Ασωπός - Μεσσαπία: Βαρέα μέταλλα σε νερό και τρόφιμα (on going crisis από το καλοκαίρι του 2007 μέχρι σήμερα...)

Το παρακάτω κείμενο είναι προδημοσίευση από το βιβλίο "Η πράσινη κρίση - Περιβάλλον και Διατροφή", Των Αντωνίας Γκόγκου και Χριστίνας Φατούρου (V+O COMMUNICATION), Θεοδότας Νάντσου (υπεύθυνη πολιτικής του WWF στην Ελλάδα) και Γιάννη Ζαμπετάκη (Επικ. Καθηγητή Χημείας Τροφίμων, ΕΚΠΑ), εκδόσεις Α. Σταμούλη, Αθήνα 2010

1. Τι είναι η κρίση της ύπαρξης των βαρέων μετάλλων σε νερό και τρόφιμα;

Το 1969, με βασιλικό διάταγμα, ο Ασωπός ποταμός (υδροφόρος ορίζοντας με κωδικό 0718) χαρακτηρίζεται αποδέκτης επεξεργασμένων βιομηχανικών λυμάτων και η παραΑσώπια νότια Βοιωτία αρχίζει να δέχεται ρυπογόνες βιομηχανίες που φεύγουν απ' την Αττική. Χωρίς κανένα χωροταξικό σχεδιασμό και καμία υποδομή, μεγάλες βιομηχανίες κάθε είδους και όχλησης όπως μεταλλουργίες, χημικών, τροφίμων, βαφεία-φινιριστήρια, κ.α. «απορρίπτονται ατάκτως» στην περιοχή Οινοφύτων-Σχηματαρίου και ανακατεύονται με σπίτια, χωράφια και αγροτικούς δρόμους. Η περιοχή μέχρι και σήμερα δεν είναι θεσμοθετημένη ως Βιομηχανική αν και λειτουργούν εκατοντάδες εργοστάσια! Το 1979 με διανομαρχιακή απόφαση καθορίζονται οι προδιαγραφές των επεξεργασμένων λυμάτων που θα απορρίπτονται στον Ασωπό, χωρίς όμως να δημιουργείται ελεγκτικός μηχανισμός για την αυστηρή τήρηση τους. Οι προδιαγραφές αυτές είναι σήμερα ξεπερασμένες και σε αντίθεση με τους ισχύοντες νεότερους νόμους. Παράδειγμα το Ολικό Χρώμιο για το οποίο η διανομαρχιακή βάζει όριο τα 2200μg/l όταν ο σημερινός ποιοτικός στόχος είναι τα 50μg/lt. Μέχρι και τον Αύγουστο του 2007 ο κρατικός ελεγκτικός μηχανισμός παραμένει υποτυπώδης και ανεπαρκής στην συγκεκριμένη περιοχή ενώ οι βιομηχανίες απορρίπτουν ανεξέλεγκτα στον Ασωπό ποταμό αλλά και σε παλιά πηγάδια τα ανεπεξέργαστα τοξικά τους λύματα. Είναι χαρακτηριστικό πως στην Νομαρχία Βοιωτίας για την αδειοδότηση και τον έλεγχο λειτουργίας του συνόλου της βιομηχανικής δραστηριότητας απασχολούνται δύο (!) υπάλληλοι με έδρα την Λιβαδειά και χωρίς αυτοκίνητο.

