Το αυθεντικό όνομα του υψώματος, το οποίο δεσπόζει ολόκληρης της περιοχής και φυσικά της Χαλκίδας είναι η «Φούρκα», ενώ κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Κάνηθος και όπως μαρτυρούν τα μαρμάρινα υπολείμματα αρχαίων οικοδομημάτων καθώς και η ύπαρξη αρχαίων τάφων, το ύψωμα ήταν κατοικημένο κατά την αρχαιότητα. Η χρονολόγησή του όμως είναι δύσκολη, γιατί άλλοι μελετητές ισχυρίζονται ότι το κάστρο κατασκευάστηκε πριν την άλωση, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι κατασκευάστηκε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Η πύλη της εισόδου του Κάστρου του Καράμπαμπα

Η τοποθεσία είναι μεγάλης στρατηγικής σημασίας, διότι όποιος κατέχει το ύψωμα κατέχει το κλειδί του Ευβοϊκού κόλπου και ολόκληρης της Εύβοιας. Μπορεί όμως ακόμα να έχει και την άμεση επικοινωνία με την Στερεά. Τη ρωμαϊκή εποχή το ύψωμα φαίνεται ότι ήταν κατάλληλα οχυρωμένο. Όμως την βυζαντινή εποχή, όπως και κατά τους χρόνους της βενετοκρατίας καθώς και τους πρώτους χρόνους της τουρκοκρατίας, ο Κάνηθος των αρχαίων δεν ήταν οχυρωμένος. Και αυτό γιατί κατά την βυζαντινή εποχή και κατά τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας η Εύβοια και η απέναντί της βοιωτική ακτή ανήκαν στην ίδια ισχυρή κρατική εξουσία και δεν υπήρχε λόγος να οχυρωθεί η απέναντι από την Χαλκίδα ακτή αφού κανένας κίνδυνος δεν ήταν ικανός να την απειλήσει άμεσα από εκεί.

Το κάστρο του Καράμπαμπα το έχτισαν οι Τούρκοι για να κρατήσουν μακριά τους Βενετούς από τη Χαλκίδα και ολόκληρη την Εύβοια κατά τη διάρκεια του δεκαπεντάχρονου βενετουρκικού πολέμου που ξέσπασε το 1684. Το σχεδίασε ο Γερόλυμος Γκαλόπο. Επειδή σχεδιάστηκε από Ευρωπαίο είχε ευρωπαϊκή φυσιογνωμία στην αρχιτεκτονική του μορφή και μόνο οι επάλξεις του και ο εσωτερικός του χώρος του μεγάλου δυτικού πύργου θυμίζουν τούρκικο κάστρο.

Το φρούριο του Καράμπαμπα καταλαμβάνει ολόκληρη την κορυφή του υψώματος της Φούρκας. Έχει χτισθεί κατά τρόπο ώστε να κυριαρχεί στην περιοχή και να ασφαλίζει κατά τον καλύτερο τρόπο την προσέγγιση της Χαλκίδας.

Το σχήμα του είναι ακανόνιστο, επίμηκες, με την μεγαλύτερη διάσταση 240 μ. μήκος από Ανατολή σε Δύση και πλάτος 60 μ. Το φρούριο είναι εξοπλισμένο με τρεις προμαχώνες φτιαγμένους από μεγάλου μεγέθους λίθους και ένα μεγάλο πύργο. Ο πιο σύνθετος προμαχώνας βρίσκεται στην ανατολική μεριά του κάστρου. Έχει σχήμα ισόπλευρο εξάγωνο, βλέπει προς την Χαλκίδα και με τα κανόνια του επιτηρούσε τα στενά του Ευρίπου. Σήμερα μόνο δύο ρώσικα πυροβόλα σώζονται στις επάλξεις του.

Το δώμα του προμαχώνα είναι λιθόστρωτο και ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τη θέα προς τον Ευβοϊκό Κόλπο από τις θυρίδες των κανονιών που υπάρχουν στις επάλξεις του. Στον προμαχώνα του, σε μερικά σημεία, παρατηρούμε μαρμάρινους κυλινδρικούς ογκόλιθους, οι οποίοι προέρχονται από αρχαίους κίονες και μαρτυρούν ότι κατά την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν και υλικά από οικοδομήματα της αρχαιότητας.

Στην νοτιοδυτική του πλευρά βρίσκεται και η μοναδική του πύλη. Στα ανατολικά τείχη, εκεί που σήμερα βρίσκεται ένα καμπαναριό, όσο το κάστρο αποτελούσε στρατιωτική βάση υπήρχε στερεωμένη μια καμπάνα συναγερμού, η οποία σήμαινε όταν εχθρικά στρατεύματα έκαναν την εμφάνισή τους και οι ήχοι της έφταναν μέχρι τη Χαλκίδα ειδοποιώντας την φρουρά της πόλης για τον κίνδυνο που πλησίαζε. Τα νότια τείχη έχουν υποστεί μεγάλες φθορές, ενώ αντίθετα τα βόρεια σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση.

Τμήμα των επάλξεων του Κάστρου. Στο βάθος δεξιά διακρίνονται η Χαλκίδα και ο Ευβοϊκός.

Το μόνο κτίριο που στέκει όρθιο σήμερα μέσα στην περίμετρο των τειχών του κάστρου είναι η ορθόδοξη εκκλησία που είναι αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία. Όπως σημειώνεται σε αναμνηστική πλακέτα που εντειχίστηκε στην εξωτερική πλευρά της κόγχης του ιερού, χτίστηκε το 1895 επάνω όμως σε ερείπια παλαιότερου ναού.

Δυτικά, την άκρη του κάστρου καταλαμβάνει ο επτάπλευρος πύργος ο οποίος αποτελεί και το σημαντικότερο έργο του όλου φρουρίου. Έχει ύψος λίγο μεγαλύτερο από τα τείχη και τους προμαχώνες του κάστρου και αποτελούσε ένα ισχυρό πυροβολείο εξοπλισμένο με μεγάλα πυροβόλα για να κρατάει μακριά κάθε απειλή που θα ερχόταν από τα δυτικά. Επίσης αποτελούσε το τελευταίο καταφύγιο της φρουράς σε περίπτωση εκπόρθησης του υπόλοιπου φρουρίου.

Ο πύργος αυτός παρουσιάζει μεγάλο ιστορικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον γιατί σε κανένα άλλο ελληνικό κάστρο δεν σώζεται ένας πύργος με αυτό το αρχιτεκτονικό ύφος που να διατηρείται σε τόσο καλή κατάσταση.

Το κάστρο του Καράμπαμπα απλό σε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και ταυτόχρονα σχεδόν άτρωτο και απόρθητο είναι το μόνο οχυρωματικό έργο που διασώθηκε στην Χαλκίδα μετά την κατεδάφιση των μεσαιωνικών φρουρίων του Ευρίπου. Σήμερα γίνονται εργασίες συντήρησης του κάστρου γιατί έχει υποστεί σημαντική φθορά από το χρόνο.

«  Προηγούμενo άρθρo	Επόμενo άρθρo  »