δ) Η Εύβοια τα νεότερα χρόνια

Η Εύβοια την περίοδο της Τουρκοκρατίας:

Η Εύβοια, μετά το έτος 1470, υπήρξε η έδρα του Καπουδάν Πασά. Στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Πασαλίκι του Εγρίπου, το οποίο είχε στη δικαιοδοσία του τη Θήβα και την Αθήνα.

Στα τέλη του ΙΖ' αιώνα, η Χαλκίδα πολιορκήθηκε από το ναύαρχο και δόγη της Βενετίας Μοροζίνη, που αναγκάστηκε λόγω λιμού να λύσει την πολιορκία.

Στις 3 Απριλίου 1688, ο Μοροζίνη, που είναι πλέον γενικός αρχιστράτηγος των χριστιανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, εξεστράτευσε εναντίον της Εύβοιας. Στις 11 Ιουλίου ο στρατός του είχε αρχίσει να αποβιβάζεται κάτω από τα τείχη της Χαλκίδας, ενώ ο στόλος έπαιρνε θέση στο στενό του Ευρίπου. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς των χριστιανικών στρατευμάτων στο στενό του Ευρίπου, επαναστάτησαν και οι κάτοικοι μερικών χωριών της νότιας Εύβοιας και οδηγημένοι από τον υπαρχηγό Νικόλαο Καρυστινό, προσπάθησαν να καταλάβουν το οχυρό της Καρύστου χωρίς επιτυχία.

Η πολιορκία στη Χαλκίδα άρχισε στις 13 Ιουλίου 1688. Η πόλη ήταν καλά οχυρωμένη, με 6.000 Τούρκους στη φρουρά να την προστατεύουν, ενώ ο Ισμαήλ πασάς από τη Θήβα ενίσχυε συνεχώς με εφόδια, τα οποία περνούσαν από τη γέφυρα προς την πολιορκούμενη πόλη. Από την άλλη οι Βενετοί αντιμετώπιζαν πρόσθετες δυσκολίες, όπως δυσμενείς καιρικές συνθήκες που παρεμπόδιζαν τα πλοία του χριστιανικού στόλου να προσφέρουν αποτελεσματική βοήθεια με επιθέσεις από τις παράλιες πλευρές της Χαλκίδας, ενώ οι ιππότες του Αγίου Στεφάνου και του Αγίου Ιωάννη εγκατέλειψαν τις αρχές του φθινοπώρου, επιστρέφοντας στην Ιταλία. Το χειρότερο ήταν όμως ο θανατηφόρος λοιμός που αραίωνε ανησυχητικά τις τάξεις των στρατιωτών και αξιωματούχων. Στις 22 Οκτωβρίου, το αποδεκατισμένό εκστρατευτικό σώμα επιβιβάστηκε στο βενετικό στόλο και κατευθύνθηκε προς τις βάσεις του στο αργολικό Θερμήσι. Μαζί αποχώρησαν από τη νοτιοδυτική Εύβοια και οι επαναστάτες του Νικολάου Καρυστινού, καθώς και αρκετοί Κυμαίοι που είχαν συνεργαστεί με τους Βενετούς.

Γύρω στα 1770, η εξέγερση των Πελοποννησίων, κατά τα Ορλωφικά, επηρέασε και την Εύβοια. Κάθε επαναστατική διάθεση καταπνίγηκε από τις ισχυρές τουρκικές δυνάμεις σε όλη την Εύβοια.

Στο νησί υπήρχε μεγάλη τουρκική δύναμη ενώ ο τουρκικός πληθυσμός ήταν πυκνότερος από τις άλλες ελληνικές επαρχίες, με αποτέλεσμα να υποστεί η Εύβοια τα χειρότερα μαρτύρια.

Παρόλη τη δυσμενή θέση των Ευβοέων και τον ασφυκτικό τουρκικό κλοιό, έγινε δυνατό να μυηθούν στη Φιλική Εταιρεία και να παίξουν σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του 1821.

