Hλεκτρονικό περιοδικό με θέματα και ειδήσεις από την Εύβοια ...στο διαδίκτυο από το 1999
Το Φαράγγι Δημοσάρη βρίσκεται στο νότιο μέρος της Επαρχίας Καρυστίας του Νομού Ευβοίας. Ανήκει στην εδαφική Περιφέρεια των Δήμων Καρύστου και Μαρμαρίου. Υπάγεται στην αρμοδιότητα του Δασαρχείου Αλιβερίου και της Διεύθυνσης Δασών Νομού Ευβοίας.
Το "φαράγγι Δημοσάρη" αποτελεί μέρος μίας ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής πού περιλαμβάνει το όρος Οχη, τον Κάμπο της Καρύστου και το ακρωτήριο Καφηρεύς.
Η Ευρύτερη αυτή περιοχή, παρουσιάζει σημαντικότατα πολιτιστικά και οικολογικά χαρακτηριστικά και έχει προταθεί για Ένταξη στο Δίκτυο προστατευομένων Φυσικών Περιοχών " ΦΥΣΗ 2000" (NATURA 2000) της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43.
Στην προστατευόμενη περιοχή NATURA 2000 το Φαράγγι Δημοσάρη, αποτελεί τον πυρήνα ή την ΑΛ Ζώνη Απολύτου Προστασίας. Η ιδιαίτερη σημασία της περιοχής, όσον αφορά την οικολογική της σπουδαιότητα, έγκειται στην ποικιλία των τύπων οίκο -τόπων πού περιλαμβάνει, τον σημαντικό αριθμό μεταναστευτικών και αρπακτικών ειδών Όρνιθο -πανίδας, πού προστατεύονται βάσει της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ και της συνθήκης της Βέρνης.
Το Όρος Όχη θεωρείται "θυλικό Βουνό" αφού έχει πλούσια νερά και γόνιμα εδάφη. Παλαιότερα εκαλύπτετο με υψηλά δάση Καστανιάς, Δρυός, Αριάς, Πλατάνου και θαμνώδη βλάστηση των Αειφύλλων Πλατύφυλλων. Σήμερα, τα Υψηλά δάση έχουν υποχωρήσει σημαντικά, από τις αλόγιστες υλοτομίες, την Κτηνοτροφία και τις εκτεταμένες και πολυάριθμες Πυρκαγιές.
Στην περιοχή αυτή, είναι ανεπτυγμένη μία δυναμική κτηνοτροφία. Καθημερινά, χιλιάδες γίδια βόσκουν στις πλαγιές του βουνού και οι κτηνοτρόφοι, κυρίως το χειμώνα "ανάβουν φωτιές " για την καταστροφή της βλάστησης, προκειμένου, για την ελεύθερη δίοδο των ποιμνίων και κατά την αντίληψη τους, την επαύξηση της βοσκής.
Η βλάστηση στην περιοχή αυτή, κατά την τελευταία δεκαετία, έχει υποχωρήσει σημαντικά και με το ρυθμό αυτό, σε λίγα χρόνια, η απερρίμοση θα είναι δεδομένη.
Σημειώνουμε, ότι οι κάτοικοι της νοτίου Καρυστίας, ανέκαθεν, συνηθίζουν να μεταβιβάζουν τα οποιαδήποτε, περιουσιακά τους στοιχεία με Συμβολαιογραφικές Πράξεις. Αυτό σημαίνει, ότι για κάθε σπιθαμή Έκτασης, υπάρχουν τίτλοι κληρονομικής διαδοχής. Κατά συνέπεια, οι περισσότερες Δασικές Εκτάσεις, είναι ιδιωτικές. και πολλές από τις κατά τεκμήριο Δημόσιες, μπορεί να διεκδικηθούν. Για αυτό το λόγο, στην περιοχή αυτή, έχουν αποκτήσει Έκταση, πολλοί Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί.
Η Οικονομία στην νότιο Καρυστία στηρίζεται στην λατομική Εκμετάλλευση "πλάκες Καρύστου", την γεωργία, την κτηνοτροφία και τον Τουρισμό. Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Νοτίου Καρυστίας, πού δραστηριοποιείται στην περιοχή αυτή, είναι ευαισθητοποιημένος και παρεμβαίνει σε όλα τα θέματα περιβάλλοντος.
Το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, για την προστασία των ευαίσθητων Οικοσυστημάτων των προστατευομένων περιοχών NATURA 2000, πού έγινε γνωστό, προέβλεπε σημαντικές απαγορεύσεις πού μείωναν την αξία των εκτάσεων ιδιοκτησίας των πολιτών.
