Οι πορσελάνες «Ιωνία» επιστρέφουν στη Νέα Αρτάκη

Πηγή: Βήμα, του Δημήτρη Χαροντάκη

Οι πορσελάνες «Ιωνία» έπειτα από αρκετά χρόνια παραγωγικής «αποδημίας» επαναπατρίζονται στην ελληνική αγορά. Στη Νέα Αρτάκη της Εύβοιας, από όπου και άρχισαν να παράγονται από το 1972. Πριν από 38 χρόνια μια ιδέα και το μεράκι, όπως αποδείχθηκε, του Αγγελου Κανελλόπουλου - απεβίωσε τον Οκτώβριο του 2009- ήταν αρκετά για να δημιουργηθεί μια εμπορική επωνυμία που δεν άργησε να αποκτήσει την αίγλη του κοινωνικού στάτους. Ετσι λοιπόν συγκροτήθηκε η Αθηναϊκή Κεραμεική ΑΕ, εταιρεία που ανήκε στην οικογένεια Κανελλόπουλου, εκ των βασικών μετόχων του ομίλου Τιτάν, και άρχισε η παραγωγή της πορσελάνης με τεχνογνωσία από την ελβετική εταιρεία Langenthal.

Βέβαια από τότε «κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι», οι συνθήκες της ελληνικής αγοράς άλλαξαν και... ξανάλλαξαν. Και από τη Νέα Αρτάκη η παραγωγή της εταιρείας μεταφέρθηκε στην Κιουτάχεια της Τουρκίας. Με αυτόν τον τρόπο κατόρθωσε η οικογένεια Κανελλόπουλου να κρατήσει ζωντανό το σήμα «Ιωνία». Και μόλις πρόσφατα, από τις αρχές του 2010, ο κ. Ι. Θεοτοκάς, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ιωνία ΑΒΕΕ, αποφάσισε να μεταφέρει ένα σημαντικό μέρος της «Ιωνίας» στο παλιό εργοστάσιο και οι γνωστές πορσελάνες να επαναδιεκδικήσουν- σε μια δύσκολη συγκυρία- το μερίδιο που αντιστοιχεί στην ποιότητά τους και, θέλοντας ίσως να τονίσει την ελληνικότητά της και κυρίως την «επιστροφή» της, ονόμασε τη νέα συλλογή «Αγγιγμα Ελλάδας».

Οπως προαναφέρθηκε, η παραγωγή της πορσελάνης «Ιωνία» άρχισε το 1972 με ελβετική τεχνογνωσία. Χρειάστηκαν μόλις οκτώ χρόνια και το 1980 η συγκεκριμένη μάρκα έγινε συνώνυμο της πορσελάνης άριστης ποιότητας. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 οι συνθήκες στην ελληνική αγορά αλλάζουν. Οι δασμοί στα προϊόντα της τότε ΕΟΚ πέφτουν και ως τα τέλη της δεκαετίας έχουν καταργηθεί. Οι εισαγωγές είναι αθρόες, η ελληνική παραγωγή αντιμετωπίζει προβλήματα, εταιρείες παραγωγής πορσελάνης κλείνουν- και ίσως και οι πορσελάνες «Ιωνία» να αποτελούσαν σήμερα ιστορική ανάμνηση αν δεν τις στήριζε επί ζημία ο πανίσχυρος τότε και τώρα όμιλος Τιτάν. Στη δεκαετία του 1990 τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα. Από το 1995 πλημμυρίζει η ελληνική αγορά με προϊόντα πορσελάνης από την Ασία, που έχουν το ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα της χαμηλής τιμής.

Οι εισαγωγές όμως από την Ασία δεν έπληξαν μόνο την ελληνική αγορά αλλά και τη γερμανική- στη Νότια Γερμανία λειτουργούσαν 60.000
βιοτεχνίες παραγωγής πορσελάνης και σήμερα μόνο 6.000-, όπως και τη γαλλική. Οι ζημιές συσσωρεύονταν χρόνο με τον χρόνο και οι ιδιοκτήτες της εταιρείας είχαν να επιλέξουν μεταξύ της αναστολής λειτουργίας της εταιρείας και της μεταφοράς της παραγωγικής της δραστηριότητας σε μια χώρα χαμηλού κόστους- μείωση του παραγωγικού κόστους και χαμηλότερη τιμή στην αγορά. Και έτσι επιλέχθηκε η Κιουτάχεια, μια πόλη που έχει παράδοση στην παραγωγή πορσελάνης. Δόθηκε λοιπόν η παραγωγή φασόν στην Κιουτάχεια με την τεχνογνωσία και τις φόρμες της ελληνικής εταιρείας- εκτός από το τμήμα της παραγωγής που αφορούσε οικιακή χρήση, το οποίο παρέμεινε περιορισμένο στη Νέα Αρτάκη.

Οπως εξηγεί ο κ. Θεοτοκάς, το 80% της αξίας της πορσελάνης προέρχεται από τη διακόσμηση- πρόκειται για πολύπλοκη και περίτεχνη διαδικασία. Προσθέτει χαρακτηριστικά ότι στη Λιμόζ της Γαλλίας, όπου παράγεται η ακριβότερη πορσελάνη στον κόσμο, οι παραγωγικές εταιρείες για να περιορίσουν το κόστος παραγωγής τους ενώθηκαν και παράγουν από κοινού τη λευκή πορσελάνη και από εκεί και μετά η κάθε επιχείρηση κάνει τη δική της διακόσμηση. Στην Κιουτάχεια λοιπόν παράγεται η λευκή πορσελάνη και μεταφέρεται στην Ελλάδα, όπου διακοσμείται για επαγγελματική χρήση, ενώ η εισαγωγή από τη Γαλλία προορίζεται για οικιακή χρήση. Στη Νέα Αρτάκη στον τομέα της διακόσμησης απασχολούνται 25 εργαζόμενοι, ενώ συνολικά στην περιοχή έχουν επαγγελματική εμπλοκή περί τα 50 άτομα, και ο κ. Θεοτοκάς ελπίζει ότι η νέα προσπάθεια- το «Αγγιγμα Ελλάδας» είναι αποτέλεσμα δύο ειδικών ερευνών μεταξύ των καταναλωτών- θα αποδώσει και ως εκ τούτου η παραγωγή θα αυξηθεί και αντιστοίχως η απασχόληση. Επίσης φιλοδοξεί να δημιουργήσει στην περιοχή ειδικά προγράμματα επιμόρφωσης στην τέχνη της διακόσμησης της πορσελάνης- είναι η μοναδική εταιρεία του κλάδου που διαθέτει ειδικό τμήμα σχεδίασης. Οι πωλήσεις της βέβαια παραμένουν ζημιογόνες στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Το 2009 είχε πωλήσεις 8 εκατ. ευρώ και ζημιές 2 εκατ. ευρώ, αλλά ο κ. Θεοτοκάς πιστεύει ότι είναι δυνατή μια νέα «σταδιοδρομία» της «Ιωνίας» ακόμη και σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.