Στην περιοχή δεν υπάρχει κανένας κρατικός σχεδιασμός και καμία διαχείριση των παραγόμενων ειδικών στερεών βιομηχανικών αποβλήτων τα οποία «εξαφανίζονται» σε ρέματα, παράνομες χωματερές, νταμάρια ...ή στα Λιόσια. Είναι συνηθισμένη η πρακτική ο Δήμος να συλλέγει αδιακρίτως μαζί με τα αστικού τύπου σκουπίδια των εργοστασίων και κάποια «λίγα» τοξικά μετατρέποντας έτσι όλη την μάζα των σκουπιδιών σε μικτά επιμολυσμένα! Σε πολλές περιπτώσεις οι βιομηχανίες απαλλάσσονται από τα σκουπίδια τους καίγοντας τα μέσα σε μεγάλους λάκκους στην πίσω αυλή του εργοστασίου. Όμοια συμβαίνουν και στους ειδικούς τοξικούς αέριους ρύπους που εκατοντάδες φουγάρα απελευθερώνουν καθημερινά, γύρω απ' τους οικισμούς Οινοφύτων-Σχηματαρίου χωρίς να υπάρχει κανένας μηχανισμός καταγραφής και ελέγχου. Μέχρι και το 2004 οι αναλύσεις στο πόσιμο νερό των Οινοφύτων (υδροφόρος ορίζοντας περιορίζονταν σε μικροβιολογικούς και τυπικούς χημικούς μόνον ελέγχους σαν να μην υπήρχαν εργοστάσια στην περιοχή. Για πρώτη φορά σε αναλύσεις του ΓΧΚ του Νοεμβρίου 2004 ανιχνεύθηκε ολικό χρώμιο, σε υπέρβαση της παραμετρικής τιμής 50μgr/lt, στο αντλούμενο απ' τον υπόγειο ορίζοντα νερό για ανθρώπινη κατανάλωση στα Οινόφυτα. Παράλληλα το νερό φάνηκε επιβαρημένο με μόλυβδο, νιτρικά, και χλωριόντα.

Μια αντίστοιχη εκθετική πορεία ακολουθούν και τα επίπεδα ρύπανσης του υδροφορέα του Δήμου Μεσσαπίων (υδροφόρος ορίζοντας με κωδικό 0723). Στην περιοχή των Ψαχνών στην Εύβοια, το πρόβλημα ύπαρξης βαρέων μετάλλων στο νερό αποκαλύφθηκε πολύ πρόσφατα (Ιούνιος 2009). Σήμερα, όμως γνωρίζουμε ότι ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας του Δήμου Μεσσαπίων έχει ρυπανθεί δυστυχώς μη αντιστρέψιμα. Οι πηγές ρύπανσης είναι βιομηχανίες της περιοχής αλλά γίνεται και λαθρεμπόριο με παράλληλη απόθεση τοξικών αποβλήτων από άλλες περιοχές. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τις αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν από το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών (Σεπτέμβριος 2009) και έδειξαν ότι το χώμα είχε εξασθενές χρώμιο, την ίδια καρκινογόνο ουσία που είχε εντοπιστεί στα νερά του Ασωπού, στο δίκτυο ύδρευσης των Οινοφύτων, αλλά και στο πόσιμο νερό της Μεσσαπίας, από τον Μάιο του 2009 που άρχισαν οι αναλύσεις.

Ο εντοπισμός σημαντικών ποσοτήτων εξασθενούς χρωμίου σε εδάφη αλλά και στον υδροφόρο ορίζοντα αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι στη συγκεκριμένη περιοχή απορρίπτονται συστηματικά τοξικά απόβλητα εδώ και αρκετά χρόνια. Πιθανώς, μέρος των παράνομων απορρίψεων από τη Βοιωτία να έχει μεταφερθεί στην Εύβοια έπειτα από τις διαστάσεις που έλαβε το θέμα του Ασωπού τα τελευταία δύο χρόνια.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων των δειγμάτων εδάφους από το τοπικό διαμέρισμα Τριάδας- ελήφθησαν από τον κρατήρα του ανοικτού ορυχείου της περιοχής στο οποίο δεν γίνονται εξορύξεις τα τελευταία δύο χρόνια- κατέδειξαν συγκεντρώσεις έως και 1.770 (μg/kg χώματος) εξασθενούς χρωμίου και 841.400 (μg/kg χώματος) ολικού χρωμίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτηρίζει το εξασθενές χρώμιο καρκινογόνο ουσία, η ύπαρξη της οποίας δεν δικαιολογείται στο πόσιμο νερό. Σημειώνεται μάλιστα ότι στο δίκτυο ύδρευσης της Μεσσαπίας έχουν καταγραφεί τιμές έως και 36 μg/l ενώ σε γεωτρήσεις μέχρι 128 μg/l.

