Ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης στη μονή του Αγίου Γεωργίου Αρμά

Η Μητρόπολη Χαλκίδας και η 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων πραγματοποιούν πανηγυρική θεία λειτουργία, την Κυριακή 9 Μαϊου, με αφορμή την αποπεράτωση των εργασιών ανακαίνισης, συντήρησης και αποκατάστασης του καθολικού της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Αρμά στα Φύλλα, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Της Θείας λειτουργία θα προεξάρχει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Χαλκίδος κ.κ. Χρυσόστομος.

Η μονή του Αγίου Γεωργίου Αρμά βρίσκεται στην κεντρική Εύβοια κοντά στο χωριό Φύλλα, 20 χιλιόμετρα ανατολικά της Χαλκίδας, σε υψόμετρο 340 μ. Τα κτίσματα και ο περιβάλλων χώρος καταλαμβάνουν συνολική έκταση 2,5 στρεμμάτων, σε ωραίο φυσικό περιβάλλον με ποικιλία δέντρων μεταξύ των οποίων υπερισχύουν το πεύκο και η ελιά. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στον Αγιο Γεώργιο, ενώ η προσωνυμία Αρμά, σύμφωνα με πρόσφατη άποψη οφείλεται σε τοπωνύμιο της περιοχής. Σήμερα, το καθολικό αποτελείται από τον κυρίως ναό και το νάρθηκα που συνδέονται με στενό ορθογώνιο μεταβατικό χώρο. Ο κυρίως ναός κατατάσσεται αρχιτεκτονικά στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο.

Η παλαιότερη διαπιστωμένη οικοδομική του φάση χρονολογείται το 13ο αιώνα, χωρίς να αποκλείεται η ύπαρξη προγενέστερου ναού. Σε μεταγενέστερους χρόνους υπέστη πολλές μετασκευές, όπως ο νάρθηκας, η ανοικοδόμηση και η τοιχογράφηση του οποίου χρονολογούνται το 1637, σύμφωνα με την εντοιχισμένη επιγραφή στον ανατολικό τοίχο του ναού.

Η ανατολική πλευρά με το πλινθοπερίκλειστο σύστημα δόμησης, είναι ιδιαιτέρως επιμελημένη και κοσμήθηκε με παλαιότερα γλυπτά μέλη, όπως η ανθεμωτή επίστεψη επιτύμβιας στήλης, η ανάγλυφη πλάκα με πτερωτό φανταστικό ζώο, καθώς και η επιτύμβια στήλη με την επιγραφή ανέγερσης και τοιχογράφησης του νάρθηκα.

Τοιχογραφίες σώζονται στο νάρθηκα, στο μεταβατικό χώρο και λίγα σπαράγματα στον κυρίως ναό. Στο νάρθηκα, παριστάνονται στο άνω τμήμα του τρούλου οι Αίνοι, ενώ στο χαμηλότερο απεικονίζονται επεισόδια από τη ζωή του Χριστού, καθώς και σκηνές από το μαρτύριο του τιμώμενου αγίου. Το δυτικό τοίχο του μεταβατικού χώρου καταλαμβάνει ο κύκλος των Παθών, που χρονολογείται πιθανότατα στα τέλη του 16ου αιώνα. Στον κυρίως ναό, τα λιγοστά τμήματα τοιχογραφιών ανήκουν σε προγενέστερες φάσεις από αυτές του νάρθηκα.

Κατά την ανασκαφική έρευνα βρέθηκε ένα ασημένιο νόμισμα από τη Ραγκούσα (σημερινό Ντουμπρόβνικ) που χρονολογείται το 1646, στοιχείο που ενισχύει την άποψη ότι στα μέσα του 17ου αιώνα πραγματοποιούνται εκτεταμένες εργασίες στο χώρο της Μονής.

Από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα πραγματοποιήθηκαν κατά καιρούς περιορισμένες εργασίες συντήρησης από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Στο πλαίσιο του Γ' ΚΠΣ υλοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης, συντήρησης και ανάδειξης από την 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη, καθώς το καθολικό είχε υποστεί εκτεταμένες βλάβες, οι οποίες οφείλονταν στις καθιζήσεις του εδάφους, στη σεισμική δραστηριότητα της περιοχής και στην επί έτη ελλιπή συντήρηση.

Για να αντιμετωπιστούν τα παραπάνω προβλήματα πραγματοποιήθηκε στερέωση της θεμελίωσης και κατασκευάστηκε αποστραγγιστική τάφρος. Στη συνέχεια υλοποιήθηκαν εργασίες ενίσχυσης του φέροντος οργανισμού του ναού και περίσφιξης των τρούλων και ενισχύθηκε η λιθοδομή με ενέματα και αρμολογήματα. Επίσης, αποκαταστάθηκαν το δάπεδο, τα κουφώματα και η στέγη του ναού και συντηρήθηκε ο τοιχογραφικός διάκοσμος στο σύνολό του. Η συνεχής χρήση του χώρου και η προσκυνηματική κίνηση επέβαλαν εργασίες αναδιαμόρφωσης και ενοποίησης του αύλειου χώρου της Μονής, μεταξύ των οποίων σημαντική ήταν η διάστρωση του περιβάλλοντος χώρου του ναού με λιθόπλακες.