Σύντομη ιστορική αναδρομή Η περιοχή του Αρτεμισίου είναι γνωστή από την αρχαιότητα για το γνωστό Ιερό της Πρωσηώας Αρτέμιδας, και την ναυμαχία του Αρτεμισίου. Γύρω στα 1930 βρέθηκε και το άγαλμα του Ποσειδώνα που κοσμεί το αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών. Η ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει ερευνητικό ενδιαφέρον αφού η ιστορική συνέχεια είναι αποτυπωμένη στα τοπωνύμια, στα αρχαιολογικά ευρήματα, στις εκκλησίες, στα παλιά σπίτια του χωριού, στα βότσαλα και στις πέτρες που είναι διασκορπισμένες ανάμεσα στον πανάρχαιο ελαιώνα. Η ονομασία του χωριού στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν Κουρμπάτσι και ήταν διοικητικό και δικαστικό κέντρο με φυλακές.
Η τοπογραφία της περιοχής γύρω του ναού Βρίσκεται ΒΑ του χωριού σε πανοραμική θέση με θέα τον Παγασητικό και τον δίαυλο των Ωρεών. Κοντά υπάρχει και η τοποθεσία Παλιοχώρι που υποδηλώνει παλαιό οικισμό. Παράδοση του χωριού λέει ότι οι κάτοικοι το εγκατέλειψαν επειδή ήταν σε εμφανή σημείο από την θάλασσα και έτσι ήταν στόχος πειρατικών επιδρομών. Μια τεράστια ελιά - ίσως η μεγαλύτερη που υπάρχει στην Βόρεια Εύβοια - είναι το τελευταίο ζωντανό μνημείο εκείνης της εποχής. Σε μικρή απόσταση επίσης βρίσκεται ο Ναός της Αγίας Παρασκευής που χτίστηκε γύρω στα 1940. Αξιοσημείωτο είναι ότι γύρω από την εκκλησία υπήρχαν λείψανα πιθανόν αρχαίου ναού. Το κάλος της τοποθεσίας δικαιολογεί την δημιουργία λατρευτικού χώρου. Τα ευρήματα αυτά έχουν μεταφερθεί για ασφάλεια στον Δήμο Αρτεμισίου.
Ο Ναός της Παναγίας Μέσα σε αυτόν τον σημαντικό χωροχρόνο χτίστηκε ο Ναός της Παναγίας. Είναι μια μικρή παραλληλόγραμμη εκκλησία, με κεραμοσκέπαστη δίρριχτη στέγη και τετράγωνη κόγχη ιερού. Το δάπεδο της εκκλησίας είναι χωμάτινο, εκτός αν είναι μπαζωμένο και βρίσκετε σε μεγαλύτερο βάθος. Το τέμπλο είναι προσθήκη νεότερης εποχής, καθώς και η στέγη. Στο ιερό σώζονται τρεις σημαντικές τοιχογραφίες. Πίσω από την Αγία Τράπεζα η τοιχογραφία έχει σαν θέμα την αποκαθήλωση του Χριστού με την Παναγία να τον αγκαλιάζει και στα αριστερά του τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή. Αριστερά από την Αγία Τράπεζα απεικονίζεται ο προφήτης Ησαϊας και δεξιά οι Τρεις Ιεράρχες. Σε άλλη κόγχη του ιερού απεικονίζεται η Αγία Αννα κρατώντας την μικρή Παναγία. Στον κυρίως ναό υπάρχουν σπαράγματα από τοιχογραφίες αφού ή έχουν καταστραφεί από την υγρασία ή έχουν επικαλυφθεί από ασβέστωμα. Το εξωτερικό μέρος του ιερού είναι κτισμένο πάνω σε φυσικό βράχο. Ενώ παλιότεροι θυμούνται ότι το ανατολικό τμήμα του ναού ήταν επιχωματισμένο. Έτσι μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι το εσωτερικό του ναού - στην αρχική του μορφή - ήταν αρκετά χαμηλότερα από το έδαφος. Χρονολογική προσέγγιση δεν μπορούμε να κάνουμε. Το πιθανότερο είναι να πήρε την τελική της μορφή στα υστεροβυζαντινά χρόνια.
Η σημερινή της κατάσταση Το 1977 την επισκέφτηκε ο ερευνητής Θεόδωρος Σκούρας και είχε επιστήσει την προσοχή των ντόπιων για συντήρηση. Έκτοτε ουδείς ασχολήθηκε και περισσότερο οι ντόπιοι που είχαν ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ να την διαφυλάξουν. Σήμερα μόνο συναισθήματα απογοήτευσης προκαλεί η εικόνα της εγκατάλειψης της εκκλησίας. Όμοια με εκείνα εγκατελλειμένων εκκλησιών που βρίσκονται στην Αλβανία στην Βόρεια Κύπρο και στην Τουρκία. Η στέγη ετοιμόρροπη, το τέμπλο διαλυμένο, οι εικόνες πεταμένες, σκουπίδια, ο τοίχος έχει γείρει, οι τοιχογραφίες με ρωγμές κλπ. Βγαίνοντας από την είσοδο της εκκλησίας - που δεν υπάρχει - αγναντεύεις τις πολυτελείς εξοχικές κατοικίες στο Πευκί. Ανθρώπινες απολαύσεις που έχουν μικρή διάρκεια και ημερομηνία λήξης. Τα μνημεία που είναι η εγκυκλοπαίδεια του Ελληνισμού όμως καταρρέουν.
Τι πρέπει να γίνει; Πρόσφατα ο Δήμος Αρτεμισίου αποφάσισε την διάσωση και την αναπαλαίωση του μνημείου, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου. Έστω και τώρα κατόπιν εορτής, μπορεί να γίνει κάτι. Η ευθύνη βαραίνει όμως τις προηγούμενες Δημοτικές Αρχές γιατί δεν διέβλεψαν. Η ευαισθησία όμως για τέτοια θέματα είναι πάντα απούσα από τους χοντρόπετσους νεοέλληνες!!!
|