Με αποσπασματικό τρόπο η διαχείριση των υδατικών πόρων (Νερό 1/4)

Τετάρτη, 5 Δεκεμβρίου 2007, 16:17

Πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου 1 Δεκεμβρίου, στην αίθουσα της ΔΕΠΑΧ, ημερίδα με θέμα «Τα Νερά της Ευβοίας-ποιότητα και διαχείριση». Η εκδήλωση οργανώθηκε από την Επιτροπή Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχιακής Αυτοδιοικητικής Κίνησης «Η Εύβοια Μπροστά».

Στην εκδήλωση, παρευρέθησαν μεταξύ άλλων ο κ. Δ. Καλαβρής - αντινομάρχης, ο Δ. Κατσούλης - δήμαρχος Αυλώνος, ο κ. Γ. Βοσκός - αντιδήμαρχος Χαλκίδας, ο Γ. Κατσαμάγκος - δημοτικός σύμβουλος Αλιβερίου επικεφαλής συνδυασμού, η κα Π. Ιωαννίδου - διευθύντρια Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, ο κ. Δ. Κρυονερίτης - αν. διευθυντής Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης, ο κ. Γ. Κοντούλης - πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Ευβοίας, ο κ. Ν. Θωμάς - πρόεδρος Περιβαλλοντικού Συλλόγου Κανήθου, η κα Ρ. Κολώνια- διευθύντρια της ΙΑ' Εφορείας Κλασσικών Αρχαιοτήτων, ο κ. Γ. Ακριώτης - γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής του Συνασπισμού, ο κ. Π. Κυριαζής - πρόεδρος Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ευβοίας «Δήμητρα», κ.α.. Χαιρετισμούς και ευχές για επιτυχία της εκδήλωσης έστειλε η βουλευτής Ευβοίας κα Κατερίνα Περλεπέ-Σηφουνάκη καθώς και ο αντινομάρχης κ. Σταμάτης Καπελέρης.

Αυτό που προέκυψε από την ημερίδα, είναι ότι το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει για τη διαχείριση των υδάτων ή για την προστασία του περιβάλλοντος, άσχετα αν δεν το θεωρούμε επαρκές, το θέμα είναι ότι αυτό δεν εφαρμόζεται. «Χρειάζεται ένας νόμος για να εφαρμοστούν οι νόμοι». Αυτό που εντυπωσιάζει είναι ότι όλοι γνωρίζουν ότι οι νόμοι δεν εφαρμόζονται και το δικαιολογούν με διάφορους τρόπους, «δεν έχουμε προσωπικό»,«αφού το κάνει αυτός γιατί να μην το κάνω εγώ» και τελικά καταλήγουμε ότι όλα εναπόκεινται στην υπευθυνότητα του κάθε πολίτη, του κάθε ελεγκτή, του κάθε βιομήχανου και δεν συμμαζεύεται και... όπως αποδεικνύεται καμία υπευθυνότητα. Οι πολίτες χρησιμοποιούν τα πηγάδια για βόθρους, πετούν τα σκουπίδια τους σε ρέματα, οι επιχειρήσεις πετούν τα λύματά τους όπου τους βολεύει και πολλά άλλα...

Η Ελλάδα δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά με την υπόθεση του νερού, δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι πρόκειται για ένα φυσικό πόρο που η κατανάλωσή του πλέον δεν συμβαδίζει με την αναπλήρωσή του. Πρέπει να αποκτήσει «κουλτούρα του νερού» και ο τελευταίος καταναλωτής. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι δεν υπάρχει και ο απαραίτητος εξοπλισμός στην Ελλάδα για να μπορέσουμε να ξέρουμε τα διαθέσιμα αποθέματα υπόγειων υδάτων που έχουμε. Αυτό που προτείνεται φυσικά σαν λύση για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων είναι το μέτρο της τιμολόγησης, το οποίο βασίζεται στη λογική ότι «εκτιμούμε ότι πληρώνουμε ακριβά».

Τελικά καταλήγουμε στον «υπεύθυνο πολίτη», που μάλλον δεν γνωρίζει ποιες είναι οι ευθύνες του και το σοβαρότερο είναι ότι δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι ο τελικός αποδέκτης όλων είναι ο ίδιος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι γεωργοί που με την ανεξέλεγκτη χρήση των φυτοφαρμάρκων καταστρέφουν τη δική τους υγεία πρώτα, με τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων από καρκίνο. Φυσικά, ο πολίτης βρίσκεται και στο σκοτάδι, καθώς δεν υπάρχει καμία ενημέρωση από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες για τα αποτελέσματα των ελέγχων που γίνονται.

