Αποσπάσματα από τη μελέτη για την αξιοποίηση του φαραγγιού του Δημοσάρη και της ευρύτερης περιοχής Καρυστίας που συντάχθηκε για λογαριασμό της Ν.Α. Εύβοιας. Φεβρουάριος 1999
Διαχειριστικό σχέδιο προστατευόμενης περιοχής
Στόχοι του διαχειριστικού σχεδίου.
Για την υλοποίηση των στόχων του κανονισμού λειτουργίας και διαχείρισης, για την προστασία, την αναβάθμιση και αποκατάσταση των αξιόλογων στοιχείων της περιοχής εκπονείται ειδικό διαχειριστικό σχέδιο.
Στο διαχειριστικό σχέδιο:
- Εξειδικεύονται τα αναγκαία έργα και οι ενέργειες που είναι απαραίτητες για την προστασία, διατήρηση και αναβάθμιση των στοιχείων της προστατευόμενης περιοχής, καθώς και για τη συμβατή με την προστασία ανάπτυξη.
- Καθορίζεται ο τρόπος υλοποίησης των επιμέρους έργων και ενεργειών, οι διαδικασίες, η χρηματοδότηση και το χρονοδιάγραμμα.
- Εξειδικεύεται το πρόγραμμα παρακολούθησης των παραμέτρων του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.
- Αξιολογείται η πορεία του προηγούμενου διαχειριστικού σχεδίου και αναλύονται τα τυχόν προβλήματα και οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν κατά την υλοποίησή του.
Προστατευτέα αντικείμενα (Σημαντικά στοιχεία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος)
Τα προστατευτέα αντικείμενα στην περιοχή μελέτης που καλύπτει το φαράγγι του Δημοσάρη και την ευρύτερη περιοχή του (όρος Όχη - κάμπος Καρύστου - ακρωτήριο Καφηρεύς) είναι:
- Οι σημαντικοί οικότοποι (ορεινοί, υγροτοπικοί, κ.λπ).
- Τα ενδημικά, σπάνια και απειλούμενα είδη χλωρίδας.
- Τα σπάνια και απειλούμενα είδη πανίδας.
- Το τοπίο.
Φαράγγι του Δημοσάρη.
Τύποι οικοτόπων.
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία των εξής τύπων οικοτόπων: 1110, 1120, 1130, 1240, 3190, 3290, 4090, 5420, 6220, 6310, 8216, 9260, 92CO, 92DO, 9340 (μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43, ποσοστό 55% του συνόλου των οικοτόπων που απαντούν στην περιοχή μελέτης).
Εξαιρετικής δομής και αντιπροσωπευτικότητας πλατανεώνες με μεγάλης ηλικίας δένδρα (που συντηρούν πολλά είδη αναρριχώμενων ειδών) καλύπτουν τις όχθες του μεγαλύτερου σε μήκος και παροχή νερού ποταμού της Όχης και χαρακτηρίζονται από εξαιρετική διατήρηση, κατέχουν μεγάλη επιφάνεια της περιοχής μελέτης και παρουσιάζουν τάσεις επέκτασης στους παραπόταμους του ποταμού Δημοσάρη. Μικτά δάση αριάς και ανατολικής πλατάνου πυκνής διευθέτησης, πάνω σε μεγάλης κλίσης πλαγιές (π.χ. θέση Κούκος), με καλό βαθμό διατήρησης και αντιπροσωπευτικότητας και συνολικά καλή οικολογική αξία. Υπολείμματα καστανοδάσους (αιωνόβια δένδρα) στο πάνω μέρος του φαραγγιού Δημοσάρη (στον παραπόταμο Μαυραντώνη και στις πηγές στη θέση Δημοσάρη). Ενδιαφέρουσες βραχόφιλες φυτοκοινωνίες, φρύγανα, και βραχώδη λιβάδια με αγρωστώδη, αποικίζουν τις βραχώδεις εξάρσεις μικρής κλίσης που απαιτούν περαιτέρω έρευνα.