2. Τα στάδια της κρίσης

Η συγκεκριμένη κρίση είναι μία κρίση που ξεδιπλώνεται από το 2005 με εκθετικά ανησυχητικό ρυθμό.

2.1 Το πρώτο στάδιο: συναγερμός

Το καμπανάκι του συναγερμού για τους κατοίκους στα Οινόφυτα «κτύπησε» στα τέλη του 2004 όταν έγιναν οι πρώτες μετρήσεις από το ΓΚΧ. Στη συνέχεια, το ΥΠΕΧΩΔΕ ζήτησε από το ΙΓΜΕ πλήρη μελέτη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα αλλά η εν λόγω μελέτη ήρθε τελικά στο φως της δημοσιότητας μόλις πριν από λίγους μήνες (άνοιξη του 2009) ενώ είχε ολοκληρωθεί από τον Φεβρουάριο του 2008. Σύμφωνα με την προαναφερθείσα μελέτη του ΙΓΜΕ, στην περιοχή του Ασωπού έχουν ανιχνευθεί εξασθενές χρώμιο [Cr(VΙ)] σε επίπεδα μέχρι και 156 μg/l, σίδηρος (Fe) σε επίπεδα μέχρι και 2.700 μg/l (με όριο τα 200 μg/l) και νικέλιο (Νi) σε επίπεδα μέχρι και 54 μg/l (με όριο τα 20 μg/l).

2.2. Το δεύτερο στάδιο: ενεργοποίηση

Η ενεργοποίηση από την πολιτεία που θα έπρεπε να είχε γίνει σε αυτό το στάδιο της κρίσης δεν έχει γίνει ακόμα. Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με το νερό και τα τρόφιμα, δεν εφαρμόστηκε η ΚΥΑ Υ2-2600-01 για την Ποιότητα του Νερού Ανθρώπινης Κατανάλωσης, η οποία διαπνέεται από την αρχή της πρόληψης αφού προστατεύει τον πληθυσμό από όχι μόνο από βέβαιο αλλά και από «ενδεχόμενο» κίνδυνο. Μάλιστα κατά το άρθρο 8, παρ. 3 ακόμη και εντός ορίων να είναι το νερό, αν αποτελεί ενδεχόμενο κίνδυνο τότε «... απαγορεύεται και διακόπτεται ή περιορίζεται η χρήση του». Αλλά δεν διακόπηκεη παροχή του μολυσμένου με τοξικά νερού στα δίκτυα για την προστασία της δημόσιας υγείας. Δεν υπήρξε συστηματική, υπεύθυνη, διεισδυτική και αποτελεσματική πληροφόρηση των πολιτών ώστε να αποφύγουν τη χρήση τέτοιου νερού. Δεν διατάχθηκε τοξικολογική έρευνα- ιατρικές εξετάσεις στους επί χρόνια εκτιθέμενους στα βαρέα μέταλλα. Σύμφωνα όμως με το αρχείο αδειών ταφής της ενορίας του Αγίου Σπυρίδωνα Οινοφύτων υπάρχει μια ανησυχητική αύξηση της εμφάνισης του καρκίνου ως αιτία θανάτου από το 1988 (6%) ως σήμερα (38%)! Δεν υπήρξαν δράσεις για τη χαρτογράφηση και αποτίμηση του προβλήματος σε σχέση με τα βιομηχανικώς παραγόμενα τρόφιμα στην περιοχή από βιομηχανίες τροφίμων που χρησιμοποιούν μέχρι και σήμερα το νερό για την παραγωγή των προϊόντων τους που στέλνουν στην ελληνική και διεθνή αγορά. Δεν αποτιμήθηκε από την πολιτεία η επίπτωση στις καλλιέργειες (από τη χρήση του εν λόγω ρυπασμένου νερού ως ποτιστικού) και την κτηνοτροφική παραγωγή (κρέας- γάλα κ.λπ.).