Το γεγονός αυτό, δημιούργησε θύελλα αντιδράσεων και κινητοποιήσεων κατά του NATURA 2000. Υπάρχουν όμως αντιδράσεις και κινητοποιήσεις από την ραγδαία εξάπλωση των Αιολικών πάρκων, για την παραγωγή Ηλεκτρικού Ρεύματος.
Το περιβάλλον, αποτελεί τον σκελετό στον οποίο αναπτύσσονται οι τουριστικές δραστηριότητες. Οι φυσικές και πολιτιστικές αξίες χρησιμοποιούνται και αντιμετωπίζονται, ως τουριστικοί πόροι. Στις ανεπτυγμένες χώρες οι κάτοικοι, κυρίως των πόλεων, προτιμούν το φυσικό περιβάλλον, ως πεδίο ανάπτυξης των δραστηριοτήτων, του ελεύθερου χρόνου και της αναψυχής. Η " μαζική" έξοδος στις φυσικές περιοχές συνοδεύτηκε από θετικές και αρνητικές επιδράσεις.
Ως θετικές θα μπορούσαν να αναφερθούν οι εξής:
Στις αρνητικές επιδράσεις συγκαταλέγονται:
Η περιοχή της Νότιας Καρυστίας, διαθέτει ιδιαίτερα φυσικά, ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία τα οποία μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων, με στόχο την γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής.
Οι παραλίες, το φυσικό τοπίο, η διάχυτη παρουσία στοιχείων της παράδοσης και η ύπαρξη διαφόρων μνημείων, σε συνδυασμό με τη μικρή απόσταση από την πρωτεύουσα, τη βελτίωση του οδικού δικτύου και των θαλασσίων συνδέσεων, συνθέτουν ένα πλέγμα ικανό να προσελκύσει επισκέπτες και να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις τους.
Η ανάδειξη, λοιπόν "του φαραγγιού Δημοσάρη" είναι μία ακόμη ευκαιρία επαφής με την φύση των χιλιάδων επισκεπτών, για την δημιουργία Ορεινού Τουρισμού, πού θα συμβάλλει σημαντικά στην γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής.
Το φαράγγι Δημοσάρη έχει την αφετηρία του, στο διάσελο στη θέση "Πετροκάναλο" (υψόμετρο940 μέτρα), της κορυφής Γιούδα (υψόμετρο 1386 μέτρα) τήςΌχης και καταλήγει στην παραλία του Δημ. Διαμερίσματος Καλλιανού Δήμου Μαρμαρίου (Υψόμετρο 0 μηδέν) .
Ουσιαστικά, δέν πρόκειται για Φαράγγι, αλλά για μία ρεματιά μήκους περίπου 10,5 χιλιομέτρων Η οποία είναι κατάφυτη κυρίως από πλατάνια και λοιπή δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση και την οποία διατρέχουν πηγαία νερά, χειμώνα- καλοκαίρι.
Οι όχθες της ρεματιάς είναι κατά το πλείστον ομαλές και στην πλευρά τους, διέρχεται το βασικό παλαιό μονοπάτι, σύνδεσης των χωριών του Κάβο - Ντόρο με την πόλη της Καρύστου.
Το μονοπάτι αυτό, τα παλιά χρόνια, απετέλεσε την βασική αρτηρία διακίνησης και επικοινωνίας και για το λόγο αυτό είναι καλά σχεδιασμένο, με τοίχους αντιστήριξης, γεφύρια και πλακόστρωση (καλντεριμιού) για την απρόσκοπτη προσπέλαση των προβληματικών σημείων.
Η ιδέα για την ανάδειξη του Δημοσαριού ανήκει, από το έτος 1984 στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Καρύστου, πού υιοθετήθηκε από τον γνωστό στις Δασικές Υπηρεσίες Σύμβουλο του Προθυπουργού, Αντώνη Αγγελίδη.
Η δαπάνη ανάδειξης, για Έργα Υποδομής, με βάσει τα τεχνικά στοιχεία, εκτιμήθηκε από την Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών & την Δ/νση Δασών Νομού Ευβοίας στο ποσό του 1. 500. 000.000 δραχμών.
Εκτιμάται, ότι το Έργο έχει χρηματοδοτηθεί μέχρι τούδε με το ποσό των 750.000. 000. Δραχμών. Οι τεχνικές Υπηρεσίες της Ν. Α. Νομού Ευβοίας, εκπόνησαν την μελέτη οδοποιίας και έχουν κατασκευάσει έτοιμο για ασφαλτόστρωση το δεύτερο τμήμα του δρόμου Καλύβια - Πετροκάναλο.
