Προβλήματα ρητινοκαλλιεργητών

Μία από τις φυσικές ομορφιές της Εύβοιας είναι τα δάση. Τα πανέμορφα πευκοδάση καλύπτουν σχεδόν όλη την Βορειοκεντρική Εύβοια.

Αυτά έδωσαν το ξύλο τους για να ναυπηγηθούν τα καράβια της Αργοναυτικής εκστρατείας. Τα δάση αυτά είναι εύφλεκτα, πρώτου βαθμού επικινδυνότητας λόγω του βελονοειδούς φυλλώματος και του πυκνού υπορόφου του εδάφους. Δάση, τα οποία είναι η σπονδυλική στήλη του περιβάλλοντος, πολυλειτουργικά, παρέχοντας εικονικά οφέλη σε πολλούς τομείς:

1. Ξυλεία με μια σειρά από εργαζόμενους (όπως υλοτόμοι και βιομηχανικοί εργάτες για την καθετοποίηση του προϊόντος κ.α.)

2. Ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

3. Τουριστική ανάπτυξη συνδυάζοντας βουνό και θάλασσα.

4. Ρητινοκαλλιέργεια

Ένα πανάρχαιο επάγγελμα και λειτούργημα συνάμα, από το 300 π.Χ. Τότε με το βρασμό της ρητίνης έφτιαχναν την κολοφώνιο πίσσα, την οποία χρησιμοποιούσαν για φωτισμό, με την καύση δαυλών, για την στεγανοποίηση των ξύλινων ενώσεων των πλωτών μέσων της εποχής. Αργότερα το υγρό πυρ - προϊόν ρητίνης - έσωσε το Βυζάντιο, αλλά και το προϊόν της πυρπόλησης του Τουρκικού στόλου στον αγώνα του 1821 βασίστηκε στη ρητίνη του πεύκου, θα είναι πολιτιστική ασέβεια να σβήσει επί των ημερών μας ένα επάγγελμα που η παραγωγική του διαδικασία ασκείται συνεχώς και αδιαλείπτως στην Ελλάδα επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια.

Τα τελευταία χρόνια, από τα μέσα περίπου του περασμένου αιώνα, η Ρητινοκαλλιέργεια είχε μεγάλη αύξηση της παραγωγής, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες Μεσογειακές χώρες (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία). Μάλιστα στην δεκαετία του '60 είχαμε παραγωγή στην Ελλάδα 42.000 τόνους, στην Πορτογαλία 120.000 τόνους, στην Ισπανία 60.000 τόνους και στη Γαλλία 40.000 τόνους. Σήμερα η παραγωγή είναι σχεδόν μηδενική στις Μεσογειακές χώρες. Στην Ελλάδα δεν αγγίζει τους 6.000 τόνους. Αξιοσημείωτο είναι ότι υπάρχει μια αντίστροφη αναλογική κλίμακα με τις εκτάσεις καμένης γης, που σημαίνει μείωση της ρητινοκαλλιέργειας, με αποτέλεσμα αύξηση των καμένων εκτάσεων.

Η ρητίνη είναι ένα προϊόν ανανεώσιμο, φιλικό προς το περιβάλλον, απόλυτο παράδειγμα οικολογικής γεωργίας, που δεν επιβαρύνει καθόλου το περιβάλλον με λιπάσματα, φυτοφάρμακα, καυσαέρια. Ένα προϊόν που συντελεί στην παραγωγή πολλών υποπροϊόντων, για εσωτερική κατανάλωση αλλά και για εξαγωγή αυτών όπως: χρώματα, βερνίκια, μελάνη τυπογραφίας, κόλλες, καλλυντικά, φάρμακα και λοιπές χρήσεις. Τελευταία, έχει αντικατασταθεί η ρητίνη του πεύκου με χημικές ρητίνες χαμηλότερου κόστους, δημιουργώντας έτσι απόβλητα άκρως επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, μολύνοντας το περιβάλλον και καταστρέφοντας τον πλανήτη, και όλα αυτά, στο όνομα του υπερκέρδους του μεγάλου κεφαλαίου.