2.3. Το τρίτο στάδιο: επιμόλυνση της διατροφικής αλυσίδας

Το τρίτο στάδιο της κρίσης έχει αρχίσει τον Φεβρουάριο του 2009 όταν δημοσιεύτηκαν οι πρώτες μετρήσεις βαρέων μετάλλων σε τρόφιμα-βολβούς της περιοχής Θηβών και Οινοφύτων. Στα εργαστήρια Χημείας Τροφίμων και Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, η ερευνητική ομάδα των Χ. Κιρκιλλή, Γ. Πασιά, Σ. Μηνιάδου, Ν. Θωμαΐδη και Γ. Ζαμπετάκη έχει ξεκινήσει έρευνα στα επίπεδα των βαρέων μετάλλων στα προαναφερθέντα τρόφιμα. Η ποσοτικοποίηση γίνεται με φασματομετρία ατομικής απορρόφησης και τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα σε τρόφιμα από την περιοχή της Θήβας αγορασμένα από μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ στην Αθήνα είναι τα εξής: στο καρότο, το ολικό Cr είναι 77+15 μg/kg με ανώτατη αναφερόμενη τιμή στην βιβλιογραφία τα 80 μg/kg ενώ το Ni είναι 595+71,0 μg/kg με ανώτατη αναφερόμενη τιμή στην βιβλιογραφία τα 160 μg/kg. Στο κρεμμύδι, το Cr είναι 22+6,9 μg/kg με ανώτατη αναφερόμενη τιμή στην βιβλιογραφία τα 190 μg/kg ενώ το Ni είναι 550+41,0 μg/kg με ανώτατη αναφερόμενη τιμή στην βιβλιογραφία τα 420 μg/kg. Συνεπώς, τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα επίπεδα Ni στα τρόφιμα είναι πάνω από τις ανώτατες τιμές της διεθνούς βιβλιογραφίας ενώ το Cr ανιχνεύεται κοντά στα ανώτατα βιβλιογραφικά επίπεδα. Ειδικά, το καρότο περιέχει Ni 372% πάνω από όλες τις προηγούμενες δημοσιευμένες μελέτες.

3. Ήταν δυνατόν η κρίση να προβλεφθεί;

Το πρόβλημα της υψηλής συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων στα νερά και στα τρόφιμα είναι συνυφασμένο με την ανύπαρκτη διαχείριση των αποβλήτων στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι για την Κομισιόν ο φάκελος «Ασωπός» είχε κλείσει το 2006, αλλά οι διαμαρτυρίες των πολιτών ανάγκασαν την Κομισιόν να ανοίξει πάλι τον φάκελο το 2007 και σήμερα είναι γνωστό ότι η Ελλάδα θα παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την απόκρυψη 600.000 τόνων τοξικών αποβλήτων.

Σύμφωνα με μετρήσεις σε διακριβωμένο εργαστήριο, τα επίπεδα Cr(VI) και Ni στο νερό των γεωτρήσεων που χρησιμοποιείται στην παραγωγή τροφίμων στην περιοχή των Οινοφύτων είναι πάνω από τα νομολογικά ή νομικά όρια. Πιο συγκεκριμένα, ανιχνεύθηκαν 21,1 μg/l Cr(VI) και 21,6 μg/l Ni. Για το Cr(VI) υπάρχει απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θηβών ότι πρέπει να είναι 0,2 μg/l ενώ το νομικό όριο για το Ni είναι 20 μg/l)! Είναι πλέον φανερό ότι τα βαρέα μέταλλα περνούν από το νερό στα τρόφιμα και συνεπώς με δεδομένη την επιστημονική γνώση και εμπειρία η κρίση μπορούσε να είχε προβλεφθεί!

