Η Νότια Εύβοια για τους περισσότερους είναι μια άγονη ημιορεινή περιοχή, που θυμίζει λίγο Κυκλάδες, με τους δυνατούς ανέμους και το ξερό τοπίο. Αυτή την εικόνα είχα κι εγώ μέχρι που το καλοκαίρι έκανα διακοπές οικογενειακά στην Κάρυστο για 15 μέρες.

Εκτός από τα πολλά μνημεία με την πλούσια ιστορία, εκτός από τα παραδοσιακά προϊόντα, το ανάγλυφο του εδάφους και τις όμορφες παραλίες, η περιοχή της Καρύστου έχει σημαντικό ενδιαφέρον οικολογικό, φυσιολατρικό, ορειβατικό. Δεν θα αναφερθώ στα ιστορικολαογραφικά στοιχεία, που πράγματι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και είναι πλούσια. Θα προσπαθήσω να δώσω τη δική μου «ματιά» σε σχέση με τη διαχείριση της φύσης

Το όρος Όχη με υψόμετρο 1.398 μέτρα δεσπόζει πάνω από τον Κόλπο της Καρύστου, κατάφυτο από την ανατολική μεριά του Αιγαίου. Είναι φανερό ότι από τη μεριά της Καρύστου οι πυρκαγιές έχουν καταστρέψει το δάσος, το οποίο, όπως και από την άλλη μεριά του Αιγαίου, πρέπει να ήταν πλούσιο σε πουρνάρια, βελανιδιές, καστανιές, αγριελιές και ρείκια, πλατάνια και αγριοσυκιές στις ρεματιές, πικροδάνες και φτέρες.

Την καταστροφή της φωτιάς ολοκλήρωσε και ολοκληρώνει η εντατική βόσκηση με τα πολλά και πολυάριθμα κοπάδια με γίδια και πρόβατα. Τώρα ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες που ξεραίνονται τα χόρτα, οι δυτικές πλαγιές είναι «Κρανίου Τόπος». Όμως την άνοιξη πρέπει να έχει πλούσια χαμηλή βλάστηση σε χόρτα και αγριολούλουδα, μικρούς θάμνους και αρωματικά βότανα.

Τα νερά

Ολόκληρη η νότια Εύβοια έχει πολλά νερά.
Αυτό μαρτυρούν άλλωστε τα ονόματα στο χάρτη, όπως Μύλοι, Πλατανιστός, Ποτάμι, Δρυμονάρι, Πετροκάναλο. Έχει ποτάμια, πολλά ρέματα, μύλους, πολλές πηγές και βρύσες. Όλες οι ρεματιές ακόμα και τον Αύγουστο, κατεβάζουν νερό. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικές είναι οι πηγές και τα νερά του Δημοσάρη, των Μύλων και του Πλατανιστού

Η πανίδα

Η πλούσια χλωρίδα συνοδεύεται κι από πλούσια
πανίδα. Η Όχη φιλοξενεί αρκετά πουλιά, μικρά και μεγάλα, αλεπούδες, ζαρκάδια και λαγούς. Υποψιαζόμαστε την παρουσία κάποιου είδους αετού, πράγμα που πρέπει να επιτρέπει τόσο η παρουσία πολλών ζώων, όσο και το ορεινό της περιοχής. Αλλωστε το χωριό «Αετός» δίπλα στην Κάρυστο το δείχνει.

Διαβάζουμε ότι η περιοχή λόγω της ευνοϊκής της γεωγραφικής θέσης θεωρείται αξιόλογος σταθμός για τα μεταναστευτικά πουλιά. Έχουν καταγραφεί στην περιοχή περισσότερα από 210 είδη πουλιών, από τα οποία τα 97 είναι απειλούμενα και αυστηρά προστατευόμενα. Η Όχη και η ευρύτερη περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως εξόχως σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ευρώπης.

Ανάλογα είναι τα είδη της άγριας πανίδας, πεταλούδες, διάφορα είδη ερπετών και αμφιβίων. Ορισμένα είναι πολύ σπάνια, όπως η μεσογειακή φώκια, που επιβιώνει στις βραχώδεις ακτές του Κάβο Ντόρο, ο αιγαιόγλαρος, όπως επίσης στον κάμπο της Καρύστου σώζεται ο τελευταίος πληθυσμός της βίδρας στη νότια Εύβοια.