Την εκδήλωση άνοιξε ο κ. Βλαχογεώργος, νομαρχιακός σύμβουλος, που τόνισε ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομοθετικό πλαίσιο διαχείρισης των υδάτων και ότι διαχέονται αρμοδιότητες, ώστε να μην γνωρίζει κάποιος που θα απευθυνθεί. Ανέφερε ότι ενώ το 16% της κατανάλωσης του νερού είναι για αστική και βιομηχανική χρήση και το 84% για γεωργική, συνεχώς λαμβάνονται μέτρα για τους απλούς καταναλωτές. Παράλληλα χαρακτήρισε παράδοξη τη διαχείριση του νερού, καθώς π.χ. προωθείται η παραγωγή βαμβακιού που είναι ένα φυτό που χρειάζεται μεγάλες ποσότητες νερού και στην ουσία μένει αδιάθετο καθώς βρίσκεται φθηνότερο στην Αίγυπτο και στις Ινδίες.

Αναφερόμενος στην Εύβοια, είπε ότι πρόκειται για ένα προικισμένο τόπο που πρέπει να προστατευτεί και ότι έχει ποτάμια που έχουν νερό όλο το χρόνο. Ποια προστασία όμως επιφυλάσσεται για τα μεγαλύτερα ποτάμια του νομού; Ο Δημοσάρης είναι ο μόνος τυχερός, γιατί θεωρείται προστατευμένο ποτάμι. Για τον ποταμό Κηρέα, προβλέπεται από τη μελέτη της λιθανθρακικής μονάδας που θέλει να εγκατασταθεί στο Μαντούδι να ρίχνονται τα επεξεργασμένα λύματα σε αυτόν. Στις εκβολές του Μεσσάπιου ποταμού έχει δικαίωμα ο δήμος Νέας Αρτάκης να ρίχνει επεξεργασμένα λύματα. Ο Ευβοϊκός κινδυνεύει μόνιμα από δύο «βιαστές», ο βόρειος από τη ΛΑΡΚΟ και ο νότιος από τον Ασωπό, και οι δύο μαζί από την υπεραλίευση. Τόνισε ακόμα τον κίνδυνο ότι αν αποδειχτεί ότι τα ψάρια είναι μολυσμένα με βαρέα μέταλλα, θα υπάρχουν τεράστιες επιπτώσεις στους ψαράδες. Ο ίδιος έχει καταθέσει πρόταση και στο Νομαρχιακό Συμβούλιο να γίνει εργαστήριο περιβαλλοντικού ελέγχου, μια πρόταση που δε ν έχει απορριφθεί αλλά δεν προχωράει.

Κατέθεσε ακόμα την πρόταση να γίνει ένα διανομαρχιακό όργανο που θα έχει το συντονισμό των νομαρχιών Ευβοίας, Μαγνησίας, Φθιώτιδας, Βοιωτίας και Ανατολικής Αττικής για τη διαχείριση του Ευβοϊκού και τη σύσταση ενός διατομεακού οργανισμού, στον οποίο θα συμμετέχουν επιστήμονες διαφόρων και θα μπορεί να είναι αρωγός ένα Ινστιτούτο του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικού Ελέγχου.

Ο κ. Χάρης Σμυρνιώτης, Δρ. υδρογεωλογίας, μέλος του ΙΓΜΕ, ανέλυσε το θέμα «Πολιτικές διαχείρισης νερού στην Ελλάδα».

Ο κ. Σμυρνιώτης χαρακτήρισε πυροσβεστικές τις ενέργειες αντιμετώπισης των διαφόρων προβλημάτων έως τώρα με αποτέλεσμα να παραμένουν τα προβλήματα στις τοπικές περιοχές.

Υποστήριξε ότι δεν μπορεί να γίνεται αποσπασματική διαχείριση των υδάτινων πόρων, όταν οι χρήσεις γης, η πολιτική των δασών είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της διαχείρισης υδάτων. Όταν η αντιμετώπιση γίνεται αποσπασματικά είναι σίγουρο ότι θα υπάρχουν αντιφάσεις.

