Συνέντευξη με τον κ. Απόστολο Τρομπούκη Διδάκτορα της Φιλοσοφίας της φύσης

Ο κ. Τρομπούκης Απόστολος διδάσκει φιλοσοφία της φύσης και φιλοσοφία της περιβαλλοντικής εκπ/σης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο ΤΕΙ Ηπείρου.

"Β.Ε." Στο τμήμα εξομοίωσης Ιστιαίας για τις νηπιαγωγούς διδάσκετε το μάθημα της Π.Ε. Τι είναι και γιατί πρέπει να μπει σε όλες τις βαθμίδες εκπ/σης;
- Περιβαλλοντική εκπ/ση είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία η οποία μπήκε τα τελευταία 20 χρόνια σ` όλες τις βαθμίδες της εκπ/σης, προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι νέοι άνθρωποι, έτσι ώστε στο μέλλον ως ενεργοί πολίτες να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση και περιβαλλοντική ευθύνη και να γίνουν ελεύθερα, υπεύθυνα, αυτοπειθαρχούμενα άτομα, που θα σέβονται τον εαυτό τους, το περιβάλλον και θα αντιληφθούν ότι κι αυτοί είναι ένα κομμάτι της φύσης μέσα στη φύση.

"Β.Ε." Η περιοχή της Β. Εύβοιας έχει πολλές φυσικές ομορφιές και κάποια περιβαλλοντικά προβλήματα αρκετά έντονα, αλλά άγνωστα στο πολύ κόσμο. Οι ιθύνοντες και ιδιαίτερα οι πολιτικοί μιλούν για Αειφόρο ανάπτυξη. Τι ακριβώς είναι και έχει κάποιες παραμέτρους ευνοϊκές για το περιβάλλον;
- Θα ήθελα να πω ότι περιβαλλοντικά προβλήματα υπάρχουν σ` όλες τις περιοχές της Ελλάδας, αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Τα οικολογικά προβλήματα πολλές φορές δεν έχουν πατρίδα διότι η ατμοσφαιρική ρύπανση η οποία μπορεί να υπάρχει π.χ. στο λεκανοπέδιο της Αθήνας μπορεί να μεταφερθεί και στην Εύβοια. Μπορεί να έρθει με την μορφή της όξινης βροχής και να καταστρέψει την χλωρίδα και ίσως και την πανίδα αυτής της περιοχής. Επομένως καλό είναι να έχουμε υπόψη μας το σλόγκαν των πρώτων οικολόγων "Δράσε τοπικά σκέψου πλανητικά". Όσον αφορά τώρα για την Αειφόρο ανάπτυξη η οποία πολυσυζητάτε και μάλιστα δεν το κρύβω ότι το 1997 σε ένα διεθνές συνέδριο που έγινε στη Θεσσαλονίκη για την Π.Ε. ορισμένοι βάλθηκαν να την ονομάσουν όχι περιβαλλοντική εκπ/ση αλλά αειφορική εκπ/ση. Ωστόσο ο όρος αυτός μας κάνει να είμαστε πάρα πολύ επιφυλακτικοί, διότι η λέξη αειφορία προέρχεται από την επιστήμη της δασολογίας. Μέσα στο δάσος όντως υπάρχει αειφορία, διότι το γέρικο δέντρο αφήνει απογόνους και έτσι διαιωνίζεται. Όμως στις κοινωνίες μας δεν μπορούμε να μιλάμε για αειφορική οικονομία ή ανάπτυξη γιατί ορισμένες πηγές είναι πεπερασμένες και δεν ανανεώνονται. Π.χ. το πετρέλαιο δεν μπορεί να υπάρχει εσαεί. Μπορούμε όμως να μιλάμε για αειφορική ανάπτυξη όταν χρησιμοποιούμε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, όπως π.χ. την ηλιακή, την αιολική ενέργεια. στέκομαι πολλές φορές αφοριστικά και κριτικά απέναντι ς` αυτές τις ονομασίες, ς` αυτούς τους επιθετικούς προσδιορισμούς που βάζουμε στην ανάπτυξη, είτε βιώσιμη την λέμε είτε αειφόρο ανάπτυξη. Διότι πολλές φορές ο ορισμός ακόμα της αειφορίας είναι τέτοιος που με κάνει πάρα πολύ σκεφτικό. Δηλαδή θα φροντίσουμε κάποιον πόρο να τον εκμεταλλευτούμε εμείς τόσο όσο για να βρουν και οι υπόλοιπες γενιές για να τον εκμεταλλευτούν; Όμως δεν είναι αυτή η ουσία. Δεν είναι τι θα βρουν οι άνθρωποι, μας ενδιαφέρει άμεσα και η υπόλοιπη φύση. Αυτό θέλουμε να περάσουμέ μέσα από την περιβαλλοντική εκπ/ση, η φύση δεν είναι μόνο για τον άνθρωπο αλλά και για το υπόλοιπο έμβιο κόσμο. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιβιώσει μόνος του χρειάζεται και την υπόλοιπη φύση.

