Πρόγραμμα αναγκαστικής συνένωσης Δήμων και Κοινοτήτων

Έξι και πλέον μετά την εφαρμογή της αναγκαστικής συνένωσης των Δήμων και Κοινοτήτων της χώρας και με ορατά πλέον τα οξυμένα προβλήματα που κυριαρχούν σε όλους σχεδόν τους Δήμους, με προεξέχοντα τα οικονομικά, νέες προτάσεις προβάλλουν διστακτικά, νέα σχέδια απεργάζονται είτε για μεγαλύτερες συνενώσεις η για αποσκίρτηση και ανεξαρτητοποίηση των πλέον "ζωηρών" κοινωνιών.

Να υπενθυμίσω τα της Ευβοίας που μας αφορούν, ότι ο αριθμός των δήμων και των κοινοτήτων, καθορίστηκε από τους τότε κυβερνητικούς Βουλευτές και σύμφωνα με τις επιθυμίες τους. Οι φωνές διαμαρτυρίας, οι φωνές δηλαδή και οι αποφάσεις των διαφωνούντων δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων, καθώς και οι αποφάσεις των λαϊκών συνελεύσεων κάποιων τοπικών κοινωνιών δεν εισακούστηκαν, οι δε εκπρόσωποι της τότε ΤΕΔΚ Ευβοίας ουδόλως αντέδρασαν. Αποδέχτηκαν το εκ των άνω επιβληθέν σχέδιο νόμου, αδιαφορώντας για τις αποφάσεις των μελών της, μετρώντας και αξιολογώντας τις δημιουργούμενες "νέες καρέκλες".

Φωνές αντίδρασης και διαμαρτυρίας κατά των συνενώσεων ήταν τότε αυτές των Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων Ιστιαίας, Βασιλικού, Λαμψάκου, Ανω Βάθειας, Αγίου Νικολάου. Ροβιών, Λιχάδας, Γιάλτρων, Αγίου, Νέου Πύργου. Η επιτροπή κατά των συνενώσεων, της οποίας μέλος υπήρξε και ο γράφων, δεν εισακούστηκε, δεν μπόρεσε και γενικά δεν κατάφερε να πείσει περί του αντιθέτου. Ο νόμος τελικά τέθηκε σε εφαρμογή από το 1999, μετά το "αποφασίζουμε και διατάζουμε" την κατάργηση του μέχρι τότε ισχύοντος αυτοδιοικητικού χάρτη της χώρας, και με δρομολογημένες "δημοκρατικές διαδικασλιες" που μόνο αποκλειστική και μοναδική συμφωνία με τις ειλλημένες αποφάσεις επέτρεπαν. Έπρεπε να περάσουν έξι χρόνια για να ξεκινήσουν οι πρώτες προτάσεις αναθεώρησης, βελτίωσης, ανατροπής η ακόμα και μιας ευρύτερης συνένωσης. Η άποψή μας τότε να ληφθεί σοβαρά υπόψη το οικονομικό στοιχείο, οι οικονομικές δηλαδή δυνατότητες του καθενός ξεχωριστά τοπικού οργανισμού και αυτός να ήταν ο αποκλειστικός και καθοριστικός παράγοντας της συνένωσης, όχι μόνο δεν λήφθηκε υπόψη, αλλά αποτέλεσε και τον τελικό στόχο των τότε διοικούντων. Έτσι αντί η συνένωση να απέβλεπε στην ευμάρεια και στην εξίσωση των τοπικών κοινωνιών προς τα άνω βελτιούμενες, κυρίαρχο στοιχείο έγινε η προς τα κάτω ισοπέδωση. Κοινωνίες ανθηρές και οικονομικά εύρωστες, όπως αυτές της Λαμψάκου, του Αγίου Νικολάου, των Ροβιών, του Νέου Πύργου, που μπορούσαν να σταθούν μόνες τους στο διαμορφούμενο αυτοδιοικητικό περιβάλλον, καταργήθηκαν και τελικά συνενώθηκαν. Μα και αυτό το κριτήριο της ανάπτυξης, το μοναδικό που έθεταν δήθεν ως αυτοσκοπό, οι τότε θιασώτες των συνενώσεων, ήταν χωρίς όραμα, χωρίς στρατηγική, χωρίς προοπτική.

Νέοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης χωρίς οικονομικούς πόρους και με συσσωρευμένα προβλήματα αυτά των προς συνένωση δήμων και κοινοτήτων αθροιστικά. Έγιναν συνενώσεις λοιπόν, κοινωνιών με διαφοορετικούς οικονομικούς προσανατολισμούς και κατευθύνσεις αφού μπερδεύτηκαν βιομηχανική, γεωργική και τουριστική ανάπτυξη.