Στο ερώτημα τι εννοούμε όταν λέμε «διαχείριση πόρων», εξήγησε, ότι είναι η δυνατότητα άσκησης υδατικής πολιτικής στη βάση του συντονισμού του εναρμονισμού της προσφοράς και της ζήτησης, παίρνοντας υπόψη τρεις παραμέτρους: τη διαθεσιμότητα, την ποιότητα και τις κοινωνικές ανάγκες.

Με βάση τα δεδομένα της προσφοράς ή της ζήτησης και τις προτεραιότητες που καθορίζονται για μια περιοχή γίνονται σενάρια, βάσει των οποίων φαίνονται οι επιπτώσεις που θα υπάρχουν π.χ. από μια βιομηχανική ή γεωργική χρήση του νερού. Για να πετύχουν όμως αυτά τα σενάρια θα πρέπει να υπάρχει γνώση και δεδομένα και αυτό είναι προβληματικό, γιατί το νερό έχει την ιδιαιτερότητα ότι μέσα στο χρόνο μεταβάλλεται και η όποια διαθεσιμότητα είναι μια ανάλυση που βασίζεται σε στατιστικά δεδομένα.

Επισήμανε ακόμα το ανορθολογικό φαινόμενο που παρουσιάζεται στη χώρα όσον αφορά τη ζήτηση του νερού, δηλαδή ότι αλλού βρίσκεται το νερό και αλλού η ζήτηση, με αποτέλεσμα τη μεταφορά υδάτινων πόρων.

Ανέφερε ακόμα ότι το νερό έχει καταντήσει στην πράξη ένα εμπόρευμα, το οποίο θα γίνει χρηματιστήριο με τη φιλελεύθερη πολιτική που ασκείται.

Υποστήριξε ότι η Ελλάδα πάσχει στο θέμα της εφαρμογής των νόμων, «χρειάζεται ένας νόμος για να εφαρμόζονται οι νόμοι».

Όσον αφορά την Εύβοια, είπε ότι πέφτουν περίπου 3.200 εκατομμύρια κυβικά νερού το χρόνο, το νερό που πάει υπόγεια, αυτό δηλαδή που παίρνουμε από γεωτρήσεις ή βγαίνει από πηγές είναι περίπου το 13%, δηλαδή 480 εκατομμύρια και το νερό που απορρέει, δηλαδή το νερό που έχουμε όταν βρέχει είναι 900 εκατ. κυβικά.

Με βάση τα στοιχεία του Πολυτεχνείου, σε μια ανάλυση ποιοτικών δεδομένων, εκτός από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο νομός με τις ακτογραμμές, δηλαδή με υδροφόρους ορίζοντες που έχουν επαφή με τη θάλασσα, εντοπίστηκαν ποσότητες αζώτου και οργανικών φορτίων στις περιοχές των Ψαχνών, του Βέλους και στο βόρειο μέρος της Χαλκίδας. Ανέφερε ακόμα ότι σύμφωνα με διαπίστωση οικονομολόγων για το αναπτυξιακό μοντέλο της Εύβοιας, αποτελεί βρόγχο ή και πρόκληση η γειτνίαση με την Αθήνα, καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΚΕΠΕ το γεγονός αυτό στερούσε την ενδογενή ανάπτυξη με συνέπειες την παλαίωση των δικτύων και εγκαταστάσεων, την περιβαλλοντική χωματερή, την καθυστέρηση στον εκσυγχρονισμό και τελικά οδηγούσε στην άνοδο του ΑΕΠ της περιοχής με παράλληλη αύξηση της ανεργίας.

Ο κ. Αποστόλης Αλεξόπουλος, γεωλόγος αν. καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών ανέλυσε το θέμα «Συμβολή της έρευνας των υπόγειων νερών στη διαχείριση των υδατικών πόρων».

Ο κ. Αλεξόπουλος αναφέρθηκε στις περιοχές που συναντούμε το νερό (υπόγεια - επιφανειακά - στην ατμόσφαιρα) και τις επιστήμες από τις οποίες εξετάζεται με το ενδιαφέρον να εστιάζεται στην υδρογεωλογία που εξετάζει το υπόγειο νερό. Επισήμανε ότι δεν υπάρχουν στεγανά ανάμεσα στις επιμέρους περιοχές και αυτό επηρεάζει τη διαχείριση των υδάτων.