Ο ρόλος της Εύβοιας στην επανάσταση του 1821:

Η επαναστατική κίνηση ξεκίνησε από τη Λίμνη και εξαπλώθηκε σε όλο το νησί. Οι Ευβοείς επαναστάτες με αρχηγό το Βερούση Μουτσανά κατάφεραν να διώξουν τους Αλβανούς μπέηδες από τη βόρεια Εύβοια. Στη συνέχεια συγκρότησαν στρατόπεδο στα Βρυσάκια, διεξάγοντας μια σειρά από μάχες. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη μάχη της Μάνικας στις 30 Μαΐου 1821.

Το Βερούση διαδέχθηκε στην αρχηγία ο Αγγελής Γοβγιός. Μετά από μια θριαμβευτική νίκη στα Βρυσάκια κατάφερε να εγκαταλείψει ο Ομέρ Βρυώνης την Εύβοια. Αργότερα ο Γοβγιός σκοτώθηκε πολεμώντας στα Δυο Βουνά.

Ο Ομέρ της Καρύστου κατάφερε να συντρίψει οποιαδήποτε κινητοποίηση παρουσιάστηκε στη Νότια Εύβοια, με πρωτοστάτη τον επίσκοπο Νεόφυτο.

Η επανάσταση άρχισε να κινδυνεύει στην Εύβοια, με την υπεροχή των Τούρκων να γίνεται εμφανής.

Οι Ελληνες ενισχύθηκαν σημαντικά με το Νικόλαο Κριεζώτη και τη βοήθεια των Ηλία και Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, του Διαμαντή και του Οδυσσέα Ανδρούτσου.

Η Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδος ανέθεσε το 1823 τις θαλάσσιες επιχειρήσεις στο στόλο των Ψαρρών για τον αγώνα στην Εύβοια, μετά από αίτημα των ίδιων των Ευβοέων, που θα αναλάμβαναν να πληρώσουν τις δαπάνες της εκστρατείας. Τέσσερα ψαριανά πλοία στάλθηκαν στη βόρεια Εύβοια, έξι στον όρμο της Ερέτριας, ενώ βοήθησαν στην αποβίβαση του Κριεζώτη στην Κάρυστο και του Ανδρούτσου στο Αλιβέρι.

Ο Κριεζώτης πολιόρκησε την Κάρυστο, αλλά στις 25 Μαΐου 1823 αναγκάστηκε να λύσει την πολιορκία όταν κατέφθασε ο τουρκικός στόλος υπό τον Καπουδάν πασά. Ο Ανδρούτσος με 3.000 άνδρες πολιόρκησε στενά τη Χαλκίδα και θα είχε καταφέρει το στόχο του αν δεν υπήρχε μια «περίεργη» συμπεριφορά από την κυβέρνηση που αρνήθηκε να τον ενισχύσει. Τελικά στις 24 Απριλίου, μετά από σημαντική ενίσχυση του τουρκικού στρατοπέδου, οι Έλληνες αποχώρησαν. Ο Κριεζώτης αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την Κάρυστο, όπου είχε ανασυστήσει την πολιορκία του, μετά την άφιξη ισχυρών τουρκικών δυνάμεων στο νησί.

Οι Τούρκοι κατέπνιξαν κάθε μορφής εξέγερση με μεγάλη βιαιότητα, με αποτέλεσμα εκείνη την περίοδο ο πληθυσμός των κατοίκων να μειωθεί σημαντικά. Υπάρχουν μαρτυρίες για 10.000 κατοίκους.

Μια προσπάθεια έγινε το 1826 από το Γάλλο στρατηγό Φαβιέρο, που με τακτικό ελληνικό στρατό πολιόρκησε την Κάρυστο, η οποία σημαδεύτηκε με αποτυχία.

