Ζαμπετάκης: Λίγα λόγια για τις διοξίνες

Με αφορμή την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στη χωματερή της Καρύστου και άλλες παρόμοιες περιπτώσεις σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας ο καθηγητής χημείας τροφίμων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Ζαμπετάκης Γιάννης αναφέρεται σε άρθρο του στο θέμα των διοξινών που εκλύονται από την καύση των απορριμμάτων και παράλληλα επισημαίνει τις ευθύνες που έχουν οι εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού.

* * * *

Του Γιάννη Ζαμπετάκη - [email protected]
Επικ. Καθηγητή Χημείας Τροφίμων, Πανεπιστήμιο Αθήνων

Οι Διοξίνες είναι ενώσεις χημικά συγγενείς με τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) και άκρως τοξικές με αυξημένη σταθερότητα (δηλ δεν αποικοδομούνται ούτε καταστρέφονται). Συνεπώς, αν ένα τρόφιμο μολυνθεί με διοξίνες, είναι βέβαιο ότι η κατανάλωση αυτού του τροφίμου θα επιβαρύνει τον ανθρώπινο οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα αφού έχουν χρόνο υποδιπλασιασμού 7 χρόνια. Με άλλα λόγια, για να μειωθούν τα επίπεδά τους κατά 50% απαιτείται πάροδος 7 ετών!

Η πιο τοξική διοξίνη είναι η ένωση 2,3,7,8-τετραχλωροδιβενζο-p-διοξίνη (2,3,7,8- tetrachlorodibenzo-para-dioxin (TCDD). Οι διοξίνες είναι ανεπιθύμητα παραπροϊόντα πολλών βιομηχανικών διεργασιών, όπως η διεργασία λεύκανσης στη βιομηχανία χαρτιού ή η παραγωγή εντομοκτόνων. Οι διοξίνες βρίσκονται σχεδόν παντού (στον αέρα, στο νερό, στο έδαφος). Στα τρόφιμα, συναντώνται πιο συχνά στα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κρέας, το ψάρι και τα θαλασσινά.

Τα πιο υψηλά επίπεδα των διοξινών βρίσκονται σε κάποια εδάφη και ζώα. Γενικά, στον αέρα και το νερό, οι συγκεντρώσεις τους είναι πολύ χαμηλές. Λόγω της αυξημένης σταθερότητάς τους, πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή στο πώς διαχειρίζονται τα απόβλητα με διοξίνες.

Σε περίπτωση πυρκαγιάς σε μια χωματερή, παράγονται διοξίνες από την καύση της πλαστικής ύλης και διασκορπίζονται από τον άνεμο σε ακτίνα μερικών χιλιομέτρων. Πριν από πέντε χρόνια είχε εκδηλωθεί πυρκαγιά στη χωματερή Ταγαράδων στη Θεσσαλονίκη [ http://news.pathfinder.gr/greece/news/333995.html ] και οι διοξίνες που παρήχθησαν επιμόλυναν το γάλα και τα κοτόπουλα. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Νομαρχίας Θες/νίκης, Σύμφωνα με την ανακοίνωση της νομαρχίας Θεσσαλονίκης η Πολιτεία κατόπιν μετρήσεων δειγμάτων τροφίμων στον Δημόκριτο αποδέχθηκε ότι "υπάρχει επιβάρυνση διοξινών στο αιγοπρόβειο γάλα από μονάδα κοντά στη χωματερή και κοντά (νοτίως) του Δ.Δ. Ταγαράδων κατά 3.33% και 28%, αντιστοίχως, με ανώτατο θεσμοθετημένο όριο συγκέντρωσης 3.0pg/g ενώ στα αντίστοιχα δείγματα οι συγκεντρώσεις ήταν αντίστοιχα 3.1 pg/g και 3.84 pg/g.

Οι συγκεντρώσεις των διοξινών σε δείγματα κρέατος και αυγών της ίδιας περιοχής είναι κάτω από τα όρια. Στα δείγματα του Δ.Δ. Αγ.Παρασκευής οι συγκεντρώσεις διοξινών ήταν κάτω από τα όρια στο γάλα αλλά πάνω από τα όρια στο κρέας οικόσιτου κοτόπουλου. Στο δείγμα γάλακτος από το Δ.Δ. Κάτω Σχολαρίου οι διοξίνες ήταν πάνω από το όριο στα 3.72 pg/g (λίπους), ήτοι αυξημένες κατά 24.0%. Δεν υπάρχει ουδεμία επιβάρυνση στα φυτικής προελεύσεως προϊόντα".

Η νομαρχία τότε είχε προτείνει «απαγόρευση της ελεύθερης βοσκής των ζώων και είτε να περιορισθούν στις εγκαταστάσεις ή να μεταφερθούν πέραν της ζώνης, αποφυγή κατανάλωσης γάλακτος που προέρχεται από ζώα ελευθέρας βοσκής και απαγόρευση της διάθεσης του γάλακτος αυτού στις γαλακτοβιομηχανίες, μέχρι νεωτέρας, αποφυγή κατανάλωσης κρέατος και αυγών πουλερικών ελευθέρας βοσκής, περιορισμός και διατροφή τους με τροφές που δεν προέρχονται από την πληγείσα περιοχή και σχολαστικό πλύσιμο πριν την κατανάλωση των λαχανικών και των φρούτων από την περιοχή, ιδιαίτερα εκείνων που δεν προέρχονται από θερμοκήπια, και να απαγορευτεί η παραγωγή ελαιόλαδου από ελαιόδεντρα πλησίον της χωματερής».

Αυτά συνέβησαν το 2006 στους Ταγαράδες.

Σήμερα, μετά από μία εβδομάδα πυρκαγιάς στην χωματερή του Δήμου Καρύστου στη Νότια Εύβοια, σε ποιες σχετικές ενέργειες έχει προβεί η εκεί Δημοτική Αρχή και ο Δήμαρχος κ. Μανώλης αλλά και αντίστοιχα ο Περιφερειάρχης Στ. Ελλάδας κ. Περγαντάς και ο Αντιπεριφερειάρχης (πρ. Νομάρχης Εύβοιας) κ. Μπουραντάς;

Πώς θα προστατευτούν οι καταναλωτές από ενδεχόμενη επιμόλυνση της διατροφικής αλυσίδας με διοξίνες από την χωματερή Μαρμαρίου-Καρύστου που τόσα χρόνια λειτουργεί παράνομα υπό την ανοχή των τοπικών Δημοτικών Αρχών και εδώ και μια βδομάδα καίγεται;