Η υδρογεωλογία απαντάει σε βασικά ερωτήματα: πού υπάρχει το υπόγειο νερό, σε τι ποσότητες, ποια είναι η ποιότητα και διαχείριση του υπόγειου νερού. Με τη μέθοδο της γεωλογικής χαρτογράφησης εξετάζονται τα υδροπερατά πετρώματα, δηλαδή που βρίσκεται το νερό. Ο εισηγητής επισήμανε ότι υπάρχει έλλειμμα στον ελλαδικό χώρο και ότι στην Εύβοια υπάρχουν κομμάτια που δεν είναι καλυμμένα από χάρτες ώστε να εντοπίζονται τα υπόγεια νερά.

Για να υπολογιστεί η ποσότητα του υπόγειου νερού, χρειάζονται πολλά δεδομένα, όπως ο όγκος των κενών των πετρωμάτων όπου θα διεισδύσει το νερό, η ποσότητα του νερού που καταδιεισδύει, εργαλεία για τη μέτρηση της βροχής, η ποσότητα που εξατμίζεται, που απορρέει επιφανειακά. Βασικό δεδομένο είναι η μέτρηση του όγκου του νερού της βροχής, για το οποίο χρειάζονται βροχομετρικοί σταθμοί. Στην Εύβοια είναι ελάχιστοι. «Δεν μπορείς να κάνεις διαχείριση, έχοντας ένα σταθμό στη Χαλκίδα, 1 στην Κάρυστο, 1 στην Ιστιαία και 1 στα Ψαχνά».

Σημαντικές παράμετροι για την υδρογεωλογία για να υπολογιστούν οι δυνατότητες ενός υδροφόρου ορίζοντα είναι η αποθηκευτική ικανότητά του και αν η ποσότητα αυτή έχει την ικανότητα να αναπληρώνεται. Ο έλεγχος αυτός γίνεται με αντλητικές δοκιμές, με αντλήσεις από υδρογεωτρήσεις και ειδικά εργαλεία, γεγονός και αυτό σπάνιο στην Ελλάδα.

Όσον αφορά την ποιότητα του νερού, ελέγχονται οι φυσικές ιδιότητες του νερού, οι χημικές ιδιότητες και η συγκέντρωσή του σε διάφορα στοιχεία, από το μικροβιολογικό φορτίο και από πιθανά ραδιενεργά στοιχεία. Πολλά εργαστήρια ελέγχουν και προσδιορίζουν την ποιότητα του νερού. Υπάρχει αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο που καθορίζει τα όρια των ουσιών που θα πρέπει να υπάρχουν στο νερό. Ανέφερε ότι υπάρχουν αποδείξεις ότι η ποιότητα των νερών έχει υποβαθμιστεί αρκετά σε πολλές περιοχές και τόνισε την αναγκαιότητα να γίνονται έλεγχοι της ποιότητας των υπόγειων νερών.

Επισήμανε ότι για να γίνει σωστή διαχείριση του νερού θα πρέπει να γνωρίζουμε τι έχουμε να καταναλώσουμε, κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε καλά και υπολογίζεται κατά προσέγγιση άρα δεν γίνεται σωστός σχεδιασμός και φυσικά σε αυτό έχει σημασία πλέον ποιος είναι ο διαχειριστής, καθώς αλλάζουν τα δεδομένα σύμφωνα με τις ανάγκες της κάθε κοινωνίας.

Ανέφερε ακόμα ότι η Ελλάδα έπρεπε να ρυθμίσει την πολιτική της για τη διαχείριση των υδάτων σύμφωνα με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που άργησε να το κάνει. Συγκεκριμένα έπρεπε να υποβάλει αναφορά για το ποια είναι η κατάσταση των υπογείων υδάτων της από άποψη ποιότητας, να προχωρήσει στην εκπόνηση διαχειριστικών μελέτες για τα υδατικά διαμερίσματα, μελέτες που θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το 2008 και να έχουν κατατεθεί σενάρια διαχείρισης με τη διαβούλευση των τοπικών κοινωνιών. «Είναι σίγουρο ότι δεν θα είναι έτοιμο κανένα σενάριο που θα έχει και τη συναίνεση των κοινωνιών» κατέληξε ο κ. Αλεξόπουλος.

Σχετικά Θέματα:

Επόμενο άρθρο Προηγούμενο άρθρο
Εμφάνιση όλων των άρθρων του Δεκεμβρίου 2007

Newsletter   /   765 μέλη   /
Αναζήτηση