Με πρωτοβουλία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Νομού Ευβοίας, χρηματοδοτήθηκε με το ποσό των 50.000.000 Δραχμών και Εγκρίθηκε, αρμοδίως, η μελέτη ανάδειξης του " Φαραγγιού Δημοσάρη". Υπογράφηκε Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ (α) Υπουργείου Γεωργίας και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Νομού Ευβοίας (β) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Νομού Ευβοίας και ΤΕΝΑΕ (Τεχνικής Εταιρείας Νομαρχίας Ευβοίας).
Υλοποιήθηκαν Έργα Προϋπολογισμού 80.000.000 Δραχμών, ήτοι:
Στο "Φαράγγι Δημοσάρη " μπορούμε να διακρίνουμε τέσσαρα (4) τμήματα.
1. Το πρώτο τμήμα: Αρχίζει από την αφετηρία, τη θέση Πετροκάναλο και επί μήκους 2.100 μέτρα, αναπτύσσεται εκτός της ρεματιάς, σε δύο (2) λοφώδεις εξάρσεις της δυτικής όχθης, μέχρι τη θέση Γέφυρα.
Το τμήμα αυτό, έχει απότομες κλίσεις και είναι επικίνδυνο και κουραστικό για τους ορειβάτες. Για το λόγο αυτό, μελετήθηκε και κατασκευάστηκαν στα δύσκολα τουλάχιστον σημεία σκάλες εκ σκυροδέματος με τετρακόσια (400) περίπου σκαλοπάτια. Η κάθοδος αυτή των σκαλοπατιών είναι μία καλή προθέρμανση για τους ορειβάτες. Οι σκάλες αυτές επενδύθηκαν με πλάκες Καρύστου.
Το γεγονός αυτού του τύπου κατασκευής, αντί του Καλντεριμιού με αυτόχθονα υλικά, προξένησε την διαμαρτυρία τριάντα τριών (33) Ορειβατικών Οργανώσεων και τριακοσίων Επωνύμων πολιτών.
Για την προσπέλαση, αντί του τμήματος αυτού, στη θέση Γέφυρα, υπάρχει άλλο μονοπάτι, μικρότερης και εύκολης διαδρομής, στο οποίο με μικρές παρεμβάσεις, μπορεί να κυκλοφορήσει και αυτοκίνητο.
2. Το δεύτερο τμήμα: Αρχίζει από τη θέση Γέφυρα και επί μήκους 4600 μέτρα διαδρομής παράπλευρα της ρεματιάς, φθάνει στη θέση Βρύση - Λενωσαίους. Στην διαδρομή αυτή, πού είναι φανταστική, με απότομες όχθες, καταράκτες και πυκνή βλάστηση δεν κυκλοφορεί αυτοκίνητο. Στο μέσον της διαδρομής, υπάρχει ο εγκαταλειμμένος οικισμός, Μπαμπάδες.
Στην περιοχή αυτή και επί μήκους διακοσίων πενήντα (250) μέτρων, οι όχθες της ρεματιάς, είναι ομαλές και υπάρχουν εκατέρωθεν και πολλά εγκαταλλειμμένα χωράφια. Η διαδρομή αυτή, είναι η πλέον επικίνδυνη, για το γεγονός της μη κυκλοφορίας αυτοκινήτου.
Στο οργανόγραμμα των επισκέψεων, εκτός από τους ξεναγούς, προβλέπεται και ειδικότητα αγωγιατών, τα λεγόμενα άλογο -ταξί, για την διευκόλυνση αυτών πού έχουν ανάγκη.
3. Το τρίτο τμήμα: Αρχίζει από τη θέση Βρύση -Λενωσαίους και επί μήκους 3300 μέτρων παράπλευρης της ρεματιάς διαδρομής, φθάνει στη θέση Γέφυρα Επαρχιακού δρόμου Καλλιανού.
Στην περιοχή αυτή, υπάρχουν πολλά αγροκτήματα και γεωργικές δραστηριότητες των κατοίκων της περιοχής. Η περιοχή αυτή μπορεί να διαδραματίσει, σημαντικότατο ρόλο στον τομέα των επενδύσεων για Την ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων, εξυπηρέτησης των επισκεπτών.
4. Τέταρτο τμήμα: Αρχίζει από την Γέφυρα Επαρχιακού δρόμου Καλλιανού και επί μήκους περίπου πεντακοσίων (500) μέτρων, φθάνει στη θάλασσα.
