Κάποια από τα μεσαιωνικά κάστρα της Ελλάδας επισκέφθηκε ο Γάλλος ιστορικός Buchon ο οποίος στο έργο «Ατλας» μας δίνει περιγραφές και σχεδιαγράμματα. Οι περιγραφές αυτές έχουν πολλά κενά και λάθη τα οποία οφείλονται στην μικρή παραμονή του στην Ελλάδα, αλλά και στην προκατάληψή του να βλέπει παντού γαλλικά λείψανα. Έτσι λοιπόν θεώρησε ότι ήταν εξαρτήματα Γάλλων στρατιωτών που σκοτώθηκαν το 1331 στη μάχη του βοιωτικού Κηφισού τα κράνη και τα κομμάτια των πολεμικών εξαρτημάτων που βρέθηκαν στη Χαλκίδα το 1840, ενώ όπως αποδείχθηκε από τον Κ. Ράδο ήταν εξαρτήματα από ενετικό οπλοστάσιο.

Ο Buchon εκτός από τις περιγραφές των Μεσαιωνικών κάστρων που χτίστηκαν από τους Λατίνους σταυροφόρους της Δ΄ σταυροφορίας οι οποίοι μετά την κατάκτηση της Κων/λης το 1204 ίδρυσαν στην Ελλάδα δυναστείες, δημοσιεύει και πολλά οικόσημα. Αυτά υπήρχαν στα κάστρα, στους τοίχους ή στις πύλες τους, στις εκκλησίες που υπήρχαν μέσα σ' αυτά, στις εκκλησίες των πόλεων ή και στα παλιά σπίτια των ευγενών, δεν αναφέρεται όμως σε ποιες οικογένειες ανήκουν.

Εκτός του Buchon και ο Γερμανός βυζαντινολόγος Strzygowski δημοσιεύει δύο οικόσημα της Χαλκίδας στη μελέτη για την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, χωρίς και αυτός να αναφέρει σε ποιες οικογένειες ανήκαν. Το ίδιο ακριβώς, σχετικά με την προέλευση των οικοσήμων, έκανε στα έργα του και ο Σ. Λάμπρου.

Επειδή είχε τη γνώμη ότι όλα τα οικόσημα της Χαλκίδας ήταν ενετικά μελέτησε όλα τα οικόσημα των ευγενών οικογενειών της Βενετίας, που κάποια μέλη τους είχαν έρθει σαν υπάλληλοι στην Εύβοια και εξακρίβωσε ότι πράγματι όλα ήταν ενετικά καθορίζοντας έτσι τις οικογένειες ή τα άτομα στα οποία ανήκαν. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο βέβαια, γιατί λόγω του χρόνου είχαν προκληθεί πολλές φθορές στα οικόσημα.

Η Γαληνότατη σε κάθε φρούριο που καταλάμβανε φρόντιζε να αφαιρεί κάθε προηγούμενο έμβλημα ή οικόσημο και να τοποθετεί τον λέοντα του Αγίου Μάρκου. Έτσι στη Χαλκίδα δε διασώθηκε κανένα οικόσημο από τους προηγούμενους διοικητές, όπως ακριβώς έγινε και στην Κεφαλλονιά.

Είναι γνωστό ότι οι μεγάλοι τιτλούχοι της Γαληνότατης, όπως Βάϊλοι, Γενικοί Αρχηγοί της θάλασσας, κ.ά., εντοίχιζαν τα οικόσημά τους στα φρούρια και κυρίως στα υπέρθυρα των πυλών τους και δίπλα ή πάνω από αυτά τοποθετούσαν τον φτερωτό λέοντα.

Οι δεύτερης τάξης οφικιούχοι, Προβλεπτές, Φρούραρχοι, Σύμβουλοι, εντοίχιζαν κι αυτοί τα οικόσημά τους στα φρούρια, στις εκκλησίες, στις οικίες και ακόμη στις αποθήκες, στο περιτείχισμα των στομίων των πηγαδιών τους κι αλλού, χωρίς όμως τον Λέοντα.

Ο Buchon δημοσιεύει συνολικά 11 οικόσημα, από τα οποία δύο ή τρία δε σώζονται. Λάθη δεν αποκλείονται.

Τα οικόσημα που περιγράφονται από τον Buchon είναι τα εξής:

Νο 6: Βρέθηκε εντοιχισμένο πάνω από την πύλη κάποιου φρουρίου έχοντας από πάνω του τον λέοντα του Αγ. Μάρκου. Σύμφωνα με τον Buchon το οικόσημο είναι τετραγωνισμένο και το 1ο και 4ο τετράγωνο είναι ασημένια, το 2ο και 3ο μπλε, με μία ασημένια διαγώνια λωρίδα. Όμως, κατά τον Τυπάλδο το 1ο και το 2ο ήταν μπλε και το 3ο και 4ο ήταν ασημένια, η δε διαγώνια λωρίδα ήταν πάνω ασημένια και κάτω μπλε. Το οικόσημο αυτό δε σώζεται σήμερα στη Χαλκίδα και μάλλον ανήκε στην οικογένεια Bondumier.