Χλωρίδα.
Παρουσία ιδιαίτερα αξιόλογων ενδημικών taxa όπως: Inula subfloccosa, Anthemis werneri, Brassica cretica ssp. aegea, Erysimum senoneri, Malcolmia macrocalyx ssp. scyria, Campanula celsii ssp. carystea, Silene pentelica, Stachys euboica, Vicia pinetorum, Limonium palmare,Verbascum delphicum μεταξύ των οποίων υπάρχουν 4 Σπάνια είδη που περιλαμβάνονται στους καταλόγους της WCMC, IUCN, UNEP, 1 τοπικά σπάνιο είδος, και 2 απροσδιόριστης κατηγορίας επικινδυνότητας, καθώς και πολλά άλλα αξιόλογα είδη όπως: Laurus nobilis (δάφνη), Ilex aquifolium (αρκουδοπούρναρο), Acer platanoides (σφενδάμι).
Ορνιθοπανίδα.
Εχουν παρατηρηθεί συνολικά 87 είδη πουλιών εντός του φαραγγιού, από τα οποία 45 είδη είναι Σπάνια, Απειλούμενα ή Προστατευόμενα. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία Σπάνιων αρπακτικών που φωλιάζουν στο φαράγγι ή στην ευρύτερη περιοχή, όπως ο φιδαετός, ο σπιζαετός, ο σφηκιάρης, ο πετρίτης, ο μπούφος κ.ά. Επίσης, εμφανίζονται κατά τη μετανάστευση ή/και το χειμώνα το όρνιο και ο χρυσαετός. Κατά μήκος του ρέματος φωλιάζει ο νεροκότσυφας (Cinclus cinclus) που αποτελεί ένα τοπικά σπάνιο είδος με απομονωμένο πληθυσμό.
Λοιπή πανίδα σπονδυλοζώων.
Ο συνολικός αριθμός των απειλούμενων θηλαστικών, αμφιβίων-ερπετών και ασπόνδυλων που απαντούν στο Φαράγγι του Δημοσάρη είναι 22 είδη, από τα οποία 8 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43 και 1 είναι είδος προτεραιότητας της Οδηγίας, 13 είδη προστατεύονται από την Εθνική Νομοθεσία (Π.Δ. 67/81) και 4 περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Βέρνης. Από τα είδη αμφιβίων στο πάνω μέρος του ποταμού απαντούν σε αφθονία ο κίτρινος βομβητής και η σαλαμάνδρα. Αυτά τα είδη έχουν ένα γεωγραφικά απομονωμένο πληθυσμό στο όρος Οχη. Στο κάτω μέρος του ποταμού απαντά η γραμμωτή νεροχελώνα που είναι προστατευόμενο είδος.
Περιοχή όρους Όχη (κορυφές όρους Οχη, Καστανόλογγος, κοιλάδα Ρούκλιων και νότιοι πρόποδες της Οχης)
Τύποι οικοτόπων.