Η φιλοσοφία ήταν τρία σε ένα για να χρησιμοποιήσω όρο της εποχής. Δεν λήφθηκαν καν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής με αποτέλεσμα το σημερινό αλαλούμ στην προσπάθεια η κάθε περιοχή να αυτοπροσδιοριστεί στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον και συσώρευση απείρων και διαφορετικών προβλημάτων. Όμως και αυτό το όραμα κάποιων, για δημιουργία μεγάλων και ισχυρών Δήμων, χάθηκε μέσα στις παλινοδίες της τότε πολιτικής ηγεσίας, στις προσωπικές επιλογές, στις συμπάθειες και αντιπάθειες των πολιτικών τις εποχής σε κοινοτάρχες και δημάρχους.

Χάθηκε ίσως η ευκαιρία η Βόρεια Εύβοια να αποκτήσει τρεις ισχυρούς και με φωνή Δήμους, με οικονομική ευρωστία και ξέχωρη οικονομική κατεύθυνση και αντ' αυτών γεννήθηκαν έξι Δήμοι και μια κοινότητα. Δεν ήταν η πρώτη φορά που επιχειρείτο η φωνή της Βόρειας Εύβοιας να είναι αδύναμη με την πολυδιάσπαση. Νωρίτερα είχε επινοηθεί ο όρος βορειοκεντρική Εύβοια για την εξυπηρέτηση μικροσυμφερόντων. Αλήθεια σε αντίποδα της βορειοκεντρικής γιατί δεν χρησιμοποιείται ο όρος νοτιοκεντρική; έτσι και ενώ θα μπορούσε να διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο με κατεύθυνση και προσανατολισμό την τουριστική ανάπτυξη και των υπηρεσιών ένας ενιαίος Δήμος με συνένωση των παραλιακών οικισμών του Β. Ευβοϊκού και με σημεία αναφοράς την Λίμνη και τα Λουτρά Αιδηψού, από την Ι. Μονή Γαλατάκη μέχρι τη Λιχάδα και ίσως ακόμη τον Νέο Πύργο και τους Ωρεούς, αν ο παράγοντας γεωγραφική ενότητα, μπορούσε να παραβλεφθεί, ένας δεύτερος με σημείο αναφοράς το Μαντούδι και κατεύθυνση αυτόν του αγροτικού τομέα και της μεταποίησης, μετά την αποβιομηχάνιση της περιοχής, και ενός τρίτου με κέντρο αναφοράς την Ιστιαία και με προσανατολισμό αυτόν του πρωτογενούς τομέα, κατεύθυνση που από την εποχή του Ομήρου δυναμικά προσανατολίζεται η πόλη, δημιουργήθηκαν επτά νέοι ΟΤΑ.

Η ΝΔ τότε αντιτάχθηκε στο Σχέδιο Καποδίστριας. Διεκήρυττε ότι όταν θα γινόταν κάποτε κυβέρνηση οι τοπικές κοινωνίες με τοπικά δημοψηφίσματα θα αποφάσιζαν είτε για συνένωση είτε για ανεξαρτητοποίηση. Σήμερα κυβέρνηση ούσα το Υπουργείο Εσωτερικών σχεδιάζει δεν ξέρουμε τι!! ! Ίσως ευρύτερες συνενώσεις, ίσως ανεξαρτητοποιήσεις των φωνασκούντων. Γεγονός όμως παραμένει ένα. Εάν και σε αυτή τη περίοδο δεν ληφθούν υπόψη σοβαρά οι αποφάσεις των τοπικών κοινωνιών, δεν γίνει σχεδιασμός με στόχο την ανάπτυξη, το οικονομικό στοιχείο δεν αποτελέσει τον καθοριστικό παράγοντα των επικείμενων αλλαγών, δεν αποφευχθούν οι πολιτικές παρεμβάσεις σύμφωνα με τα οφέλη των Βουλευτών, και δεν γίνουν ουσιαστικές τροποποιήσεις και αλλαγές στον χάρτη της τροπικής αυτοδιοίκησης, ο τόπος θα συνεχίσει να πληρώνει και οι κάτοικοι να δυστυχούν.

Επειδή συνηθίζεται πάντα να μας πιάνουν στον ύπνο και επειδή για τις όποιες αλλαγές θα κληθούν να αποφασίσουν οι σημερινοί δημοτικοί άρχοντες, κάποιοι εξ αυτών παλαιοί και κάποιοι άλλοι σημερινοί εραστές των συνενώσεων, ας έχουμε μάτια και αυτιά ανοικτά. Εάν και τώρα αφαιρεθεί το στοιχείο της λαϊκής ετυμηγορίας και της λαϊκής κυριαρχίας των τοπικών κοινωνιών, σίγουρα θα μας περιμένουν χειρότερα και οι ημέρες που θα ακολουθήσουν θα είναι δυσκολότερες.

Του Δημήτρη Κατσίνη
Πρώην Δημάρχου Ελυμνίων