4. Ποιοι παράγοντες επηρέασαν την επίλυση της κρίσης;

Οι παράγοντες που ακόμα και σήμερα επηρεάζουν για την μη επίλυση της κρίσης είναι η δυσκαμψία του ελληνικού κράτους και η διαφθορά των ΟΤΑ. Σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία το πόσιμο νερό αποτελεί δημόσιο αγαθό μη υπαγόμενο στους κανόνες της αγοράς που διέπεται από τους νόμους της υγειονομικής μηχανικής (ΥΑ ΔΥ Γ2/38295/07) ενώ η παροχή του νερού σε όλους τους πολίτες της επικράτειας αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας. Συμπληρωματικά, στο προοίμιο της οδηγίας 2000/60 ορίζεται ότι: «το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει της κατάλληλης μεταχείρισης».

Σύμφωνα με την έκθεση του 2008 του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, οι τομείς που επικεντρώνεται η κακοδιοίκηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι κυρίως οι πολεοδομίες, το περιβάλλον, οι μεταφορές, τα δημόσια έργα, οι άδειες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος (η συζήτηση για τη λήψη των αποφάσεων για την ανάκληση των παράνομων αδειών, πολλές φορές τοποθετούνται τελευταίες στην ημερήσια διάταξη των δημοτικών Συμβουλίων, με αποτέλεσμα να μη συζητούνται και να ανακαλούνται τελικώς μόνο σε νεκρές από άποψη δραστηριότητας περιόδους), οι δημοτικές επιχειρήσεις που είναι σχεδόν όλες ελλειμματικές, ενώ παράλληλα σε πολλές περιπτώσεις οι υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες είναι ελλιπείς. Επίσης οι ΟΤΑ δεν εκτελούν δικαστικές αποφάσεις ή συμμορφώνονται μ' αυτές με μεγάλη καθυστέρηση.

Πιο συγκεκριμένα, στην έκθεση αυτή για τον Ασωπό (σελ. 109 Έκθεσης) αναφέρεται ότι με εντολή του ΓΕ?? συγκροτήθηκε Μικτό Κλιμάκιο Ελέγχου, αποτελούμενο από έναν Ειδικό Επιθεωρητή του Γραφείου του ΓΕ?? ως συντονιστή και από δύο Επιθεωρητές της ΕΥΕΠ και του ΣΕΥΥΠ αντίστοιχα, με αντικείμενο τον έλεγχο νομιμότητας και πληρότητας δικαιολογητικών των Αδειών ?ιάθεσης υγρών αποβλήτων 19 εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Ασωπού ποταμού. Ο έλεγχος κατέληξε σε μια σειρά συμπερασμάτων. Ειδικότερα διαπιστώθηκε ότι η σχετική περί την διαχείριση/διάθεση των τοξικών-επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων νομοθεσία δεν εφαρμόζεται από τις αρμόδιες Υπηρεσίες και από τις βιομηχανίες/βιοτεχνίες και παραμένει ανενεργή. Εξάλλου παρότι διαθέτουμε, τύποις, πλούσια περιβαλλοντική νομοθεσία σχετική με τη διαχείριση/διάθεση των επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων, τα θέματα αυτά να εξακολουθούν να ρυθμίζονται από μια γενική Υγειονομική ?ιάταξη του 1965 (Ε1β/221/65) η οποία, όσον αφορά στην διάθεση επεξεργασμένων βιομηχανικών αποβλήτων υπεδαφίως, δεν κάνει ειδική αναφορά σε επικίνδυνες και τοξικές ουσίες και δεν θέτει όρια απόρριψης επικινδύνων ουσιών. Και αυτή, ωστόσο, η υγειονομική διάταξη εφαρμόστηκε στην περίπτωση του Ασωπού πλημμελώς από τις αρμόδιες Υπηρεσίες της ΝΑ Βοιωτίας, στην περίπτωση των εξεταζομένων 19 βιομηχανιών.