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία των εξής τύπων οικοτόπων: 3290, 4090, 5420, 6220, 6310, 8216, 8217, 9260, 9280, 92CO, 92DO, 9340, 9380, 9580 (μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43, ποσοστό 52% του συνόλου των οικοτόπων που απαντούν στην περιοχή μελέτης). Απαντούν μέτριας δομής και αντιπροσωπευτικότητας δάση καστανιάς με πλήρως υποβαθμισμένο θαμνώδη υποόροφο στον Καστανόλογγο με μέτριο βαθμό διατήρησης (υποβαθμισμένα). Στην κοιλάδα των Ρούκλιων απαντούν συστάδες καστανιάς (μεγάλης ηλικίας δενδρώδη άτομα) που σχηματίζουν μωσαϊκό με πλατανεώνες, υψηλούς ερεικώνες, πτεριδώνες με μέτρια διατήρηση. Σε θέσεις γειτονικές στις συστάδες καστανιάς στην κοιλάδα των Ρούκλιων και σε υψόμετρο 750-950 μ. απαντούν οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί του τοπικά σπάνιου είδους Paeonia mascula ssp. hellenica τα λιβάδια της οποίας έχουν μεγάλο βαθμό πληθοκάλυψης και κοινωνικότητας πάνω σε δυτικής έκθεσης κλιτύες της Οχης. Υπολειμματικά δάση αριάς πάνω σε πλαγιές όλων των εκθέσεων (κοιλάδα Ρούκλιων και των Μύλων-θέση Κακή Σκάλα), με μέτριο βαθμό διατήρησης και αντιπροσωπευτικότητας, με σημαντική οικολογική αξία. Ενδιαφέρουσες βραχόφιλες φυτοκοινωνίες, φρύγανα, και βραχώδη λιβάδια με αγρωστώδη και θερόφυτα (συγκεκριμένα στι θέσεις Κακή Σκάλα Μύλων, Στεφάνι Λάλας και Τσιγκαθιά Ρούκλιων) αποικίζουν τους βραχώδεις βιοτόπους σε υψόμετρο 400-850 μ. Απαιτείται περαιτέρω οικολογική έρευνα.
Οι χαλαροί σχηματισμοί με ίταμο (Taxus baccata) και αρκουδοπούρναρο (Ilex aquifolium) απαντούν στις ανώτερες ζώνες των κορυφών Γιούδα και Προφήτη Ηλία του όρους Οχη με τη μορφή μεμονωμένων ατόμων που δεν ξεπερνούν τα 50-80 και έχουν μέγιστο ύψος 5-6 μ. Αποτελούν υπολειμματικά στοιχεία ενός προϋπάρχοντος δάσους καστανιάς στο οποίο τα συγκεκριμένα είδη συμμετείχαν στον θαμνώδη υποόροφο. Αποικίζουν της δυτικής έκθεσης κλιτύες της Οχης σε υψόμετρο από τα 1000 μ. έως τα 1350 μ.
Οι πιο εκτεταμένες συστάδες χνοώδους δρυός της περιοχής μελέτης απαντούν γύρω από το ημι-εγκαταλελειμμένο χωριό Ρούκλια και χαρακτηρίζονται από καλή δομή, αντιπροσωπευτικότητα και σημαντική αξία.
Χλωρίδα.
Παρουσία ιδιαίτερα αξιόλογων ενδημικών taxa Inula subfloccosa, Erysimum senoneri, Malcolmia macrocalyx ssp. scyria, Cerastium runemarkii, Cerastium candidissimum, Silene pentelica, Sideritis euboea, Vicia pinetorum, Verbascum delphicum, Viola euboea, Viola phitosiana, Fritllaria ehrahartii, μεταξύ των οποίων υπάρχουν 4 Σπάνια είδη που περιλαμβάνονται στους καταλόγους της WCMC, IUCN, UNEP, 1 τοπικά σπάνιο είδος, και 2 απροσδιόριστης κατηγορίας επικινδυνότητας, καθώς και άλλα αξιόλογα είδη όπως: Ilex aquifolium (αρκουδοπούρναρο), Taxus baccata (ίταμος).
Ορνιθοπανίδα.
Έχουν παρατηρηθεί συνολικά 107 είδη πουλιών στην περιοχή του όρους Όχη (πάνω από τα 250 μ. υψόμετρο), από τα οποία 54 είδη είναι Σπάνια, Απειλούμενα ή Προστατευόμενα. Μεγάλη σημασία έχει η ύπαρξη βραχωδών σχηματισμών στους νότιους πρόποδες της Οχης όπου φωλιάζουν τα ακόλουθα είδη: σπιζαετός, μπούφος, πετροπέρδικα και πιθανότατα αετογερακίνα κ.ά.. Επίσης, γύρω από τις κορυφές της Οχης φωλιάζει ο πετροκότσυφας που είναι τοπικά σπάνιο είδος με απομονωμένο πληθυσμό. Η περιοχή δέχεται μεγάλους αριθμούς σπάνιων μεταναστευτικών πουλιών όπως: τσίφτης, καλαμόκιρκος, μαυροπετρίτης και σταυραετός.