Το δίκτυο NATURA 2000

Η ευρύτερη περιοχή της Καρυστίας είναι στον κατάλογο των υπό ένταξη προστατευόμενων περιοχών στο Οικολογικό Δίκτυο NATURA 2000 για όλο αυτό τον πλούτο της πανίδας και χλωρίδας και των ευαίσθητων οικολογικά φυσικών οικοτόπων. Είναι γεγονός όμως ότι το θέμα αυτό έχει δημιουργήσει ποικίλες αντιδράσεις στους κατοίκους, όχι μόνο από παραπληροφόρηση ή έλλειψη σωστής ενημέρωσης αλλά και από την πίεση συμφερόντων που - υποψιαζόμαστε - λυμαίνονται την γη. Την γη που την έχουν «προγραμματίσει» για οικόπεδα και εξοχικές κατοικίες, ιδιαίτερα οι διάφοροι συνεταιρισμοί παραθεριστικών κατοικιών.

Πολλά συνθήματα είναι γραμμένα στους δρόμους, όπως ΟΧΙ ΣΤΟ NATURA, ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΗ ΜΑΣ κλπ. Μελαγχολεί κανένας στη σκέψη ότι οι πυρκαγιές πιθανόν να έχουν ως αιτίες και τέτοια συμφέροντα. Μπορεί να αντιστραφεί το κλίμα με σωστή ενημέρωση και συζήτηση σε βάθος με τους ντόπιους κατοίκους, αρκεί να οριοθετηθεί επαρκώς η μορφή ανάπτυξης της περιοχής με ήπιες μορφές, συμβατές με το οικοσύστημα, χωρίς καταστροφές. Με πλούσια παραδείγματα, και προς μίμηση και προς αποφυγή

Οι ανεμογεννήτριες

Το σημαντικό αιολικό δυναμικό όλο το χρόνο είναι αυτό, που, ευτυχώς, οδήγησε στην ανάπτυξη των αιολικών πάρκων και την παραγωγή αιολικής ενέργειας από τις ανεμογεννήτριες. Κατά μήκος του ορεινού όγκου, στη ραχοκοκαλιά, έχουν αναπτυχθεί πολλές ανεμογεννήτριες, που εντυπωσιάζουν με την μεγαλόπρεπη λευκή εικόνα τους, λες η κάθε μια είναι από μόνη της ένα μικρό εργοστάσιο.

Παρά τις όποιες ενστάσεις της τοπικής κοινωνίας, δικαιολογημένες σε ό,τι αφορά τη χωροθέτηση των αιολικών πάρκων, αναμφισβήτητα είναι κάτι που πρέπει να ενισχυθεί και να οργανωθεί, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας χωρίς λαϊκισμούς και μεγάλα λόγια. Να μην είναι για ορισμένους μια ακόμη «ευκαιρία» για απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων και μετά ας γίνουν μουσεία και ερείπια Πρέπει να ξεπεραστούν οι αναστολές για το αισθητικό μέρος και να πειθαρχήσουμε στην ιδέα ότι αποτελεί τη σύγχρονη προοπτική παραγωγής ενέργειας. Να το ονομάσουμε «αισθητικό δάσος ανεμογεννητριών», ένα απέραντο «περιβαλλοντικό πάρκο» επισκέψιμο από μικρούς και μεγάλους και να δέσει έτσι με τους παλιούς ανεμόμυλους, να αντιμετωπιστεί κάτω από το πρίσμα της «ιστορίας του αέρα», όπως η «ιστορία του νερού» και η «ιστορία του ήλιου», αυτών των τριών αέναων ανταγωνιστών - φυσικών πόρων στην πορεία του ανθρώπου πάνω στη γη. Των φυσικών πόρων, που κατάντησαν να ανταγωνίζονται την πλεονεξία του ανθρώπου και την προσπάθειά του δαμάσει τη δύναμή τους. Μάταιος κόπος!

Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στα δίκτυα μεταφοράς, γιατί κινδυνεύει να «δεθεί» η περιοχή από πολυάριθμα εναέρια δίκτυα διαφόρων εταιρειών. Μήπως είναι προτιμότερο να γίνουν υπόγεια;

Το οδικό δίκτυο

Το όχι τόσο καλό οδικό δίκτυο είναι μια ταλαιπωρία για τους ντόπιους Είναι ευτυχώς ταυτόχρονα ανασταλτικός παράγοντας για γρήγορη τουριστική ανάπτυξη, ιδιαίτερα στις περιοχές προς το Αιγαίο, και είναι προτιμότερο από την άναρχη και άγρια ανάπτυξη με το ξεκοίλιασμα και το ξεπούλημα της γης σε ξένους.