Σημαντική για την εξέλιξη της επανάστασης σε όλη την Ελλάδα ήταν η μάχη του Ανηφορίτη στις 2 Ιουνίου 1829. Η νίκη των Ελλήνων σε αυτή τη μάχη έπαιξε αποφασιστικό ρόλο για την έκβαση της μάχης της Πέτρας στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 που ανανέωσαν την ελπίδα ότι δεν έσβησε ολοκληρωτικά η ελληνική επανάσταση.

Η Εύβοια έμελλε να απελευθερωθεί μέσω διπλωματίας, αφού οι Τούρκοι προσπάθησαν με κάθε τρόπο να την κρατήσουν. Ο Ομέρ πασάς δεν παρέδωσε το νησί ούτε το 1830 αν και σουλτανικό φιρμάνι αναγνώριζε την ελληνική κυριότητα στην Εύβοια.

Το Φεβρουάριο του 1830 υπογράφηκε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, με το οποίο, στα ελληνικά όρια περιλαμβανόντουσαν τα νησιά της Εύβοιας και της Σκύρου. Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο, οι Τούρκοι της Εύβοιας θα αποζημιώνονταν για τα κτήματα που είχαν στην άμεση κυριότητά τους. Το γεγονός αυτό βοήθησε τους Τούρκους να παραμείνουν μεγαλύτερο διάστημα στο νησί και δημιούργησε μεγάλο πρόβλημα στη νέα διακυβέρνηση του Καποδίστρια να εξασφαλίσει τα χρήματα για την αγορά των «τουρκικών» κτημάτων.

Τελικά, ο Ομέρ πασάς παρέδωσε το φρούριο της Χαλκίδας δια του αντιπροσώπου του Χατζή Ισμαήλ Βέη στον απεσταλμένο του Όθωνα Ιάκωβο Ρίζο Νερουλό, στις 23 Μαρτίου 1833. Πρώτος διοικητής του νησιού ορίστηκε ο Γεώργιος Ψύλλας και πρώτος νομάρχης ο Γεώργιος Αινιάν.

Η Εύβοια τα νεότερα χρόνια:

Η Εύβοια είχε τη δική της σημαντική συμμετοχή στους Βαλκανικούς πολέμους.

Το 3ο Σύνταγμα Πεζικού Χαλκίδας, πρώτο εξόρμησε και ύψωσε την ελληνική σημαία, στις 18-10-1912, κατά τη διάρκεια του Α' Βαλκανικού πολέμου. Πρώτο μπήκε στις 20-10-1912 στα Γιαννιτσά.

Κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού πολέμου, διακρίθηκε το 3ο Σύνταγμα Χαλκίδας στις μάχες στο Κιλκίς και στα Στενά της Κρέσνας.

Η 13η Μεραρχία Χαλκίδας συμμετείχε στη μικρασιατική εκστρατεία και στις 13 Ιουνίου του 1919 αποβιβάστηκε στη Σμύρνη.

Μετά την τραγική κατάληξη της εκστρατείας, η Εύβοια υποδέχτηκε το 1922 περίπου 5.000 πρόσφυγες και άρχισε η ανέγερση των προσφυγικών συνοικισμών, όπως της Νεάπολης στη Χαλκίδα, η Νέα Αρτάκη, η Νέα Λάμψακος. Το 1924 ήρθαν άλλοι 4.000 πρόσφυγες.

Στις 6 Απριλίου 1941 επιτίθεται η Γερμανία κατά της Ελλάδας. Στις 16 και 18 Απριλίου 1941, γερμανικά στούκας βομβάρδισαν τη Χαλκίδα, τα Λουτρά Αιδηψού, την Ερέτρια, την Αμάρυνθο, το Αλιβέρι, τη Νέα Αρτάκη, τη Λίμνη, τους Ωρεούς και την Παραλία Κύμης.