Νο 8: Ο Buchon σωστά θεωρεί την παράσταση σαν οικόσημο και επειδή ο πελαργός θεωρείται από τους Οθωμανούς ιερό πουλί, πιστεύει πως η παράσταση έχει οθωμανική προέλευση. Το οικόσημο είναι μπλε με ασημένιο πελαργό και δεν υπάρχει στο Μουσείο της Χαλκίδας. Ανήκε στην οικογένεια Cicogna.

Νο 9: Το οικόσημο δημοσιεύτηκε από τον Λάμπρου και βρίσκεται στο Μουσείο της Χαλκίδας. Ήταν χρυσό με κόκκινη ζώνη. Ανήκε στην οικογένεια Sagredo.

Νο 12: Βρέθηκε πάνω απ' την πόρτα κάποιου κάστρου, έχοντας από πάνω τον φτερωτό λέοντα. Ήταν ασημένιο με τρία κόκκινα κρίνα (δύο επάνω, ένα κάτω), δεν βρίσκεται στη Χαλκίδα και ανήκε στον Λαυρέντιο Onorati που ήταν στη Χαλκίδα το 1451.

Νο 13: Βρέθηκε πάνω απ' την πύλη κάποιου κάστρου, έχοντας από πάνω του το φτερωτό λέοντα. Ήταν ασημένιο με έναν κόκκινο κύκλο, μέσα στον οποίο υπήρχε ένα κόκκινο κοχύλι (το κοχύλι πιθανόν να συμβολίζει συγγένεια με οικογένεια που είχε το κοχύλι σαν σύμβολο). Το οικόσημο βρίσκεται στο Μουσείο της Χαλκίδας και ανήκε στην οικογένεια Barbaro.

No 15: Βρέθηκε πάνω από την πύλη κάποιου κάστρου, έχοντας από πάνω φτερωτό λέοντα. Ήταν χρυσό και είχε τρεις σειρές από εναλλασσόμενα μπλε και χρυσά τετράγωνα. Δεν βρίσκεται σήμερα στη Χαλκίδα και ανήκε στην οικογένεια Gabrieli που ήταν στη Χαλκίδα το 1431.

Νο 18: Βρέθηκε πάνω απ' την πύλη κάποιου φρουρίου. Σ' αυτό το οικόσημο λείπουν τελείως τα διακριτικά σημεία. Ανήκε στην οικογένεια Foscanini που ήταν στη Χαλκίδα το 1403. Ήταν χρυσό με μπλε ρομβοειδή διαγώνια λωρίδα. Το οικόσημο συνοδευόταν και από μία επιγραφή.

Νο 19: Βρέθηκε πάνω σε τοίχο του παρεκκλησίου της Αγ. Παρασκευής. Ανήκε στον Πέτρο Lippomano που ήταν σύμβουλος της Βενετίας στη Χαλκίδα. Το 1398 πέθανε και τάφηκε στο παρεκκλήσι, όπως φαίνεται από τη μέχρι σήμερα σωζόμενη επιγραφή. Το οικόσημο ήταν κόκκινο με ασημένια διαγώνια λωρίδα, δεξιά και αριστερά της οποίας υπήρχαν δύο ασημένιες κεφαλές λιονταριών.

Νο 24: Βρίσκεται στο Μουσείο της Χαλκίδας και ανήκε στην οικογένεια Caldo. Ήταν τετραγωνισμένο και το 1ο και 4ο τετράγωνο ήταν χρυσά, το 2ο και 3ο κόκκινα, ενώ στο 2ο υπήρχε χρυσός σταυρός.

Νο 32: Βρέθηκε πάνω απ' τη μεγάλη πύλη στο κάστρο του Ευρίπου. Ανήκε στην οικογένεια Dandolo (1462) και ήταν χωρισμένο στη μέση, πάνω ασημένιο και κάτω μπλε με έξι κρίνα με τα αντίθετα χρώματα. Βρίσκεται στο Μουσείο της Χαλκίδας.