Λοιπή πανίδα σπονδυλοζώων.
Ο συνολικός αριθμός των απειλούμενων ή προστατευόμενων θηλαστικών, αμφιβίων-ερπετών και ασπονδύλων που απαντούν στο όρος Οχη είναι 22 είδη, από τα οποία 8 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, 14 είδη προστατεύονται από την Εθνική Νομοθεσία (Π.Δ. 67/81) και 6 είδη περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Βέρνης. Η μωσαϊκότητα του τοπίου σε συνδυασμό με τη μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων ευνοεί την ύπαρξη μεγάλης ποικιλότητας σε είδη φιδιών (7 τουλάχιστον διαφορετικά είδη).
Περιοχή Καβοντόρος (ακρωτήριο Καφηρεύς, Ανεμοπύλες, Κοιλάδα Καψουρίου-Φαράγγι Αρχάμπολης).
Τύποι οικοτόπων.
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία των εξής τύπων οικοτόπων: 1110, 1120, 1210, 1240, 3290, 4090, 5420, 6220, 6310, 8216, 8217, 9280, 92CO, 92DO, 9320, 9340, (μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43, ποσοστό 55% του συνόλου των οικοτόπων που απαντούν στην περιοχή μελέτης) από τους οποίους δύο είναι οικότοποι προτεραιότητας. Απαντούν μέτριας δομής και αντιπροσωπευτικότητας πλατανεώνες με μέτριο βαθμό διατήρησης (υποβαθμισμένα) και στις πλαγιές που γειτνιάζουν απαντούν οι πιο εκτεταμένοι πτεριδώνες της περιοχής. Το τοπίο χαρακτηρίζεται από ένα μωσαϊκό βλάστησης με κύρια στοιχεία τις συστάδες αριάς (στις θέσεις: ρέματα Γκιάλπηδες, Σχίζαλη και περιοχή Ανεμοπύλες) πάνω σε πλαγιές μεγάλων κλίσεων, και τους υψηλούς θαμνώνες με πουρνάρι. Κοντά στο χωριό Πρινιά διασώζονται υπολειμματικά στοιχεία ενός δάσους αριάς που αποίκιζε μικρών κλίσεων πλαγιές και το οποίο κάηκε το 1990.
Οι σημαντικότεροι βιότοποι στην εξεταζόμενη υποπεριοχή είναι το ακρωτήριο Καφηρεύς (Αγιος Γρηγόρης) όπου εγκαθίσταται η φυτοκοινωνία με Centaurea spinosa και εδώ φύεται το εξαιρετικά σπάνιο τοπικά ενδημικό είδος Armeria johnsenii και το φαράγγι της Αρχάμπολης που χαρακτηρίζεται από τις μεγαλύτερες ορθοπλαγιές της αξιολογούμενης ενότητας του Καβοντόρου, με βραχόφιλες φυτοκοινωνίες στη σύνθεση των οποίων αναμένεται να συμμετέχουν πολλά ενδιαφέροντα ενδημικά φυτικά είδη (χρειάζεται έρευνα των συγκεκριμένων βιοτόπων στην Αρχάμπολη).
Χλωρίδα.
