Δύο πυγμάχοι στη Χαλκίδα

Πηγή: Βήμα

Αρχαία παλαίστρα ή ρωμαϊκή έπαυλη; Οι αρχαιολόγοι δεν έχουν αποφασίσει ακόμη σε ποια ερμηνεία οδηγεί το ψηφιδωτό με τους δύο πυγμάχους σε αγωνιστική στάση που έχει αποκαλυφθεί στην πόλη της Χαλκίδας, σε μια περιοχή ιδιαίτερα υποβαθμισμένη σήμερα. Το σίγουρο όμως είναι ότι, αναπαριστώντας μια προσφιλή στους αρχαίους σκηνή αγωνίσματος, αποδεικνύει ότι ελάχιστα έχουν αλλάξει μέσα στους αιώνες.

Ωστόσο κανείς από τους διερχόμενους της οδού Αρεθούσης, με την οποία εφάπτεται ο χώρος, δεν μπορεί να φανταστεί τι κρύβεται μέσα σε αυτόν, καθώς τα ψηφιδωτά δάπεδα δεν είναι ορατά από μακριά. Ετσι, η πινακίδα «Αρχαιολογικός χώρος» παραμένει γράμμα κενό. Η κατάσταση έρχεται να αλλάξει με την ανάδειξη και την προστασία αυτού του εξαιρετικού ψηφιδωτού, έτσι ώστε ο χώρος να γίνει ευκρινής και επισκέψιμος.

Οπως λέει η κυρία Αμαλία Καραπασχαλίδου, προϊσταμένη της ΙΑ' Εφορείας Αρχαιοτήτων, οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως μια αίθουσα με ψηφιδωτά δάπεδα φιλοτεχνημένα από τετράγωνες ψηφίδες σε χρώματα λευκό, μαύρο, ερυθρό και λευκορόδινο. Το κεντρικό θέμα του ψηφιδωτού είναι μια ζωφόρος με γυμνούς αθλητές που παλεύουν, ενώ γυμναστές τους παρακολουθούν - ο ένας τους μάλιστα κρατάει ένα κλαδί για να το απονείμει στον νικητή. Η ζωφόρος περιβάλλει ένα ορθογώνιο με γεωμετρικά σχήματα και η παράσταση συμπληρώνεται από ένα σφαιρικό αγγείο στο πίσω μέρος του οποίου απεικονίζονται δύο κλάδοι ή ταινίες χιαστί.

Μια μεταλλική ράμπα για την κίνηση των επισκεπτών θα τοποθετηθεί πάνω από τα ψηφιδωτά, σύμφωνα με την αρχιτεκτονική μελέτη του κ. Δημήτρη Κουτσογιάννη. Χαράσσονται επίσης διαδρομές για την περιήγηση στον χώρο, τοποθετούνται ένα μικρό μεταλλικό στέγαστρο για τα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, δύο πάγκοι ανάπαυσης, αλλά και νέα περίφραξη με πόρτα, η οποία θα κλείνει το βράδυ- αν και ο χώρος θα φωτίζεται όλη τη νύχτα. Να σημειωθεί ότι τα ψηφιδωτά θα είναι σε θέαση μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον υπόλοιπο χρόνο θα βρίσκονται καλυμμένα με ειδικό υλικό για την προστασία τους.

Αθλητικός χώρος... α λα ιταλικά

Σε μία μόνο περίπτωση έχει βρεθεί στην Ελλάδα παρόμοια παράσταση, συγκεκριμένα στα Ψηλά Αλώνια της Πάτρας, όπου βρισκόταν το αρχαίο στάδιο-θέατρο. Το θέμα όμως επαναλαμβάνεται πολλές φορές στα αρχαία στάδια της Ιταλίας, έτσι που ορισμένοι αρχαιολόγοι να θεωρούν ότι και ο συγκεκριμένος χώρος στη Χαλκίδα ήταν αθλητικός. Αντιθέτως, η άποψη ότι το ψηφιδωτό κοσμούσε απλώς την έπαυλη ενός σπουδαίου Ρωμαίου της πόλης της Χαλκίδας, πιθανόν αθλητή, έχει περισσότερους θιασώτες. Η Χαλκίδα άλλωστε είχε τους δικούς της αθλητικούς αγώνες, με σπουδαίους αθλητές.