Hλεκτρονικό περιοδικό με θέματα και ειδήσεις από την Εύβοια ...στο διαδίκτυο από το 1999
Ο σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως, kireas.org, σε ανακοίνωσή του, αναφέρεται στο θέμα της ρύπανσης του ποταμού Κηρέα, που επανέφερε η εφημερίδα "Βόρεια Εύβοια". Σε ρεπορτάζ της εφημερίδας αποκαλύπτεται ότι η κόκκινη ρύπανση προέρχεται από τον παραπόταμο του Κηρέα, το «Αλεπόρεμα». Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ένα νταμάρι της ΛΑΡΚΟ βρίσκεται μέσα στη λεκάνη απορροής του «Αλεπορέματος» κοντά στο χωριό «Παλαιός Παγώντας». Τα νερά του ρέματος ξεπλένουν τις μεταλλευτικές εκσκαφές και τις παρακείμενες αποθέσεις των στείρων της ΛΑΡΚΟ. Αυτά τα «εκπλύματα», όπως είναι η τεχνική ονομασία τους, τελικά καταλήγουν σαν κόκκινα λασπόνερα στο ποταμό Κηρέα.
Ο σύλλογος αναφέρει ακόμα ότι η Διεύθυνση περιβάλλοντος Εύβοιας στις 27/10/09 διαπίστωσε μια σειρά περιβαλλοντικών παραβιάσεων από την ΛΑΡΚΟ σε σχέση με τις αποθέσεις της. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι η ΛΑΡΚΟ δεν διαθέτει άδεια διαχείρισης στερεών αποβλήτων, δεν διαθέτει χώρους ασφαλούς αποθήκευσης των επικίνδυνων αποβλήτων και δεν έχει αποκαταστήσει κάποιες αποθέσεις στείρων εμπλουτισμού κατά παράβαση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Όρων. Η διεύθυνση περιβάλλοντος επέβαλε πρόστιμο 60.000 ευρώ, χωρίς να έχει κάποιο εμφανές αποτρεπτικό αποτέλεσμα μέχρι τώρα.
Ο kireas.org επισημαίνει ότι η εν λόγω ρύπανση είναι ορατή με το μάτι και επηρεάζει τα επιφανειακά ύδατα του πόταμου Κηρέα: "Στο μέλλον θα επηρεάζει και τα υπόγεια νερά, αφού στην περιοχή ολοκληρώνεται νομαρχιακό έργο εμπλουτισμού του υδροφορέα από τα νερά του πόταμου Κηρέα για αρδευτικούς σκοπούς. Σε αυτή την περίπτωση οι ευδιάλυτοι ρύποι του ποταμού που θα περνούν στα υπόγεια ύδατα και θα επηρεάσουν τις εξοχικές κατοικίες που υδροδοτούνται από γεωτρήσεις καθώς και τις αγροτικές καλλιέργειες της περιοχής που θα χρησιμοποιούν το νερό για άρδευση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει από την μια σε βιοσυσσώρευση των ρύπων στα καλλιεργούμενα φυτά από τις ρίζες τους, αλλά μπορεί και να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην καρποφορία και αποδοτικότητα της αγροτικής παράγωγης. Για παράδειγμα, η βάση δεδομένων της Ολλανδικής Lentech αναφέρει ότι συγκεντρώσεις νικελίου 0,5-2, 0 ppm σε υγρά εδάφη θεωρούνται τοξικές για τα κοινά φυτά, ενώ νερό με συγκέντρωση 40 ppm σε νικέλιο μπορεί να σκοτώσει κάποια είδη δημητριακών. Κάποιες χώρες όπως η Αυστραλία έχουν καταρτίσει πρότυπα για την καταλληλότητα των νερών που προορίζονται για άρδευση".