Παρουσία ιδιαίτερα αξιόλογων ενδημικών taxa, όπως: Inula subfloccosa,Anthemis werneri ssp. werneri, Crepis hellenica, Brassica cretica ssp. aegaea, Silene pentelica, Erysimum senoneri, Malcolmia macrocalyx ssp. scyria, Stachys euboica, Hypericum delphicum, Armeria johnsenii, Verbascum delphicum, Fritllaria ehrahartii, μεταξύ των οποίων υπάρχουν 4 Σπάνια είδη που περιλαμβάνονται στους καταλόγους της WCMC, IUCN, UNEP, 2 τοπικά σπάνια είδη και 2 απροσδιόριστης κατηγορίας επικινδυνότητας, καθώς και άλλα αξιόλογα είδη όπως: Ptilostemon chamaepeuce.
Ορνιθοπανίδα.
Έχουν παρατηρηθεί 34 είδη πουλιών στην περιοχή Ακρωτηρίου Καφηρέα, 51 είδη στην περιοχή Καψούρι-Αρχάμπολη και 37 είδη στις Ανεμοπύλες Καβοντόρου από τα οποία 38 είδη είναι Σπάνια, Απειλούμενα ή Προστατευόμενα. Μεγάλη σημασία έχει η ύπαρξη βραχωδών σχηματισμών στην περιοχή της κοιλάδας του Καψουρίου και στις Ανεμοπύλες όπου φωλιάζουν τα ακόλουθα είδη: σπιζαετός, μπούφος, πετροπέρδικα, κ.ά. Επίσης, πολύ σημαντική είναι η παρουσία μεγάλων πληθυσμών από θαλασσοπούλια (μύχος, αρτέμης, θαλασσοκόρακας) και η τακτική παρουσία του αγαιόγλαρου (παγκοσμίως απειλούμενο είδος) στην περιοχή του ακρωτηρίου Καφηρεύς. Η περιοχή δέχεται μεγάλους αριθμούς σπάνιων μεταναστευτικών πουλιών όπως: καλαμόκιρκος, μαυροπετρίτης και πολλά στρουθιόμορφα.
Λοιπή πανίδα σπονδυλοζώων.
Ο συνολικός αριθμός των απειλούμενων ή προστατευόμενων θηλαστικών, αμφιβίων-ερπετών και ασπονδύλων που απαντούν στην περιοχή Καβοντόρο είναι 16 είδη, από τα οποία 3 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (ένα είδος είναι προτεραιότητας), 11 είδη προστατεύονται από την Εθνική Νομοθεσία (Π.Δ. 67/81) και 4 είδη περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Βέρνης. Πρόκειται για μια περιοχή που τακτικά παρατηρούνται μεσογειακές φώκιες και υπάρχουν καταφύγια αναπαραγωγής του είδους στην ευρύτερη περιοχή (Mom, προσωπική επικοινωνία).
Φαράγγι Αγίου Δημητρίου
Τύποι οικοτόπων.
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία των εξής τύπων οικοτόπων: 1110, 1120, 1130, 1210, 1240, 1410, 3190, 3290, 4090, 5420, 6220, 6310, 8216, 8217, 9280, 92CO, 92DO, 9320, 9340 (μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43, ποσοστό 70% του συνόλου των οικοτόπων που απαντούν στην περιοχή μελέτης)
Μέτριας δομής και αντιπροσωπευτικότητας πλατανεώνες με μεγάλης ηλικίας δένδρα (που συντηρούν πολλά είδη αναρριχώμενων ειδών). Εκτεταμένες συστάδες αριάς πυκνής διευθέτησης αναπτύσσονται στις ανατολικές πλευρές του φαραγγιού, και πάνω από το χωριό Καλλέργο-Καλλιανού με καλό βαθμό διατήρησης και αντιπροσωπευτικότητας, με συνολικά καλή οικολογική αξία.
Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του φαραγγιού είναι η ύπαρξη των μεγαλύτερων ασβεστολιθικών ορθοπλαγιών της περιοχής μελέτης με παρουσία σημαντικών φυτικών ειδών. Ενδιαφέρουσες βραχόφιλες φυτοκοινωνίες αποικίζουν τους βραχοσχηματισμούς και απαιτούν περαιτέρω έρευνα.