Το φαράγγι του Δημοσάρη

Αυτό που συγκεντρώνει το έντονο ενδιαφέρον των ορειβατών και των φυσιολατρών είναι το Φαράγγι του Δημοσάρη. Είναι μια «ιστορία», ένα «ιερό της φύσης», με πλούσια νερά, αιωνόβια δέντρα, κυρίως πλατάνια, ρείκια και αγριοκαστανιές, με πλούσια πτηνοπανίδα και μεγάλη ποικιλία άγριων ζώων και ερπετών. Το μονοπάτι του Φαραγγιού ξεκινάει από το διάσελο, που είναι κοντά στην κορυφή της Όχης, σε υψόμετρο περίπου 1000 μέτρων, όπου μπορεί να πάει κανείς ή με αυτοκίνητο από την Κάρυστο (ένα τμήμα άσφαλτο και ένα τμήμα χωματόδρομο) ή με τα πόδια από το όμορφο καταφύγιο της Ομοσπονδίας Εκδρομικών Σωματείων, που βρίσκεται στον Καστανόλογγο. Στο καταφύγιο μπορούμε να πάμε με τα πόδια σε 3,5 περίπου ώρες από την Κάρυστο (νοτιοανατολικά μετά τον Αετό, περνάμε το Μετόχι και παίρνουμε το χωματόδρομο αριστερά και βορειανατολικά) ή από τους Μύλους (περνάμε τους αρχαίους Κυλίνδρους και συνεχίζουμε με προσοχή το ελάχιστα σημαδεμένο μονοπάτι).

Το μονοπάτι αυτό του Δημοσάρη ένωνε παλιά την Κάρυστο με την πίσω πλευρά του Αιγαίου, ιδιαίτερα επί Βυζαντινών χρόνων, και ήταν λιθόστρωτο καλντερίμι. Σήμερα στο μεγαλύτερο τμήμα του έχουν γίνει έργα βελτίωσης. Πριν από δύο χρόνια μάλιστα ορειβατικοί και οικολογικοί φορείς της Αθήνας και της επαρχίας είχαν καταγγείλει τις αυθαιρεσίες του έργου και την κατασκευή σκαλιών με τσιμέντο και πλάκες Καρύστου. Μετρήσαμε 300 σκαλιά μετά το Χάνι του Μπαλτά, λίγο πριν συναντήσουμε το ρέμα.

Πολύ κοντά στην αρχή του μονοπατιού συναντάμε την Κρύα Βρύση, την πρώτη βρύση, μέσα στα πυκνά πλατάνια. Περνάμε τη σύγχρονη γέφυρα, στην πρώτη επαφή μας με το ποτάμι, και τα παγκάκια αναψυχής. Το νερό είναι αρκετό, και φανταζόμαστε ότι στις Πηγές του Δημοσάρη, που είναι πολύ κοντά, πρέπει να βγαίνει «κεφαλόβρυσο». Από μακριά βλέπουμε τις εγκαταστάσεις, που ανεβάζουν το νερό ψηλά στο διάσελο, στις δεξαμενές του υδραγωγείου, για την ύδρευση της Καρύστου. Τώρα, γιατί να έρχεται από τόσο μακριά το νερό, όταν στους Μύλους βγαίνει πάλι «κεφαλόβρυσο», δεν το κατάλαβα. Μόνο αν πρόκειται για ποιότητα.

Συνεχίζοντας συναντάμε μικρούς καταρράκτες και μεγάλες μαρμάρινες νερολακούβες, κατάλληλες για μπάνιο, στις οποίες απολαύσαμε το παγωμένο νερό. Η συνέχεια της διαδρομής είναι ανάμεσα στα μεγάλα δέντρα, τα σχίνα και τα ρείκια, περνάμε τον πρώτο οικισμό, τους Λενοσαίους, στη συνέχεια περνάμε κάτω από τους Καλλιανούς και καταλήγουμε κοντά στη θάλασσα, σ' ένα μικρό κόλπο. Προς το τέλος του το μονοπάτι είναι λιγότερο σημαδεμένο, λιγότερο περιποιημένο, και θέλει προσοχή. Συναντήσαμε δύο νερόμυλους, ο ένας μάλιστα πρέπει να είχε εγκαταλειφθεί σχετικά πρόσφατα. Συνολική πορεία του Φαραγγιού 2,5 ώρες. Η επιστροφή έχει αρκετό χωματόδρομο και είναι προτιμότερο το τζιπ.

Θεώρησα υποχρέωσή μου να κάνω αυτή τη μικρή αναφορά στην Καρυστία, σημειώνοντας ορισμένα πράγματα, που εγώ «κατέγραψα» κατά την ολιγοήμερη παραμονή μου στην περιοχή. Υπάρχει η υποκειμενικότητα και πιθανόν να αδικούνται κάποια άλλα, όπως τα Δρακόσπιτα, οι Κύλινδροι, το Καστέλο Ρόσο, οι Μύλοι, οι ωραίες ακρογιαλιές, ο Πλατανιστός, που δεν τον επισκέφθηκα.

Στέφανος Σταμέλλος
www.e-ecology.gr
[email protected]

«  Προηγούμενo άρθρo	Επόμενo άρθρo  »