Το μεικτό κλιμάκιο κατέληξε μεταξύ άλλων στο συμπέρασμα ότι η αβελτηρία της ?ιοίκησης, καθώς και η έλλειψη άμεσης συνεργασίας μεταξύ συναρμοδίων Υπηρεσιών, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα ορισμένων επιχειρηματιών, είχαν ως αποτέλεσμα την μη εφαρμογή της ισχύουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των σχετικών Κοινοτικών Οδηγιών και, συνεπώς, την εμφάνιση ενός ιδιαίτερα ανησυχητικού προβλήματος ρύπανσης του περιβάλλοντος και, κατ' επέκταση, τη δημιουργία κινδύνων στη δημόσια υγεία. Στο πόρισμα εκφράζονται, επίσης, βάσιμοι φόβοι ότι το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τις εξετασθείσες εταιρείες, αλλά και άλλες από αυτές που δραστηριοποιούνται στην περιοχή Ασωπού-Οινοφύτων, καθόσον και αυτές έχουν αδειοδοτηθεί από τις ίδιες Αρχές, με την ίδια λογική, δεδομένης, δε, της ατελούς ή και προβληματικής εφαρμογής της νομοθεσίας για τα επικίνδυνα απόβλητα, είναι πιθανό να έχουμε οδηγηθεί σε ανάλογες δυσμενείς καταστάσεις και σε άλλες περιοχές της χώρας, στις οποίες δραστηριοποιούνται βιομηχανίες που παράγουν επικίνδυνα και τοξικά απόβλητα.

5. Ποια είναι τα μέσα εξόδου από την κρίση;

Αν και η μέχρι σήμερα νομοθεσία δεν θεσπίζει ανώτατα όρια για το Cr και το Ni στα τρόφιμα, δεν μπορούμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα για την ασφάλεια των τροφίμων-βολβών που παράγονται σε περιοχές όπως τα Οινόφυτα, η Θήβα και η περιοχή του Δήμου Μεσσαπίων όπου το νερό είναι ρυπασμένο με τοξικά βαρέα μέταλλα τα οποία επιμολύνουν τα τρόφιμα-βολβούς (πατάτες, καρότα και κρεμμύδια). Η πολιτεία πρέπει σε άμεση συνεργασία με τα Πανεπιστήμια να οργανώσει ερευνητικά προγράμματα ανάλυσης και συσχέτισης των επιπέδων των βαρέων μετάλλων στο νερό των γεωτρήσεων, στο έδαφος των χωραφιών όπου παράγονται τα τρόφιμα καθώς και στα τελικά τρόφιμα ώστε να πληροφορηθούν αξιόπιστα και υπεύθυνα τόσο οι παραγωγοί (αγρότες) όσο και οι τελικοί καταναλωτές. Κάτι που θα έπρεπε να είχε κάνει η συντεταγμένη πολιτεία εδώ και τρία χρόνια που γνωρίζει την ύπαρξη βαρέων μετάλλων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα του Ασωπού. Αλλά η κρίση του Ασωπού δεν διαχειρίσθηκε επαρκώς είτε από την Ελληνική πολιτεία είτε από την ΕΕ και σήμερα επαναλαμβάνεται ακριβώς η ίδια κρίση στη Μεσσαπία. Αυτή η επανάληψη τύπου «copy-paste» είναι ακριβώς ότι έγινε και με τις πυρκαγιές του 2007 και του 2009.

6. Τι οφείλουμε να «κρατήσουμε» από αυτή την κρίση;

Στην κρίση του Ασωπού, σταθμός υπήρξε μία καθοριστικής σημασίας απόφαση για την προστασία της υγείας των κατοίκων από τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα εξαιτίας της επιβάρυνσης του Ασωπού με χρώμιο που εξέδωσε το Μονομελές Πρωτοδικείο Θήβας μετά από σχετική αίτηση ασφαλιστικών μέτρων της ΕΚΠΟΙΖΩ (Ενωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής). Τον Ιούνιο 2008 με την 923 / 2008 απόφασή του το Μονομελές Πρωτοδικείο Θήβας αναγνωρίζει ότι «το νερό, το οποίο παρέχεται στην περιοχή του Δηλεσίου από τον Δήμο Οινοφύτων, μέσω του υδροδοτικού του δικτύου, το οποίο (νερό) προέρχεται από γεωτρήσεις της περιφερείας του, δεν είναι υγιεινό ούτε ασφαλές, εγκυμονεί δε σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των 6.000 κατοίκων - καταναλωτών του». Το Μονομελές Πρωτοδικείο Θήβας υποχρεώνει τον Δήμο Οινοφύτων αμέσως μετά την επίδοση της απόφασης και μέχρι τη λειτουργία νέου υδροδοτικού δικτύου στην περιοχή του Δηλεσίου να προμηθεύει με υδροφόρες ασφαλές νερό στους 6.000 κατοίκους.

