Σελίδες της Εποχής του Χαλκού στο Παλαμάρι της Σκύρου

Πηγή: Καθημερινή, της Γιώτας Συκκά

Οποιος επισκεφθεί τη Σκύρο θα ήταν αμαρτία να μη φτάσει ώς τον αρχαιολογικό χώρο Παλαμαρίου. Εναν εντυπωσιακό οχυρωμένο προϊστορικό οικισμό, από τα σημαντικότερα δείγματα της οχυρωτικής αρχιτεκτονικής στο Αιγαίο της 3ης χιλιετίας π.Χ., με τα επιφανειακά κατάλοιπα της προϊστορικής εγκατάστασης, που επισημάνθηκαν πρώτη φορά το 1979, να είναι πια καθαρά και αναγνώσιμα και στον αμύητο επισκέπτη.

Δεκατρία χιλιόμετρα από τη Χώρα, αυτός ο οικισμός-λιμάνι, από τους σπουδαιότερους του Αιγαίου της πρώιμης και μέσης περιόδου του χαλκού, είναι επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, με διαδρομές, ενημερωτικές πινακίδες και προσβάσιμος στα ΑμΕΑ. Εχει ενημερωτική έκθεση η οποία, με μακέτες, πινακίδες φωτογραφιών και κειμένων αλλά και οθόνη αφής, παρέχει στο κοινό όλες τις πληροφορίες για τον τόπο και τις δραστηριότητες των κατοίκων του, ενώ στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σκύρου εκτίθενται τα σημαντικά κινητά ευρήματα.

Πρόκειται για το σημαντικότερο μέχρι στιγμής, σε πληρότητα μορφής, έκταση και κατάσταση διατηρήσεως, δείγμα του τύπου των οχυρώσεων με τους ισχυρούς πεταλόσχημους προμαχώνες στο Αιγαίο, τονίζει η αρχαιολόγος Λιάνα Παρλαμά (που μαζί με τη Μαρία Θεοχάρη ανέσκαψε τον χώρο), εξηγώντας πως ο τύπος αυτός, που αποτελούσε μια νέα, περισσότερο προχωρημένη μορφή της οχυρωτικής τεχνικής, δημιουργήθηκε στη συροπαλαιστινιακή περιοχή ήδη στην 4η π.Χ. χιλιετία, γνώρισε ευρεία διάδοση σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου στην 3η π.Χ. χιλιετία και συνδέθηκε πιθανότατα με την προστασία θέσεων οι οποίες ήλεγχαν τις θαλάσσιες οδούς του εμπορίου των μετάλλων.

Ολες αυτές οι εργασίες που έγιναν επί εννέα χρόνια απορρόφησαν το 99,70% του διατεθέντος ποσού από το Γ' ΚΠΣ και τους εθνικούς πόρους (4.196.124,90 ευρώ).

Το ΚΑΣ στην τελευταία του συνεδρίαση έκανε δεκτές και τις συμπληρωματικές εργασίες που πρότεινε η επιστημονική επιτροπή του έργου για το ΕΣΠΑ, οι οποίες ολοκληρώνουν το έργο της ανασκαφής και προστασίας των ανεσκαμμένων αρχαίων. Ολα τα τμήματα των κτισμάτων θα αποδοθούν συντηρημένα και θα προστατευθούν πλήρως τα δάπεδα και τα πρανή. Θα διερευνηθούν με μικρές ανασκαφικές έρευνες ορισμένα προβληματικά σημεία, θα γίνουν μικρής έκτασης συμπληρωματικές διαμορφώσεις στον περιβάλλοντα χώρο, ενώ η ενημερωτική έκθεση θα συμπληρωθεί με νέα στοιχεία.

Το νέο πρόγραμμα περιλαμβάνει και την έκδοση οδηγού τσέπης, καθώς και τη διοργάνωση μιας επιστημονικής διημερίδας (το 2011) στην οποία θα παρουσιαστούν τα έως τώρα συμπεράσματα από τους ανασκαφείς και τους ειδικούς επιστημονικούς συνεργάτες, αλλά και η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε από το έργο. Τα ευρήματα τεκμηριώνουν τη συνέχεια της ζωής της πόλης έως περίπου τα τέλη του 17ου π.Χ. αι. Ανασκαφές και γεωλογικές μελέτες έδειξαν ότι η αρχική έκταση ήταν σχεδόν διπλάσια από τα σωζόμενα σήμερα 17 στρέμματα, αφού το ανατολικότερο τμήμα έχει καταβυθιστεί, όπως δείχνουν και τα υπολείμματα τοίχων στην ανατολική παρυφή του σημερινού ακρωτηρίου.

Η μελέτη του καθηγητή Κοσμά Παυλόπουλου και της ομάδας του έδειξε πως η διαμόρφωση του όρμου στην 3η π.Χ. χιλιετία παρείχε εξαιρετικές δυνατότητες ελλιμενισμού για τα ελαφρά κωπήλατα σκάφη που όργωναν τότε το Αιγαίο και ήταν οι φορείς των πολιτισμικών αγαθών και των τεχνολογικών νεωτερισμών της εποχής του χαλκού.