Έξω από τη Χαλκίδα και συγκεκριμένα στον Αγιο Στέφανο, είναι ένας λόφος με πολλά παρακλάδια που λέγεται τώρα Βαθροβούνι. Παλιά λεγότανε και Διπλούν Όρος και Ρομιούζα. Η λέξη Βαθροβούνι είναι κομμένη. Το σωστό είναι Βαθροκοβούνι, γιατί αλλιώς είναι λίγο περίεργο να γίνεται μια λέξη σύνθετη από μια καθαρευουσιάνικη «βάθρον» και μια αγροτική «βουνί». Το Βαθρακοβούνι δικαιολογείται, γιατί εκεί πλάι υπήρχε μικρό έλος, όπου το πλήθος των βατράχων ήταν πρωτοφανές και το σκούξιμό τους σου έπαιρνε το μυαλό. Κόπηκε, λοιπόν το Βαθρακοβούνι κι έγινε Βαθροβούνι.
Η έκταση του λόφου αυτού αρχίζει από τον Αγιο Στέφανο, και τελειώνει στη θέση Τροχός και έχει υψόμετρο 140 μ. Το πρώτο τμήμα, ακριβώς πάνω από την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου είναι κομμένο απ' τα λατομεία που έχουν καταστρέψει και τμήμα των τειχών της Ακρόπολης, καθώς και το βυζαντινό εκκλησάκι που ήταν στην είσοδο ενός σπηλαίου, εκεί που σήμερα υπάρχουν μόνο λίγα υπολείμματα από το κτίσμα αυτό. Καταστράφηκε ακόμη και η σκάλα ανόδου προς την ακρόπολη και πολύ αργά, όταν κάποιος φιλάρχαιος επενέβη, διατήρησαν μόνο ένα κομμάτι βράχου, με λίγα σκαλοπάτια. Όλος ο λόφος είναι γύρω-γύρω χτισμένος από την ακρόπολη, αλλά χαμηλότερα υπήρχε κι άλλη οχύρωση, που αλλού ήταν η τάφρος και αλλού ήταν κόψιμο μεγάλων βράχων.
Στο πλάτωμα της κορυφής, σώζονται ακόμα δυο κολώνες και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη, μεταξύ των οποίων κι ένα κιονόκρανο ημικίονο.
Η προς τη σημερινή Χαλκίδα τάφρος, ή μάλλον περιφερειακή πρώτη οχύρωση -αφού δεν ήταν παντού τάφρος- έφτανε ως την πηγή της Αρέθουσας, απ' όπου και έπαιρνε νερό η Ακρόπολη.
Είναι το πιο λυπηρό σημείο της κατάντιας των Ευβοιώτικων μνημείων, το ότι ποτέ δεν αξιώθηκε κανείς να κάνει εκεί μια συστηματική ανασκαφή, ώστε να αποκαλυφθεί το Αλφα της αρχαίας Χαλκίδας.
Στη άλλη άκρη του λόφου, που φτάνουμε αφού περάσουμε από ένα μεγάλο νεκροταφείο με ακόμα και σήμερα λαθροσκαμμένους τάφους, βρισκόμαστε στη θέση Τροχός. Εδώ, πάνω σ' ένα βράχο είναι σκαλισμένη η επιγραφή «ΜΗ ΕΜΒΑΙΝΕΙΝ ΕΙΣ ΤΑ ΧΩΡΙΑ». Ακριβώς απέναντι του βράχου, εκεί που τώρα είναι τουβλάδικο, είχαν βρεθεί από τον Παπαβασιλείου θεμέλια αρχαίου ναού. Τώρα δε φαίνεται τίποτα.
Ως Tranco, lltrao, lltrodo και strocha το βρίσκουμε γραμμένο και σε παλιούς χάρτες και υποδηλώνουν οχυρό. Αυτό είναι σωστό, γιατί πάνω στο Βαθροβούνι και μέσα στον περίβολο των τειχών, προς την πλευρά του Αγίου Στεφάνου, εκτός της Βυζαντινής εκκλησίας, υπάρχει και μεσαιωνικό κτίσμα που χρησίμευε για στρατώνες.
Η δεσπόζουσα θέση της ακρόπολης της Χαλκίδας γίνεται αμέσως φανερή σε όποιον πάει εκεί, γιατί βλέπει όλη την περιοχή από το Ν. Ευβοϊκό κόλπο μέχρι και το Β. και σε πολύ μεγάλη απόσταση. Από εκεί ξεκίνησε η αρχαία Χαλκίδα και σιγά σιγά έφτασε στη σημερινή της θέση.
|