Ο Νίκος Σκαλκώτας γεννήθηκε σαν σήμερα πριν από εκατό χρόνια, στις 8 Μαρτίου του 1904, στη Χαλκίδα.
H ημερομηνία 8 Μαρίου 1904 έχει περάσει σε όλα τα μεγάλα μουσικά λεξικά του κόσμου. Γιατί είναι η ημέρα που γεννήθηκε ένας μεγάλος της ευρωπαϊκής - και διεθνούς - δημιουργικής πρωτοπορίας, ο Έλληνας συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας. Εκατό χρόνια μετά, η μνήμη του μπορεί να κρατείται ζωντανή κυρίως στα χείλη των ανθρώπων που γνωρίζουν και προφέρουν το όνομά του, αλλά και μέσα από μια σειρά δισκογραφικών εκδόσεων, που εκείνος δεν είχε - βέβαια - την τύχη να χαρεί όσο ζούσε, καθώς σχεδόν ούτε παίζονταν τα έργα του.
Σε τούτο το «Έτος Σκαλκώτα», που επισήμως ανοίγει σήμερα, εκατό ακριβώς χρόνια από τη γέννησή του, η μνήμη και το έργο του θα κοινωνήσουν με όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό, χάρη σε μια σειρά εκδηλώσεων που οργανώνουν μεγάλοι πολιτιστικοί φορείς. Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Μουσείο Μπενάκη, η Εθνική Λυρική Σκηνή και ο Δήμος Αθηναίων, με συντονιστή τον συνθέτη Χάρη Βρόντο, θα δώσουν τις συντεταγμένες ενός «μπαράζ» εκδηλώσεων (συναυλίες με έργα του στο Μέγαρο, ένα μπαλέτο του στη Λυρική, μία μεγάλη έκθεση στο νέο κτίριο, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, του Μουσείου Μπενάκη, στην Πειραιώς, σε συνεργασία με το Γερμανικό Ινστιτούτο Γκαίτε κ.ά.), με διεθνή συμμετοχή ορχηστρών, καλλιτεχνών και φορέων.
Την ίδια ώρα, η σκανδιναβική δισκογραφική εταιρεία BIS έχει ταχθεί να εκδώσει το σύνολο του έργου του Νίκου Σκαλκώτα (ο πρώτος γάμος του, άλλωστε, τον είχε φέρει στη Σουηδία) και έχει παραδώσει μέχρι στιγμής μια σειρά CD με παγκόσμιες δισκογραφικές πρεμιέρες, που έτυχαν διεθνώς διθυραμβικών κριτικών και γνώρισαν σε αρκετές χιλιάδες μουσικόφιλους (υπολογίζεται ότι έχουν πουλήσει συνολικά τριψήφιο αριθμό χιλιάδων αντιτύπων σε πολλές αγορές της υφηλίου) το μουσικό όραμα ενός πρωτοπόρου και ρηψικέλευθου «σκαπανέα» της σύγχρονης μουσικής.
Μέσα στις επόμενες εβδομάδες η BIS θα κυκλοφορήσει διεθνώς - και στην ελληνική αγορά - την πρώτη παγκόσμια δισκογράφηση δύο έργων του, που τυχαίνει να γράφτηκαν και την ίδια χρονιά, το 1939, δέκα χρόνια πριν από τον θάνατο του μοναχικού και απομονωμένου, στα τελευταία του, συνθέτη. Το πρώτο είναι το Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 3, αγαπημένο έργο του ίδιου του συνθέτη, τόσο δύσκολο που στην πρώτη του εκτέλεση, το 1969, ανέλαβαν να το εκτελέσουν τρεις πιανίστες (ένας για κάθε μέρος!). Πρώτος που το ερμήνευσε ολόκληρο ήταν ο Ολλανδός πιανίστας Τζέφρι Ντάγκλας Ματζ, που το αποδίδει και στην πρώτη δισκογράφηση, μαζί με το σύνολο Kaput Ensemble της Ισλανδίας, υπό την διεύθυνση του μαέστρου και «ειδικού» πλέον στον Σκαλκώτα, Νίκου Χριστοδούλου. Το δεύτερο έργο, που ερμηνεύουν σε πρώτη παγκόσμια δισκογράφηση, είναι το θεωρούμενο ως χαμένο μπαλέτο «Τα παγανά», βασισμένο στον θρύλο των καλικαντζάρων, το οποίο βρήκε ο μαέστρος Χριστοδούλου τυχαία, ψάχνοντας για άλλη παρτιτούρα, στο αρχείο της χορογράφου Κούλας Πράτσικα, για παράσταση της οποίας είχε γραφτεί. Το εντυπωσιακό είναι πως ο Σκαλκώτας είχε ενσωματώσει στο έργο αυτό μελωδίες από έργα για πιάνο των Μπέλα Μπάρτοκ και Ίγκορ Στραβίνσκι.
|