Η αειφορική ανάπτυξη θα έλεγα ότι είναι ένας επιθετικός προσδιορισμός που χρυσώνει το χάπι Είναι το περιτύλιγμα της ανάπτυξής. Την προσφέρουμε στους ανθρώπους έτσι για να δείξουμε ότι προσέχουμε την ανάπτυξη, προσέχουμε την φύση και ότι με αυτό το μοντέλο θα προσέχουμε τη φύση. Όμως αποδείχτηκε ότι τελευταία δέκα χρόνια από την παγκόσμια σύσκεψη στο Ρίο, όπου μπήκε αυτός ο επιθετικός προσδιορισμός μπροστά από τον όρο ανάπτυξη, ότι δεν πήγαμε προς το καλύτερο μάλλον χειροτέρεψε η κατάσταση. Αραγε κάτι άλλο πρέπει να προσαρμόσουμε στην ανάπτυξη. Εμείς σήμερα λέμε ότι η μορφή της ανάπτυξης που θα είναι ολοκληρωμένη, αποκεντρωμένη, αξιοβίωτη ανάπτυξη, δηλ. η ανάπτυξη η οποία δε θα δίνει έμφαση μόνο π.χ. στο λεκανοπέδιο της Αττικής για την Ελλάδα, αλλά θα έχει το βλέμμα στραμμένο προς όλη την περιφέρεια, η οποία υποφέρει διότι είναι εγκαταλειμμένη. Επίσης θα είναι ολοκληρωμένη δηλ. η ανάπτυξη θα είναι οικονομική κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική, πολιτιστική, τεχνική, τεχνολογική και θα στέκετε με σεβασμό και ευλάβεια απέναντι στη φύση.

Όσον αφορά την αξιοβίωτη ανάπτυξη σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε μια ζωή τέτοια που να αξίζει να την ζήσουμε δηλ. ναι μεν η επιστήμη έχει κάνει άλματα προόδου, ναι μεν έχει αυξηθεί το όριο ηλικίας, αλλά δεν είναι ζωή αυτή, το να ζεις με τα φάρμακα ή να υποφέρεις από τα 30 σου και να εξαρτάσαι από τα φάρμακα. Αξιοβίωτη είναι αυτό, να μπορείς να χαρείς τη ζωή με όλες τις τραγικότητες που θα έχει, μ` όλες τις δυσκολίες που θ συναντήσεις και να μην είναι η ζωή σου "άχθος αρούρης" αλλά να είναι μια ζωή χαρούμενη, αν μπορούμε να έχει όπως λέει ο ποιητής "τα λίγα γραμμάρια της ευτυχίας".

Αυτό θα επιδιώξουμε μέσα από την μορφή ή το μοντέλο ανάπτυξης το οποίο εμείς θέλουμε να περάσουμε μέσα στην Π.Ε δηλ. ούτε την βιώσιμη ούτε την Αειφόρο ανάπτυξη αλλά την ολοκληρωμένη, την αποκεντρωμένη και την αξιοβίωτη ανάπτυξη.

"Β.Ε." Δώστε μας ένα μήνυμα για το περιβάλλον και τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει στο άμεσο μέλλον;
- Θα έλεγα ότι ολόκληρος ο πλανήτης σήμερα κινδυνεύει από την υποβάθμιση την οποία υφίσταται. Δεν είμαι απαισιόδοξος διότι τόσο η εκπ/κη αυτή διαδικασία της Π.Ε που έχει μπει στα σχολεία, όσο και το ότι πάρα πολλοί σήμερα άνθρωποι έχουν ευαισθητοποιηθεί πάνω στα περιβαλλοντικά προβλήματα, ξέρουν ότι εξαρτάται η ζωή τους από αυτά, τόσο η δική τους όσο και των απογόνων τους και είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι θα ανακάμψει το περιβάλλον.

Διότι η φύση έχει αυτή την ικανότητα αργά αλλά σταθερά θα επανέλθει στη προτεραία της κατάσταση. Όμως χρειάζεται προσοχή και πάνω από όλα να έχουμε οικολογική συνείδηση και περιβαλλοντική ευθύνη σ` ότι πράττουμε και σ` ότι σκεπτόμαστε να κάνουμε από εδώ και στο εξής.