Χλωρίδα.
Παρουσία ιδιαίτερα αξιόλογων ενδημικών taxa: Inula subfloccosa, Anthemis werneri, Brassica cretica ssp. aegea, Erysimum senoneri, Malcolmia macrocalyx ssp.scyria, Campanula celsii ssp. carystea, Silene pentelica, Vicia pinetorum, Limonium palmare,Verbascum delphicum μεταξύ των οποίων υπάρχουν 3 Σπάνια είδη που περιλαμβάνονται στους καταλόγους της WCMC, IUCN, UNEP, 1 τοπικά σπάνιο είδος, και 2 απροσδιόριστης κατηγορίας επικινδυνότητας, καθώς και άλλα αξιόλογα είδη όπως η Paeonia mascula spp. hellenica (τοπικά σπάνιο είδος) και το Ptilostemon chamaepeuce.
Ορνιθοπανίδα.
Εχουν παρατηρηθεί συνολικά 74 είδη πουλιών στην περιοχή του φαραγγιού, από τα οποία 50 είδη είναι Σπάνια, Απειλούμενα ή Προστατευόμενα. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία Σπάνιων αρπακτικών που φωλιάζουν στο φαράγγι ή στην ευρύτερη περιοχή, όπως ο πετρίτης και ο μπούφος κ.ά. Επίσης, εμφανίζονται κατά τη μετανάστευση το όρνιο και ο σταυραετός. Επίσης τακτικά κυνηγάει στην περιοχή ο σπιζαετός. Στην παραλία του Αγίου Δημήτρη υπάρχει μια μικρή εκβολή που προσελκύει σημαντική ποικιλία παρυδάτιων και χαραδριόμορφων πουλιών.
Λοιπή πανίδα σπονδυλοζώων.
Ο συνολικός αριθμός των απειλούμενων ή προστατευόμενων αμφιβίων-ερπετών και θηλαστικών που απαντούν στο Φαράγγι του Αγίου Δημητρίου είναι 21 είδη, από τα οποία 7 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43 και 1 είναι είδος προτεραιότητας της Οδηγίας, 12 είδη προστατεύονται από την Εθνική Νομοθεσία (Π.Δ. 67/81) και 5 περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Βέρνης. Στην ευρύτερη περιοχή του φαραγγιού υπάρχουν καταφύγια αναπαραγωγής της Μεσογειακής φώκιας (Mom, προσωπική επικοινωνία).
Κοιλάδα Πλατανιστού.
Τύποι οικοτόπων.
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία των εξής τύπων οικοτόπων: 1110, 1120, 1130, 1210, 1240, 1410, 2110, 3170, 3190, 3290, 4090, 5420, 6220, 6310, 8216, 8217, 92CO, 92DO, 9340 (μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43, ποσοστό 70% του συνόλου των οικοτόπων που απαντούν στην περιοχή μελέτης)
Εξαιρετικής δομής και αντιπροσωπευτικότητας πλατανεώνες με μεγάλης ηλικίας δένδρα (που συντηρούν πολλά είδη αναρριχώμενων ειδών), με εξαιρετική διατήρηση και τάσεις επέκτασης σε ορισμένες θέσεις, που καλύπτουν τις όχθες του δεύτερου σε μήκος ποταμού μόνιμης ροής της Οχης. Δίπλα στην εκβολή του ποταμού σώζονται δύο μικρές λιμνούλες που αποτελούν εποχιακά μεσογειακά τέλματα (οικότοπος προτεραιότητας. Η λιμνούλες χωρίζονται από την παραλία από τις πιο εκτεταμένες θίνες στην περιοχή μελέτης. Ο όρμος του ποταμιού πλαισιώνεται από εντυπωσιακούς παράκτιους γκρεμούς, όπου αναπτύσσεται ορισμένα σπάνια βραχόφιλα φυτά.
Χλωρίδα.