Έτσι όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις αδιαφόρησαν για όλα αυτά με αποτέλεσμα να έχει συρρικνωθεί η παραγωγή σε τέτοιο βαθμό, ούτως ώστε να γίνεται εισαγωγή κολοφωνίου για τις βιομηχανίες από την Κίνα. Έχει φτάσει σήμερα το 70 % της Ελληνικής παραγωγής ρητίνης να παράγεται στη Βορειοκεντρική Εύβοια, με αποτέλεσμα να μονοπωλείται η αγορά από 1 -2 βιομηχανίες αγοράζοντας όσο θέλουν, ανεξέλεγκτα, επικαλώντας στο σύστημα της ελεύθερης οικονομίας που έχουμε. Η αύξηση της παραγωγής στη Βορειοκεντρική Εύβοια τα τελευταία 10 χρόνια οφείλεται στην αποβιομηχανοποίηση της Εύβοιας. Πρώην βιομηχανικοί εργάτες μη θέλοντας να πάρουν το δρόμο της εσωτερικής μετανάστευσης -γνωρίζοντας και αυτή τη δουλειά από μικρή ηλικία - παραμείνανε στα χωριά που βρίσκονται σε ημιορεινές και προβληματικές περιοχές. Την ίδια πορεία ακολούθησαν και κάποιοι άνθρωποι που βρίσκονται σε ηλικία σύνταξης. Κανείς νέος δεν παραμένει στα χωριά μας αφού δεν έχει άλλη επιλογή παρά να γίνει ρητινοκαλλιεργητής. Και πώς να ασκήσει το επάγγελμα του ρητινοκαλλιεργητή όταν το εισόδημα του αντιστοιχεί στο 1/3 του σημερινού ανειδίκευτου εργάτη!

Τη στιγμή που τόσα χρόνια οι κυβερνήσεις δεν άσκησαν δασική πολιτική στην Ε.Ε., η οικονομική ενίσχυση που παίρνουμε - και αυτή από τον κρατικό προϋπολογισμό - είναι το 1Α της αξίας των επιδοτήσεων που δίνονται από την Ε.Ε. για τις άλλες αγροτικές καλλιέργειες. Η οικονομική ενίσχυση είναι 130 δρχ το κιλό εδώ κάθε χρόνο παίρνουμε αύξηση επί της 100 όσο παίρνουν οι εργαζόμενοι. Η δε τιμή του προϊόντος για το 2000 από τις βιομηχανίες είναι εξευτελιστική, (έως 60 δρχ το κιλό) τιμή που πουλάγαμε πριν εικοσαετίας (για το 2001 θα μας το πουν αργότερα που θα πάρουν τη νέα παραγωγή). Από την άλλη τα έξοδα παραγωγής αυξάνονται αλόγιστα όπως σακούλες περισυλλογής, καύσιμα κίνησης οχημάτων, ενοικιάσεις δένδρων (είναι γνωστό το ιδιοκτησιακό των δασών τσιφλίκια, μοναστήρια, κοινότητα κ.λ.π.) Και δεν μας φτάνουν όλα αυτά έχουμε και τα περί κοινωνικής Ασφάλισης -Συνταξιοδοτικό. Εμείς σαν σωματείο είμαστε εντελώς αντίθετοι. Γιατί ποιος μπορεί να σκεφτεί ότι στα 60 και στα 65 του, θα μπορεί να περπατά όλη μέρα, φορτωμένος, μέσα στα κατσάβραχα και να σκαρφαλώνει στα πεύκα για να βγάλει το μεροκάματο του; Σύνθημά μας αλλά και η μεγάλη αλήθεια: δάση που ρητινεύονται δύσκολα καίγονται. Ακόμη και να πάρουν φωτιά σβήνει αμέσως λόγω της άμεσης και αποτελεσματικής παρέμβασης του ρητινοκαλλιεργητή. Σε περίπτωση πυρκαγιάς δυνόμαστε ψυχή και σώμα για την κατάσβεση, γιατί τα δάση είναι η ζωή μας και από αυτά κρέμεται το πενιχρό εισόδημα μας.