Το τμήμα αυτό είναι παραλιακό, και έχει σχέση με την παράλια τουριστική δραστηριότητα. Με την ολοκλήρωση των Έργων, θα συσταθεί Φορέας Διαχείρισης.
Η διαχείριση των προστατευομένων φυσικών περιοχών, έχει να επιλύσει και συμβιβάσει πολύπλοκα βιολογικά, κοινωνικο-οικονομικά και τεχνικά προβλήματα, τα οποία διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή και από χώρα σε χώρα.
Η Κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη μιας προστατευόμενης φυσικής περιοχής και η ταυτόχρονη διατήρηση της, είναι από τα πιεστικότερα προβλήματα που πρέπει να επιλύσει ο Διαχειριστής της.
Εκεί πού έτυχε να βρίσκονται οι χώροι αυτοί, προϋπήρχαν άνθρωποι, πού ασκούσαν ορισμένες δραστηριότητες. Οι κάτοικοι αυτοί συνήθως, δεν αναγνωρίζουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη, από την προστασία των χώρων και απαιτούν βραχυπρόθεσμες οικονομικές απολαβές, από τους φυσικούς τους πόρους.
Υποστηρίζουν, ότι, είναι δικαίωμα τους, να ωφεληθούν και αυτοί από την τεχνολογική εξέλιξη στην γεωργία και την κτηνοτροφία, όπως ακριβώς, την απολαμβάνουν οι αγρότες σε άλλες περιοχές της χώρας. Η κατηγορία αυτή των πολιτών, ασκούν πολλές πιέσεις, για τον αποχαρακτηρισμό των χώρων και την απόδοση τους, στην σύγχρονη εκμετάλλευση.
Η μελέτη Διακίνησης /Διαχείριση του Μονοπατιού Δημοσάρη, Εγκρίθηκε, ως επί Δημοσίας Οδού, η οποία έχει δουλεία διελεύσεως, επειδή οι εκατέρωθεν εκτάσεις Δασικού Χαρακτήρα είναι Ιδιωτικές ή και οι κατά τεκμήριο Δημόσιες, μπορούν ανά πάσα στιγμή να διεκδικηθούν, επειδή υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας κληρονομικής διαδοχής.
Με την έναρξη των εργασιών ανάδειξης του Φαραγγιού Δημοσάρη, παρατηρήθηκε μικρής Έκτασης καταστροφή κατασκευών και εξαφάνιση υλικών.
Στην Δυτική πλευρά του Φαραγγιού Δημοσάρη, στη θέση Καστανόλογγος, διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση Διακόσια (200) περίπου στρέμματα με μεγάλης ηλικίας Καστανιές.
Εκφράζοντας την επιθυμία της Τοπικής Κοινωνίας, η Υπηρεσία μας, αποφάσισε για την θέση αυτή, την κατασκευή έργων Δασικής Αναψυχής., Προϋπολογισμού 20.000.000 Δραχμών. Ήτοι:
Την επόμενη μέρα, από την αποπεράτωση των Εργασιών, διαπιστώθηκε η βιαία καταστροφή τους. Οι χώροι όμως, αυτοί, κατέχουν το προσόν της μοναδικότητας στην Ελλάδα ή ακόμη και στην Ευρώπη και δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται, με βραχυπρόθεσμα Οικονομικά σχέδια;. Οι προστατευόμενες περιοχές, είναι γνωστές στο κοινό και απολαμβάνουν εκτίμησης σε Εθνικό Επίπεδο, αν και τοπικά είναι αντικείμενο κριτικής και συχνά πολεμικής πού είναι η αντανάκλαση του ατομικού βραχυπρόθεσμου συμφέροντος.
Η κοινωνικοποίηση ή Εθνικοποίηση της φύσης, έρχεται σε σύγκρουση με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και την ελεύθερη επιλογή δραστηριοτήτων από τον τοπικό πληθυσμό. Οι λεγόμενες περιβαλλοντικές ομάδες πολιτών, μπορούν να παίξουν εδώ θετικό ρόλο και να στηρίξουν την πολιτεία, σε οποιαδήποτε Απόφαση του περιβάλλοντος, όσο αντιδημοτική και αν είναι.
Η εκπαίδευση του Τοπικού Πληθυσμού, για την σπουδαιότητα που αντιπροσωπεύει η περιοχή τους, για την Ελληνική και Παγκόσμια Παράδοση, καθώς και η παροχή Κινήτρων, θα πρέπει να είναι επίσης, μέσα στα σχέδια της Διαχείρισης.
Λούκας Νικόλαος
Δασολόγος, Δ/ντής Δασών Ν. Ευβοίας
Καιρός