Στον αντίποδα Δήμαρχος Οινοφύτων δεν προσφεύγει στην δικαιοσύνη για την ρύπανση της περιοχής του. Το δημοτικό συμβούλιο με τις αποφάσεις του 181/02-Οκτ-2007 και 143β/22-Ιουλ-2008 ζητά την προσφυγή στην δικαιοσύνη. Ο Δήμαρχος αρνείται την εκτέλεση των αποφάσεων του δημοτικού του συμβουλίου. Όπως ισχυρίζεται ο νόμος τον υποχρεώνει να εκτελεί τις αποφάσεις του ΔΣ αλλά δεν προβλέπει τον ακριβή χρόνο της εκτέλεσης!

Τελικά το νερό της ΕΥΔΑΠ ήρθε στα Οινόφυτα τον Μάρτιο του 2008. Δυστυχώς εκτός από τις κακοτεχνίες, το διυλιστήριο δεν κατασκευάστηκε με προδιαγραφές ικανότητας διύλισης νερού Υλίκης και έτσι πολύ συχνά στις βρύσες μας τρέχει λάσπη και το νερό μυρίζει πολύ άσχημα. Η προχειρότητα στην κατασκευή αλλά και η έλλειψη σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίσθηκε το θέμα αποτυπώνεται στο ότι το σύνολο του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού είναι εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες αφού δεν προβλέφθηκε στέγαστρο, ενώ το διυλιστήριο λειτουργεί χωρίς ανθρώπινη επιτήρηση! Η σωστή λύση που είναι ένα μεγάλο κεντρικό διυλιστήριο το οποίο θα λειτουργεί με την ευθύνη της ΕΥΔΑΠ και θα καλύπτει όλη την πληγείσα περιοχή, ακόμη βρίσκεται στα χαρτιά, αν και από την αρχή οι πολίτες πιέζουν για την κατασκευή του.

Σήμερα και ενώ το θέμα έχει πάρει διαστάσεις σκανδάλου και έχει σχεδόν εξαντληθεί από επιστημονικής και δημοσιογραφικής πλευράς, το νερό που κυκλοφορεί στα περισσότερα δημοτικά δίκτυα, παραμένει τοξινωμένο με εξασθενές χρώμιο και άλλα βαρέα μέταλλα. Οι περισσότεροι πολίτες σύμφωνα με δημοσκόπηση της Public Issue (02-2009) χρησιμοποιούν εμφιαλωμένο νερό!

Ακριβώς οι ίδιες σπασμωδικές κινήσεις γίνονται και στο Δήμο Μεσσαπίων σαν να θέλει να αντιγράψει ο εκεί Δήμος τον κακό χειρισμό του Δήμου Οινοφύτων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στην απόφαση του Δημ. Συμβουλίου του Δήμου Μεσσαπίων στις 29.10.2009 πάρθηκε απόφαση να τοποθετηθεί φίλτρο καθαρισμού του νερού από τα βαρέα μέταλλα με κόστος €490.000. Στον εν λόγω Δημοτικό Συμβούλιο, η δήλωση ενός Αντιδημάρχου θα μείνει ιστορική: «Το νερό είναι άριστης ποιότητας και υγιεινό αλλά ψηφίζω ναι για τα φίλτρα γιατί θέλουμε νερό υγιεινότερο».