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία ιδιαίτερα αξιόλογων ενδημικών taxa: Inula subfloccosa, Anthemis werneri, Brassica cretica ssp. aegea, Erysimum senoneri, Malcolmia macrocalyx ssp. scyria, Campanula celsii ssp. carystea, Silene pentelica, Stachys euboica, Vicia pinetorum,Limonium palmare,Verbascum delphicum μεταξύ των οποίων υπάρχουν 4 Σπάνια είδη που περιλαμβάνονται στους καταλόγους της WCMC, IUCN, UNEP, 1 τοπικά σπάνιο είδος και 2 απροσδιόριστης κατηγορίας επικινδυνότητας.
Ορνιθοπανίδα.
Έχουν παρατηρηθεί συνολικά 89 είδη πουλιών εντός της κοιλάδας, από τα οποία 53 είδη είναι Σπάνια, Απειλούμενα ή Προστατευόμενα. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία σπάνιων αρπακτικών που φωλιάζουν στην κοιλάδα ή στην ευρύτερη περιοχή, όπως ο φιδαετός, ο σφηκιάρης, ο πετρίτης, ο μπούφος κ.ά. Τακτικά απαντάει και η αετογερακίνα στην ευρύτερη περιοχή. Τοπικά ασυνήθιστα είδη που φωλιάζουν στην περιοχή είναι ο ποταμοσφυριχτής, η σταχτοσουσουράδα και ο νεροκότσυφας. Στην παραλία Ποτάμι εμφανίζονται αιγαιόγλαροι (παγκοσμίως απειλούμενο είδος). Στον μικρό υγρότοπο πίσω από το ποτάμι απαντούν πολύ μικροί πληθυσμοί χαραδριόμορφων και παρυδάτιων ειδών, όπως οι ερωδιοί (μικροτσικνιάς, πορφυροτσικνιάς κ.ά).
Λοιπή πανίδα σπονδυλόζωων.
Ο συνολικός αριθμός των απειλούμενων αμφιβίων-ερπετών και θηλαστικών που απαντούν στην κοιλάδα του Πλατανιστού είναι 19 είδη, από τα οποία 6 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43 και 1 είναι είδος προτεραιότητας της Οδηγίας, 12 είδη προστατεύονται από την Εθνική Νομοθεσία (Π.Δ. 67/81) και 5 περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Βέρνης. Στο κάτω μέρος του ποταμού απαντά η γραμμωτή νεροχελώνα που είναι προστατευόμενο είδος η οποία απαιτεί την παρουσία μικρών υγροτόπων. Στην ευρύτερη περιοχή της παραλιακής ζώνης απαντά η μεσογειακή φώκια.
Κάμπος Καρύστου
Τύποι οικοτόπων.
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία των εξής τύπων οικοτόπων: 1110, 1120, 1130, 1210, 1240, 1410, 2110, 3170, 3190, 3290, 4090, 5420, 6220, 6310, 8216, 8217, 92CO, 92DO, 9340 (μεγάλη ποικιλότητα σε τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43.
Η περιοχή του Κάμπου της Καρύστου αποτελεί το μοναδικό σημαντικό υγρότοπο από την άποψη της ποικιλότητας, της έκτασης και της ποιότητας πεδινών οικοτόπων. Εδώ παρουσιάζονται οι μεγαλύτεροι καλαμώνες, υγρά λιβάδια, εποχειακά μεοσογειακά τέλματα και οι μοναδικές φυλλοβόλες παρόχθιες συστάδες με ιτιές (Salix sp.)
Ο κάμπος κάποτε συντηρούσε ένα σημαντικό υγρότοπο που σταδιακά αποξηράνθηκε και σήμερα διασταυρώνεται από πολλές δεκάδες αποστραγγιστικές τάφρους που καλύπτονται από υγρόφιλη βλάστηση (π.χ. ψαθιά, λυγαριές, Ιρις του βάλτου, κ.ά). Αργά το χειμώνα και την άνοιξη, κατά τη διάρκεια πλημμυρών το κάτω μέρος του κάμπου πλημμυρίζει εν μέρει. Η συνολική έκταση που καλυπτουν οι οικότοποι υδρόβιας βλάστησης δεν ξεπερνά τα 800 m2 και η περιοχή συρρικνώνεται κυρίως από επιχωματώσεις.