Νο 9Α: Βρέθηκε πάνω από πόρτα οικίας που χτίσθηκε το έτος 1752. Το οικόσημο αυτό βρίσκεται και σήμερα στη Χαλκίδα, φαίνεται ότι ανήκε σε άτομο με αρχικά LD και δεν έχει καμία σχέση με το σπίτι στο οποίο βρέθηκε. Ήταν μπλε με τρία χρυσά δελφίνια το ένα πάνω στο άλλο και ήταν χαραγμένο πάνω σε πέτρα. Το οικόσημο αυτό βρίσκεται σήμερα στο σπίτι της παλιάς αρχοντικής οικογένειας Θεοδοσίου, απέναντι από την εκκλησία του Αγ. Δημητρίου, η οποία το μετέφερε απ' το παλιότερο σπίτι της. Επειδή όμως το 1752 δεν υπήρχαν στη Χαλκίδα Ενετοί υπάλληλοι, το οικόσημο μπορεί να ανήκε σε κάποιο πρόξενο της Γαλλίας. Δυστυχώς οι απόγονοι της οικογένειας Θεοδοσίου δεν μπορούν να μας δώσουν σαφείς πληροφορίες.

Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα ο Strzygowski έχει δημοσιεύσει δύο οικόσημα χωρίς να αναφέρει τους ιδιοκτήτες τους. Τα οικόσημα αυτά ήταν χαραγμένα πάνω σε ένα κομμάτι μάρμαρο και είχαν ανάμεσά τους τον φτερωτό λέοντα του Αγ. Μάρκου. Το νούμερο 1 ανήκε στον Ιερώνυμο Bembo και το δεύτερο στον Φραγκίσκο Lorendano που ήταν στη Χαλκίδα το 1456. Το πρώτο ήταν μπλε με ένα χρυσό ανάποδο V (Λ) με τρία χρυσά τριαντάφυλλα. Το δεύτερο ήταν χωρισμένο οριζόντια, επάνω χρυσό με τρία μπλε τριαντάφυλλα στη σειρά και κάτω μπλε με τρία χρυσά τριαντάφυλλα.

Τα οικόσημα που δημοσίευσε ο καθηγητής Λάμπρου είναι τα εξής:

Νο 3: Το οικόσημο αυτό ήταν χωρισμένο οριζόντια. Πάνω ήταν μπλε με τρία ασημένια αστέρια στη σειρά και κάτω κόκκινο με ένα Β ασημένιο και ανήκε στην οικογένεια Quinini.

Νο 4: Το κάτω μέρος του ήταν κόκκινο με τρεις χρυσούς πύργους (το έμβλημα της Καστίλλης) και επάνω μπλε με τρία χρυσά αστέρια. Ανήκει και αυτό στην οικογένεια Quinini.

Νο 5: Ήταν χρυσό με μπλε διαγώνια λωρίδα και πάνω της τρεις χρυσούς κρίκους. Ανήκε στην οικογένεια Morosini.

Νο 6, 7, 8: Και τα τρία αυτά οικόσημα βρέθηκαν στο «Καστέλλι», τον πύργο στα Φύλλα της Εύβοιας, με πολλές φθορές και σπασμένα και μεταφέρθηκαν στη Χαλκίδα. Το Νο 7 ήταν χρυσό με ένα μαύρο λιοντάρι και ανήκε πιθανότατα στην οικογένεια Giorgio (1463).

Το Νο 6 ανήκε στην οικογένεια Lippomano και το Νο 8 στην οικογένεια Dandolo.

Παρακάτω θα περιγραφούν τα οικόσημα που βρίσκονται στο Μουσείο της Χαλκίδας και δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμα.

Νο 1: Το οικόσημο είναι χρυσό με τρεις διαγώνιες ασημένιες λωρίδες. Ανήκε στην οικογένεια Contarini. Βρισκόταν πάνω σε επιτύμβια πλάκα και συνοδευόταν από μία επιγραφή.

Νο 2: Το οικόσημο ήταν μπλε με ένα ασημένιο ελάφι με πράσινα κέρατα. Ανήκε στην οικογένεια Civran.

Νο 3: Το οικόσημο φέρει έξι λωρίδες μπλε και ασημένιες εναλλάξ, με δώδεκα βυζαντινά χρυσά νομίσματα στις μπλε λωρίδες και εννέα μπλε στις ασημένιες λωρίδες.

Νο 4: Ήταν ασημένιο με μπλε διαγώνια λωρίδα πάνω στην οποία υπήρχαν τρεις χρυσοί λέοντες, ενώ δεξιά και αριστερά της λωρίδας υπήρχαν από τρεις μαύρες γενειάδες. Ανήκε στην οικογένεια των Barbarigo.

Νο 5: Το οικόσημο αυτό ήταν πολύ φθαρμένο. Ήταν κόκκινο με μία ασημένια σκάλα τοποθετημένη διαγώνια, με τις πλευρές της σκάλας σε χρώμα μπλε και ανήκε στην οικογένεια Gradenigo.

Νο 6: Και αυτό το οικόσημο ήταν πολύ φθαρμένο. Ανήκε στην οικογένεια Marcello ή στην οικογένεια Pascaligo και ήταν μπλε με μία χρυσή κυματοειδή διαγώνια λωρίδα.

«  Προηγούμενo άρθρo	Επόμενo άρθρo  »