Ο σύλλογος αποφάσισε να ελέγξει πως επηρεάζονται τα νερά του ποταμού Κηρέα από τα απόβλητα της ΛΑΡΚΟ. Δειγματοληψίες νερού έγιναν στις 22/2/2010 από τον ποταμό Κηρέα στην θέση Παρασκεύορεμα και στάλθηκαν για χημική ανάλυση σε τρεις ουσίες: ολικό χρώμιο, εξασθενές χρώμιο και νικέλιο (που είναι το κύριο προϊόν εξόρυξης της ΛΑΡΚΟ). Και οι τρεις ουσίες είναι ουσίες προτεραιότητας (Οδηγία 91/689/ΕΟΚ και Οδηγία 2006/11/ΕΚ) . Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι οι συγκεντρώσεις ήταν κάτω από τα ανώτατα αποδεκτά όρια για τα επιφανειακά ύδατα, χωρίς αυτό όμως να δημιουργεί κανένα εφησυχασμό. Στην ανακοίνωση του συλλόγου αναφέρονται τα παρακάτω:
"Οι οριακές τιμές (ή τα ανώτατα αποδεκτά επίπεδα) των ουσιών αυτών στα επιφανειακά νερά καθορίζονται σε 50 μg/l για το ολικό Χρώμιο και 100 μg/l για το Νικέλιο (Π.Υ.Σ. 2/2001 και Υ.Α. 50388/2704/Ε103/2003). Οι τιμές αυτές αφορούν μέσες ετήσιες τιμές, που για να γίνει ο υπολογισμός τους είναι αναγκαίος ο περιοδικό έλεγχος των υδάτων κατά τη διάρκεια όλου του έτους σε διάφορα μέρη της κοίτης. Δεν είναι αρκετή μια μόνο χημική εξέταση. Για την συγκέντρωση του εξασθενούς χρωμίου στα επιφανειακά νερά δεν προσδιορίζονται οριακές τιμές στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής η χαμηλότερη οριακή τιμή για το εξασθενές χρώμιο στα επιφανειακά νερά ορίζεται στα 10.5 μg/l.
Έκτος από τις οριακές τιμές στα «επιφανειακά νερά», η ΚΥΑ 4859/726/2001 καθορίζει και τις οριακές τιμές για τα «απόβλητα» που απορρίπτονται στα επιφανειακά ύδατα. Συγκεκριμένα, οι οριακές τιμές των «αποβλήτων» που απορρίπτονται στα ποτάμια καθορίζονται στο 1,0 mg/l τον μήνα για το (ολικό) χρώμιο και στα 0,2 mg/l τον μήνα για το νικέλιο. Επειδή όμως η συγκέντρωση των ουσιών εξαρτάται από την ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται απαιτείται σε όλες τις περιπτώσεις να τηρούνται οι οριακές τιμές εκφρασμένες σαν βάρος των απορριπτόμενων ουσιών ανά μονάδα του χαρακτηριστικού μεγέθους της ρυπαντικής δραστηριότητας. Τακτικές μετρήσεις στα απόβλητα και τα εκπλύματα της ΛΑΡΚΟ (στη πηγή δημιουργίας τους στον Παλαιό Παγώντα) γίνονται επιτακτικές, ειδικά μετά από τις καταγγελίες που δημοσίευσε η Ελευθεροτυπία στις 17/9/2009. Το δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας βεβαίωνε υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στα λιμνάζοντα απόβλητα της ΛΑΡΚΟ πού προέρχονται από εκπλύματα καθώς καθώς και την ύπαρξη "όξινης απορροής» που επιταχύνει την έκπλυση βαρέων μετάλλων.