Στον κάμπο της Καρύστου μέχρι πρόσφατα υπήρχαν 3 μικρές λίμνες που δημιουργήθηκαν από έργα αργιλοληψίας πριν από 30 περίπου χρόνια. Αυτές οι λίμνες που συνολικά κάλυπταν περίπου 25 εκτάρια, διατηρούσαν μόνιμα γλυκό νερό και είχαν εποικισθεί από πλούσια υδρόβια (επιπλέουσα βλάστηση όπως οι ποταμογείτωνες, μυριόφυλλα, νεραγκούλες, κ.ά). Δύο από τις λίμνες έχουν επιχωματωθεί κατά 60% από μπάζα και σκουπίδια. Η λίμνη στο "Ψάθι" δεν έχει επιχωματωθεί, διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση, καλύπτει μόνο 8 στρέμματα, και κρατάει το νερό της όλο το έτος. Η λίμνη στο Ψάθι μαζί με το Ρέμα της Ρηγιάς, το ρέμα της Λάλας, τα παράκτια έλη δίπλα στην εκβολή της Ρηγιάς και τις αποστραγγιστικές τάφρους βρίσκονται στο κάτω μέρος του κάμπου (πίσω από τη δυτική παραλία της Καρύστου) και είναι πλέον οι σημαντικότεροι θύλακες πεδινών υγροτοπικών οικοτόπων στην περιοχή.
Ορνιθοπανίδα.
Έχουν παρατηρηθεί συνολικά 177 είδη πουλιών τα οποία χρησιμοποιούν τους υγροτοπικούς οικοτόπους του Κάμπου, από τα οποία 93 είδη είναι Σπάνια, Απειλούμενα ή Προστατευόμενα. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία μεγάλου αριθμού ειδών με απόλυτη εξάρτηση από τους υγροτοπικούς οικότοπους. Στον υγρότοπο φωλιάζουν ορισμένα είδη των υγροτόπων που δεν φωλιάζουν πουθενά αλλού στην περιοχή μελέτης. Κατά τη μετανάστευση, απαντούν πληθυσμοί χαραδριόμορφων, υδρόβιων και παρυδάτιων ειδών, όπως οι ερωδιοί (μικροτσικνιάς, πορφυροτσικνιάς, νυχτοκόρακας κ.α.) και χαλκόκοτες.
Λοιπή πανίδα σπονδυλόζωων.
Ο συνολικός αριθμός των αμφιβίων-ερπετών και θηλαστικών που απαντούν στο Κάμπο της Καρύστου είναι 21 είδη, από τα οποία 7 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43 και 1 είναι είδος προτεραιότητας της Οδηγίας, 12 είδη προστατεύονται από την Εθνική Νομοθεσία (Π.Δ. 67/81) και 5 περιλαμβάνονται στη Συνθήκη της Βέρνης. Στο κάτω μέρος του Κάμπου απαντούν η στικτή και η γραμμωτή νεροχελώνα σε πολύ μεγάλους πληθυσμούς, καθώς και μεγάλοι πληθυσμοί αμφίβιων και άλλων ερπετών. Το σημαντικότερο θηλαστικό του υγροτόπου είναι ένας απομονωμένος πληθυσμός βίδρας (Lutra lutra), που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην νότια Καρυστία. Το είδος αυτό απειλείται με τοπική εξαφάνιση και έχει άμεση εξάρτηση πάνω στο ποταμό Ρηγιά και τις τεχνητές λίμνες.
Επόμενο άρθρο | Προηγούμενο άρθρο |