Λεξιγνωσία: Η πυραμίς (Η πυραμιδα)

Κάθε λέξη έχει τη δική της ιστορία και κατασκευή.
......"φύσει τα ονόματα είναι τοις πράγμασι". Σήμερα αρχίζουμε την ανάπτυξη του θέματός μας με το αναπάντητο γενετικό ερώτημα: "Η κόττα έκαμε τα` αυγό ή το αυγό την κόττα;" Ένα γλωσσολογικό ερώτημα,το οποίον αντιμετώπισε και ο Πλάτωνας στον Κρατύλο και μοιάζει με το παραπάνω,είναι: "Από ονόματα πραγμάτων ονομάστηκαν τα γεωμετρικά σχήματα ή από τα ονόματα των γεωμετρικών σχημάτων ονομάστηκαν τα διάφορα πράγματα;"

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι απο τα πράγματα πήραν τα ονόματά τους και τα διάφορα σχήματα, διότι ο αρχέγονος Έλληνας πρώτα είδε το πράγμα,το ονομάτησε,και κατόπιν το όνομα αυτό το προεξέτεινε σε ό,τι άλλο είχε τις ίδιες ιδιότητες. Το αντίστροφο πρέπει ν'αποκλειστεί, διότι δεν είναι δυνατόν να έδωσε πρώτα ονόματα σε γεωμετρικά σχήματα και κατόπιν τα ονόματα αυτά να τα μετέφερε και στα πράγματα.

Αλλά ας δούμε τώρα,πώς έγινε η πυραμίδα. Τα λεξικά λένε ότι η πυραμίς έγινε από την αιγυπτιακή λεξη PIMAR με μετάθεση φθόγγων. Κατα το Ετυμολογικό Μέγα η πυραμίς ήταν είδος πλακούντος (= πλατύ ζυμαρικό,πίττα), ήταν ένα ζύμαρικό "εκ πυρών (=από σιτάρι) και μέλιτος",(όπως η "σησαμίς", η οποία γινόταν με σουσάμι και μέλι),πλατύ στη βάση του και απέληγε σε οξεια γωνια. Από το όνομα αυτό ονομαστηκε εν συνεχεια και το γνωστό γεωμετρικο σχήμα.

Αλλοι,τέλος,συνδέουν την ετυμολογία της λέξης πυραμίς με το πυρ,δηλαδή με το σχήμα που παίρνει η φωτιά - η φλόγα,όταν ανάβουμε,έναν σωρό από ξύλα ή ένα κερί. Πράγματι η λέξη πυραμίς,αποτελούμενη απο 7 στοιχεία: (π,υ, ρ,α,μ,ί,ς), μιλάει και λέει: Φωτιά είμαι ή πυρά ειμί ή, τέλος, πυρά εσμί (= άλλος τύπος του ρήματος ειμί) = πυραμίς.

Στην ισότητα (πυρά + εσμί)= πυραμίς,επειδή το α είναι μακρό,δεν μπορεί να πάθει έκθλιψη. Μπορεί,όμως,να γίνει αφαίρεση,διότι το ε

είναι βραχύ,και εν συνεχεία το σ να μετατεθεί στο τέλος, δηλαδή: Πυρά+εσμί=πυρά,`σμί=πυραμίς.Έτσι, σχηματίζεται η 0νομαστική,και από αυτήν,έπειτα,γίνονται οι άλλες πτώσεις. Συμπέρασμα. "Θέλεις να μάθεις;

Ρώτησε τις λέξεις.

Σημείωση. Η λέξη PIMAR σημαίνει ύψος.

Γράφει ο Βαγγέλης Παπασταμούλος, δάσκαλος