Αναγκαία επίσης είναι και η εξέταση του ιζήματος στον πυθμένα του ποταμού Κηρέα, αφού πολλές επικίνδυνες ουσίες είναι μη διαλυτές στο νερό. Αυτές οι ουσίες προσκολλούνται σε σωματίδια που συμπαρασύρονται με τα εκπλύματα και τελικά συγκεντρώνονται σαν ιζήματα του πυθμένα του ποταμού. Οι ρύποι που κατακάθονται σαν ιζήματα είναι βλαβεροί για τους υδρόβιους οργανισμούς και μπορεί να περάσουν μέσω της τροφικής αλυσίδας στα ψάρια, τα οστρακοειδή και τελικά στον άνθρωπο. Ένα συστηματικό πρόγραμμα παρακολούθησης των υδάτων και ιζημάτων του ποταμού Κηρέως σε όλες τις παραμέτρους που προβλέπει το Π.Δ. 51/2001 είναι αναγκαίο. Πέρα από τις άλλες επικίνδυνες ουσίες προτεραιότητας και τα παράγωγα τους (π.χ. αρσενικό, χαλκός, ψευδάργυρος, μόλυβδος, κλπ) θα πρέπει να ελεγχτούν και η κατάσταση οξινισης, η οξυγόνωση του νερού, η κατάσταση των θρεπτικών συστατικών, η αλατότητα, και οι επιπτώσεις στο φυτοπλαγκτόν, την υδατική χλωρίδα, τα μακροασπόνδυλα και τα ψάρια.
Σε ορισμένες χώρες ελέγχεται και ο βαθμός ρύπανσης του εδάφους και η επικινδυνότητα των στερεών αποβλήτων των ορυχείων. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ η μέγιστη αποδεκτή συγκέντρωση σε εκχύλισμα εδαφικού δείγματος καθορίζεται στα 5 mg/l για το (ολικό) Χρώμιο. Η Ολλανδία καθορίζει σαν οριακές τιμές για την ρύπανση του εδάφους τα 380 mg/kg για το Χρώμιο και τα 210 mg/kg για το Νικέλιο.
Η Υ.Α. Η.Π. 13588/725/2006 χαρακτηρίζει σαν επικίνδυνα απόβλητα τα υπολείμματα από της φυσικής επεξεργασίας ορυκτών τα οποία περιέχουν επικίνδυνες ουσίες και η Υ.Α. 8668/07 απαιτεί την ένταξη τους στον Εθνικο Σχεδιασμο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων. Ενώσεις του εξασθενούς χρωμίου όπως και το Νικέλιο με 4 ενώσεις του περιλαμβάνονται στο κατάλογο επικίνδυνων ενώσεων της οδηγίας 67/548/ΕΟΚ(ΑΤΡ 30).
Πρόσφατα, οδηγία της ΕΕ (2006/21/ΕΚ) που ενσωματώθηκε στο δίκαιο της χώρας με την Υ.Α. 39624/2209/Ε103/2009 απαιτεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των αποβλήτων και εκπλυμάτων για τις εξορυκτικές εταιρείες. Επίσης καθορίζει και τις προϋποθέσεις λειτουργίας των εγκαταστάσεων αποβλήτων αυτών των εταιρειών. Συγκεκριμένα η Υ.Α. 39624/2209/Ε103/2009 (άρθρο 23) απαιτεί την κατάρτιση και υποβολή στις αρμόδιες υπηρεσίες (ΥΠΕΚΑ, διεύθυνση περιβάλλοντος της Περιφέρειας) ενός σχεδίου διαχείρισης των εξορυκτικών αποβλήτων μέχρι το Σεπτέμβρη του 2011 και συμμόρφωση των εταιρειών στο νέο κανονισμό μέχρι το Μάη του 2012. Το σχέδιο διαχείρισης έχει σκοπό τη μείωση στο ελάχιστο, την επεξεργασία, την αξιοποίηση και τη διάθεση των εξορυκτικών αποβλήτων. Ανάμεσα στα άλλα περιλαμβάνει τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για να αποτραπεί η επιδείνωση της υφιστάμενης κατάστασης των υδάτων, με μείωση στο ελάχιστο της παραγωγής εκπλυμάτων και της ρύπανσης των υδάτων καθώς και την συλλογή και υποβολή σε επεξεργασία των εκπλυμάτων και μολυσμένων υδάτων (άρθρο 16&7).
