Στο εσωτερικό του κάστρου βρισκόταν η πόλη της Χαλκίδας. Αντίθετα με την εξωτερική εμφάνιση (όπως γίνεται στην Ανατολή), μας πληροφορεί ο Girard, στο εσωτερικό δοκιμάζουμε μια ολότελα διαφορετική εντύπωση: το εσωτερικό είναι βρώμικο, άθλιο και καταθλιπτικό^ κλείνει μέσα του λίγα κατοικήσιμα σπίτια και πολλά γκρεμισμένα ερείπια.
Ο Girard σημειώνει ακόμη την ύπαρξη πολλών τζαμιών στο κάστρο και το προάστιο που υψώνουν ακόμη τους κολοβωμένους μιναρέδες τους, βενετσιάνικων λιονταριών σε πολλά σημεία των τειχών καθώς και του υδραγωγείου που απλώνει τις κατεστραμμένες καμάρες του πίσω από το Κάστρο.
Για το εσωτερικό του κάστρου ο Stephani γράφει ότι τα σπίτια είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο και χωρίζονται με στενούς χωματόδρομους. Είναι τούρκικου ρυθμού και αποτελούνται από δυο πτέρυγες εκ των οποίων η μια είναι για τις γυναίκες και η άλλη για τον αφέντη, τους φίλους του και τους υπηρέτες του.
Κατά τη διάρκεια, λοιπόν, της Τουρκοκρατίας στο Κάστρο κατοικούσαν Τούρκοι και Εβραίοι και στο προάστιο Τούρκοι και Έλληνες. Η πόλη, όπως και όλες οι Οθωμανικές πόλεις, ήταν οργανωμένη σε μαχαλάδες.
Οι περιηγητές του Ευβοϊκού χώρου, κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, δίνουν πολλές πληροφορίες για ένα σημαντικό αριθμό Τζαμιών στο Κάστρο και στο προάστιο, αν και όχι πάντοτε ακριβείς και απαλλαγμένες συγχύσεων.
Παράδειγμα αποτελεί ο Τούρκος περιηγητής Εβλιά Τσελεμπή, λεπτομερέστατος μεν, αλλά φαντασμένος και εν πολλοίς αναξιόπιστος, δίνει πληροφορίες για τον αριθμό τους. Λέει πως υπήρχαν ένδεκα τουρκικοί μαχαλάδες στο Κάστρο και περίπου άλλοι τόσοι στο Ξώχωρο, πέντε χριστιανικοί (Ελληνικοί) και ένας εβραϊκός, με κέντρα τους τα θρησκευτικά κτίρια, αρκετά απ' τα οποία είναι γνωστά απ' τις πηγές μόνο, ιδιαίτερα τα τουρκικά λατρευτικά κτίσματα, τα Τζαμιά.
Στο εσωτερικό του κάστρου βρίσκονται και οι φυλακές της πόλης (είχαν τη φήμη ότι ήταν από τις φοβερότερες της Ευρώπης). Στεγάζονταν στο κάστρο και στις φρικτές αυτές φυλακές πέθανε ο γνωστός μαχητής των δημοκρατικών ελευθεριών Ρόκος Χοϊδας.
Αξιόλογο τμήμα της πόλης αποτελούσε και το προάστιο το οποίο εκτεινόταν βορειοανατολικά των τειχών. Χωριζόταν απ' την πόλη με την τάφρο η οποία είχε πλάτος 100 βήματα. Σύμφωνα με τον Stephani το προάστιο είχε τον ίδιο χαρακτήρα με την υπόλοιπη πόλη με τη διαφορά ότι είχε περισσότερα σπίτια, εκκλησίες και σχολεία. Εκεί, μας πληροφορεί ο Girard, είχε μεταφερθεί όλη η πόλη αφού εκεί ήταν το λιμάνι, η αγορά και όλη η εμπορική και βιομηχανική κίνηση γι' αυτό δεν είναι τυχαίο πως εκεί χτίζονταν και τα πιο όμορφα σπίτια. Ο Γερμανός αρχαιολόγος Ross μιλά με ιδιαίτερο ενθουσιασμό για το προάστιο, την έξω από τα τείχη Χαλκίδα όπως αποκαλεί, θεωρώντας το ως το πιο μεγάλο και αξιόλογο μέρος της πόλης.
Στο Προάστιο υπήρχαν 600 σπίτια με πηγάδια, 9 μεστζήτια, 2 μεντρεσέδες, 5 νηπιαγωγεία, 4 τεκέδες δερβισάδων και 2 λουτρά (τα σαράγια διευκρινίζει ο Εβλιά δεν έχουν μέσα δικά τους λουτρά), 462 εργαστήρια που όλοι οι τεχνίτες τους είναι τέλειοι και πολύξεροι μαστόροι και δύο κλειστές αγορές.
|