Όπως ήδη αναφέραμε, μετά την κατάλυση του Βυζαντίου από την Δ΄ Σταυροφορία, η Εύβοια περνάει στα χέρια των Φράγκων. Το νησί διαμοιράζεται στα τρία μεταξύ των νεοφερμένων κυριάρχων.
Το άνω τμήμα του Πύργου των Ψαχνών
Η ανάγκη προστασίας του κάθε αυτόνομου φέουδου οδήγησε στην ανέγερση μιας αλυσίδας οχυρώσεων. Η αυξημένη σημασία του νησιού προκαλεί εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Στη νότια Εύβοια σημειώνεται εγκατάσταση Αλβανών και το 12ο αι. κάνει αισθητή την παρουσία της στο νησί η εβραϊκή παροικία. Η εγκαθίδρυση λατινικού θρόνου στο νησί, η αντίδραση των ορθοδόξων, οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί των φεουδαρχών και η ανάδειξη μικρογαιοκτημόνων οδηγεί σε έναν ευδιάκριτο ανταγωνισμό. Ιδρύονται ναοί και μονές και των δύο δογμάτων. Ως επίσκοποι του Negroponte οι Λατίνοι πατριάρχες είναι υποχρεωμένοι να διαμένουν στην Εύβοια (Χαλκίδα).
Η ύπαρξη άφθονων γραπτών πηγών βοηθάει να έχουμε μια αρκετά σαφή εικόνα της φυσιογνωμίας του νησιού γενικότερα και της περιοχής της Χαλκίδας ειδικότερα σε αυτή την περίοδο.
Κυρίως από κείμενα περιηγητών προκύπτουν τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:
Όταν ο Βιτάλε Μικέζε, Δόγης της Βενετίας, κήρυξε τον πόλεμο εναντίον του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνού, εισέβαλλε στην αυτοκρατορία με ισχυρό στόλο. Ο στόλος των Βενετών πολιόρκησε τότε τη Χαλκίδα. Ο έπαρχος της Εύβοιας ζήτησε βοήθεια από το Μανουήλ, αλλά εκείνος καθώς ήταν απασχολημένος με το νέο κίνδυνο των Τούρκων προτίμησε να διαπραγματευτεί με τους Ενετούς. Οι Ενετοί όμως μισθοφόροι, αποδεκατισμένοι από μια επιδημία πανούκλας, αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία και έτσι η πόλη σώθηκε. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης όμως και τη διανομή των βυζαντινών εδαφών στους Ενετούς και τους Φράγκους, ο Δόγης Δάνδολος έλαβε στο μερίδιό του την Εύβοια. Ένα χρόνο αργότερα (1205) το νησί ήρθε στα χέρια του άρχοντα Ραβανού, ο οποίος αποδείχθηκε ανίκανος να το κυβερνήσει. Παρ' όλα αυτά αρνήθηκε να παραδώσει την εξουσία στον Βενετσιάνο ευγενή που έφερε τον τίτλο του Βάιλου και την κράτησε ως το 1225.
Το ίδιο έτος ο Βιλάρνταμο, ηγεμόνας της Αχαΐας, προσκάλεσε στο φέουδό του τους απογόνους του Ραβανού, τους φυλάκισε με δόλο κι αφού επιτέθηκε στη Χαλκίδα, την κυρίευσε.
Ένα χρόνο αργότερα οι Ενετοί με τη βοήθεια του Πάπα Αλέξανδρου Δ΄ κατόρθωσαν να ξαναπάρουν την Χαλκίδα και να διώξουν τους Φράγκους κατακτητές.
Ακολούθησαν και άλλες συγκρούσεις μεταξύ Ενετών και Φράγκων. Την περίοδο της Ενετοκρατίας οι Χαλκιδέοι δεν υπέφεραν τόσο πολύ όσο υπέφεραν με τους Φράγκους. Ζούσαν με κάποια άνεση και διατηρούσαν τα ήθη και τα έθιμά τους. Η πόλη του Negroponte, όπως ονομαζόταν από τους Φράγκους και Ενετούς η Χαλκίδα, καυχιόταν την περίοδο εκείνη για την εκκλησία της Πολιούχου της Αγίας Παρασκευής, για ένα πλούσιο Φραγκισκανικό μοναστήρι, μια μονή καλογριών και τα ισχυρά τείχη της. Πράγματι η Χαλκίδα ήταν τότε, μετά την Κρήτη, το διαμάντι των Ενετικών κτίσεων της Ανατολής. Η πόλη γίνεται έδρα του Βάιλου που ασκεί την διοικητική εξουσία και τον Προβλεπτή που ασκεί την στρατιωτική. Εδώ ακόμη εδρεύουν ο Λατίνος Πατριάρχης και ο Βενετσιάνος συμβολαιογράφος (Notarius). Πρώτος Βάιλος αναλαμβάνει ο Pietro Barbo il Zaneo. Ακολουθούν 136 Βάιλοι - όλοι γόνοι ισχυρών βενετσιάνικων οικογενειών - για να κλείσει ο κύκλος της ενετικής κυριαρχίας με τον βάιλο Paolo Erizzo που είχε τραγικό τέλος.
|