Στις 25 Απριλίου 1941 γερμανικός στρατός εισέβαλε στη Χαλκίδα. Επιτάχθηκαν από τη γερμανική διοίκηση το «Κόκκινο Σπίτι», τα ξενοδοχεία «Παλίρροια» και «Εθνικόν» καθώς και άλλα 70 σπίτια. Σημαντικές δυνάμεις εγκαταστάθηκαν στην Αιδηψό, στην Αγία Αννα, στο Μαντούδι, στα Ψαχνά, στη Λίμνη και στην Κύμη, ενώ στην Κάρυστο εγκαταστάθηκαν ιταλικές δυνάμεις.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1941 τη διοίκηση της Εύβοιας ανέλαβαν οι Ιταλοί. Όταν όμως στις 9 Σεπτεμβρίου 1943 η Ιταλία συνθηκολόγησε, ανέλαβαν πάλι οι Γερμανοί, ενισχύοντας σημαντικά τις κατοχικές δυνάμεις.

Στην Εύβοια, από την αρχή της γερμανικής κατοχής είχε εμφανιστεί το κίνημα της αντίστασης, το οποίο πήρε οργανωμένη μορφή με την ίδρυση του ΕΑΜ το Σεπτέμβριο του 1941.

Τον Ιούνιο του 1943, η κατοχική κυβέρνηση Ράλλη με τη συγκατάθεση των Γερμανών ίδρυσε τα Τάγματα Ασφαλείας για να αντιμετωπίσει την αντίσταση. Στην Εύβοια καθήκοντα νομάρχη ανέλαβε ο στρατηγός Δημ. Λιάκος από τις Αγδίνες, ο οποίος πολέμησε για τη διάλυση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ανασυγκρότησε την «Εθνική Πολιτοφυλακή» και εγκατέστησε στα Ψαχνά τον Α' λόχο και άλλες ομάδες στο Δοκό, στο Βασιλικό και την Αρτάκη. Διοργάνωσε αρκετές επιδρομές με τη βοήθεια των Γερμανών κατά των δυνάμεων του ΕΛΑΣ Εύβοιας. Ο Λιάκος σκοτώθηκε τον Απρίλιο του 1944 σε συμπλοκή με αντάρτες στην Ιστιαία.

Το έργο του συνέχισε από το Μάιο του 1944 ο υποστράτηγος Χαρ. Παπαθανασόπουλος, ο οποίος πραγματοποίησε πολλές επιχειρήσεις με το 1ο Ανεξάρτητο Τμήμα Ευζώνων, τα Τάγματα Ασφαλείας και τους Γερμανούς.

Η Εύβοια απαλλάχθηκε από τα Τάγματα Ασφαλείας με την αποχώρηση των Γερμανών από την Εύβοια στις 15 Οκτωβρίου 1944. Στις 23 Οκτωβρίου το Σύνταγμα του ΕΛΑΣ εισήλθε στη Χαλκίδα.


Εμφάνιση όλων των άρθρων της περιοχής
Επιστροφή στην κεντρική σελίδα του οδηγού

Γενικά
Απογραφή πληθυσμού Αρχαία νομίσματα της Ερέτριας (23) Αρχαία νομίσματα της Εύβοιας (31) Αρχαία νομίσματα της Ιστιαίας (25) Αρχαία νομίσματα της Καρύστου (25) Αρχαία νομίσματα της Χαλκίδας (32) Βόρεια Εύβοια, τα έθιμα της πιπεργιάς και της γκαμήλας Δρακόσπιτα Εύβοια και Σκύρος Ιστορικοί χώροι της Εύβοιας Ολυμπιακή Λαμπαδηδρομία 2004 (10) Τοπικές ενδυμασίες της Εύβοιας (25) Φυσικά μνημεία της Εύβοιας Χάρτες της Εύβοιας (31)

Ιστορία
Διοικητική διαίρεση της Εύβοιας πριν το 1912 α) Η Εύβοια τους προϊστορικούς χρόνους β) Η Εύβοια τους αρχαίους χρόνους γ) Η Εύβοια τους βυζαντινούς και μεσαιωνικούς χρόνους δ) Η Εύβοια τα νεότερα χρόνια