Η ΛΑΡΚΟ είναι μια από τις 5 μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής σιδηρονικελίου (FeNi), στο κόσμο με ετήσια παραγωγή 1.2 -1.5 εκατομμύρια τόνους μεταλλεύματος. Στην περιοχή της Βόρειο-κεντρικής Εύβοιας διαθέτει πέντε μεταλλεία επιφανειακής εκμετάλλευσης και δυο εγκαταστάσεις θραύσης και κοσκίνισης. Τα τελευταία χρόνια η ΛΑΡΚΟ παρουσιάζει σοβαρές ζημιές και προβλήματα ρευστότητας που θέτουν σε κίνδυνο την βιωσιμότητα της. Η εταιρεία είναι ουσιαστικά κάτω από κρατικό έλεγχο, αφού μέτοχοι της είναι το Δημόσιο (33,5%), η Εθνική Τράπεζα (36,43%), η ΔΕΗ (28,56%) και η κρατική εταιρεία κινητών αξιών ΔΕΚΑ (1,51%)".
Τι ζητά ο kireas.org:
1. Να γίνουν οι απαιτούμενοι έλεγχοι από την Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος για όλες τις επικίνδυνες ουσίες προτεραιότητας στα εκπλύματα και στα στερεά και υγρά απόβλητα της ΛΑΡΚΟ στο «Αλεπορέμα» στα νταμάρια του Παλαιου Παγώντα όπως απαιτεί η νομοθεσία της ΕΕ για τον έλεγχο αυτών των ουσιών προτεραιότητας. Ελπιδοφόρα, ήδη υπάρχει δέσμευση της ειδικής γραμματέως της Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος για την εντατικοποίηση των ελέγχων (30.1.2010)
2. Να αναγκαστεί η ΛΑΡΚΟ να συμμορφωθεί με αυτά που προβλέπει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Όρων και αυτά που διαπίστωσε η Διεύθυνση Περιβάλλοντος Εύβοιας (διαχείριση στερεών αποβλήτων, δημιουργία χώρων ασφαλούς αποθήκευσης των επικίνδυνων αποβλήτων) και να πάρει να κατάλληλα προστατευτικά μέτρα.
3. Να επιβληθούν από τις αρμόδιες διευθύνσεις περιβάλλοντος και το ΥΠΕΚΑ πρόσθετοι περιβαλλοντικοί όροι ή τροποποίηση των υπαρχόντων όρων όπως προβλέπει ο ν.3010/2002 (άρθρο 2&8) για τα υδατορέματα (στις περιπτώσεις που παρατηρούνται επιπτώσεις στο περιβάλλον που δεν είχαν προβλεφτεί στην μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων).
4. Να ενταθούν τα απόβλητα της ΛΑΡΚΟ στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων που προβλέπει η Υ.Α. 8668/2007.
5. Να καταρτιστεί και να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή, το ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των αποβλήτων και εκπλυμάτων για την ΛΑΡΚΟ όπως απαιτεί η Υ.Α. 39624/2209/Ε103/2009 για τις εξορυκτικές εταιρείες. Δεν χρειάζεται μια σχεδόν κρατική εταιρεία να περιμένει μέχρι την τελευταία ημέρα που ορίζει η νομοθεσία για να συμμορφωθεί.
6. Να επισπευσθεί από την Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων (που έχει αναλάβει την ευθύνη για αυτά τα ποτάμια) η εφαρμογή του σχεδίου εποπτικής παρακολούθησης της οικολογικής, βιολογικής και χημικής κατάστασης των νερών καθώς και η καταρτιση του σχεδίου διαχείρισης για τα νερά του Κηρέα όπως απαιτούν ο ν.3199/2003 και το Π.Δ. 51/2007. Το σχέδιο παρακολούθησης των υδάτων θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει από το 2006.
7. Οι αρμόδιες υπηρεσίες να ενημερώνουν την κοινή γνώμη για αυτά τα θέματα και το μέγεθος της ρύπανσης όπως προβλέπει ο ν.3422/2005 για την πρόσβαση σε πληροφορίες και την συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα.
Σχετικό θέμα:
Καιρός