Επί προσθέτως η καθημερινή μας παρουσία, χωρίς ωράριο, μέσα σ' αυτά αποτρέπει κάθε επίδοξο εμπρηστή. Έτσι, λοιπόν, θα πρέπει να δοθούν χρήματα για την προστασία των δασών. Τα δάση δεν είναι μόνο υπόθεση επιβίωσης των ρητινοκαλλιεργητών. Οι επιστήμονες λένε και όλοι μας το ξέρουμε και το έχουμε ακούσει, ότι τα δάση είναι πηγή ζωής για τον πλανήτη. Λαμβάνοντας υπ' όψιν την ιστορική, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντολογική προσφορά του ρητινοκαλλιεργητή θα πρέπει να ενισχυθεί το επάγγελμα του με:

1. Αύξηση τιμής του προϊόντος.

2. Ενίσχυση με τους ίδιους ακριβώς όρους που ενισχύονται άλλα αγροτικά προϊόντα όπως σιτάρι από την Ε.Ε.

3. Τεχνολογική έρευνα για μεγαλύτερη και πιο εύκολη παραγωγή.

4. Να χαρακτηρισθούν τα δάση της χαλεπίου πεύκης ρητινοπαραγωγικά που θα έχουν κύριο προϊόν την ρητίνη και δευτερεύον το ξύλο. (Σήμερα ισχύει το αντίθετο)

5. Επιδότηση στα μέσα παραγωγής για τη διευκόλυνση όπως τρακτέρ, αυτοκίνητα ημιφορτηγά, σακούλες περισυλλογής, αλυσοπρίονα.

6. Να χορηγείται χωρίς προβλήματα και σε συντομότερο χρονικό διάστημα η οικονομική ενίσχυση η οποία σωστά έχει συνδεθεί με την ποσότητα παραγωγής.

7. Με την ίδια παραγωγή θα πρέπει να συνδεθεί και ένα καλοκαιρινό βοήθημα, ξηροθερμικής περιόδου, λόγω της πυροσβεστικής δραστηριότητας και της πυρασφάλειας που οικειοθελώς παρέχουμε.

8. Να χορηγείται πάστα θειικού οξέως τον κατάλληλο χρόνο.

Εισακούγοντας η πολιτεία τα παραπάνω αιτήματα των ρητινοκαλλιεργητών συμβάλλει ταυτόχρονα:

1. Στην κάλυψη της ανεργίας και κυρίως στην Εύβοια βάζοντας νέους στο επάγγελμα.

2. Στο ζωντάνεμα της επαρχίας.

3. Στην στήριξη της εθνικής οικονομίας με την παραγωγή στη χώρα προϊόντων συναλλαγματοφόρων, αφού είναι γνωστό ότι τα προϊόντα και υποπροϊόντα της ρητίνης είναι εξαγώγιμα σε χώρες της κοινότητας.

4. Και το σημαντικότερο στη διάσωση των δασών.

Έτσι, λοιπόν με τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται μέχρι σήμερα (όπως πρόσφατα το άρθρο 24 του Συντάγματος για τα δάση), με τις πολιτικές περί προστασίας δασών και την αδιαφορία για τη ρητινοπαραγωγή, στο εγγύς μέλλον θα έχουμε πευκοδάση παρελθόν και εξαφάνιση αυτού του πανάρχαιου επαγγέλματος.

Λαδογιάννης Γεώργιος
Ρητινοκαλλιεργητής, Γραμματέας του Σωματίου Ρητινοκαλλιεργητών - Δασεργατών Ν. Ευβοίας