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του περιεχομένου του παρόντος web site
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Τουριστικός oδηγός Ευβοίας Βόρεια Εύβοια Κεντρική Εύβοια Νότια Εύβοια Σκύρος Οδικός χάρτης Δορυφορικός χάρτης
• www.servitoros.gr / Τουριστικός oδηγός Ευβοίας / Νομός Ευβοίας / Ιστορία /
Χρήσιμα τηλέφωνα στην κατηγορία
"Νομός Ευβοίας"
Αυτοδιοίκηση:
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000

Πολιτισμός:
• Αρχαιολογικό μουσείο Ερέτριας: 22290 62206
• Αρχαιολογικό μουσείο Καρύστου: 22240 22472
• Αρχαιολογικό μουσείο Σκύρου: 22220 91327
• Αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας: 22210 25131

Μετακινήσεις:
• Αεροδρόμιο Σκύρου: 22220 91607
• ΟΣΕ Βαθέως: 22210 31316
• ΟΣΕ Χαλκίδας: 22210 22386
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Αιδηψός: 22620 60211, Αλιβέρι: 22230 22208, Κάρυστος: 22240 26303, Κύμη: 22220 22257, Ιστιαία: 22260 52284, Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163, Θεσ/νίκη: 2310 595409, Ιωάννινα: 26510 41248

Αστυνομική Διεύθυνση Ευβοίας:
• Διευθυντής: 22210 75459
• Α' Υποδιευθυντής: 22210 87000
• Β' Υποδιευθυντής: 22210 75625
• Γραφείο αστυν. ασφάλειας: 22210 23333
• Γραφείο εγκλ/κών ερευνών: 22210 77521
• Γραφείο εσωτ. λειτουργιών: 22210 82012
• Κέντρο R/T (& fax): 22210 76666
• Υπασπιστής: 22210 75339

Υπηρεσίες:
• Κεντρικό λιμεναρχείο Χαλκίδας: 22210 28888
• Διοίκηση πυροσβεστικών υπηρεσιών νομού Ευβοίας, Χαλκίδα: 22210 80632, 22210 80631

Υγεία:
• Νοσοκομείο Καρύστου: 22240 22257
• Νοσοκομείο Κύμης: 22220 22332
• Νοσοκομείο Χαλκίδας: 22210 21901-10
Τα δημοφιλέστερα άρθρα στην κατηγορία
"Νομός Ευβοίας"
1  Δρακόσπιτα Γενικά 2  Διοικητική διαίρεση της Εύβοιας πριν το 1912 Ιστορία 3  Βόρεια Εύβοια, τα έθιμα της πιπεργιάς και της γκαμήλας Γενικά 4  δ) Η Εύβοια τα νεότερα χρόνια Ιστορία 5  Εύβοια και Σκύρος Γενικά 6  γ) Η Εύβοια τους βυζαντινούς και μεσαιωνικούς χρόνους Ιστορία 7  α) Η Εύβοια τους προϊστορικούς χρόνους Ιστορία 8  β) Η Εύβοια τους αρχαίους χρόνους Ιστορία 9  Ιστορικοί χώροι της Εύβοιας Γενικά 10  Φυσικά μνημεία της Εύβοιας Γενικά
Οι δημοφιλέστερες φωτογραφίες
στην κατηγορία "Νομός Ευβοίας"
1  Χάρτες της Εύβοιας Γενικά 2  Αρχαία νομίσματα της Ερέτριας Γενικά 3  Αρχαία νομίσματα της Χαλκίδας Γενικά 4  Αρχαία νομίσματα της Εύβοιας Γενικά 5  Αρχαία νομίσματα της Ιστιαίας Γενικά 6  Τοπικές ενδυμασίες της Εύβοιας Γενικά 7  Αρχαία νομίσματα της Καρύστου Γενικά 8  Ολυμπιακή Λαμπαδηδρομία 2004 Γενικά
Κεντρική σελίδα Στατιστικά Βιβλιογραφία Απογραφή πληθυσμού Επικοινωνία