Ιστορία του δήμου Αιδηψού
Μυθολογία - γεωγραφικά στοιχεία:
Η περιοχή της Αιδηψού έχει μια ξεχωριστή θέση στη μυθολογία. Η θεά Αθηνά ζήτησε από το θεό της φωτιάς, Ήφαιστο, να φέρει στην επιφάνεια της γης νερά θερμά, νερά να ξεκουράζουν, νερά να γιατρεύουν, ώστε ο προστατευόμενός της, ο μυθικός ήρωας Ηρακλής να έρχεται να ξεκουράζεται μετά από κάθε άθλο. Ο θεός Ήφαιστος δεν χάλασε το χατίρι της αγαπημένης του αδερφής. Χτύπησε με το θεϊκό σφυρί του τα έγκατα της γης και αμέσως ξεπήδησαν τα θερμά ιαματικά νερά.
Κατά τη μυθολογία, αυτοί που εγκαταστάθηκαν πρώτοι στην Εύβοια και στην αρχαία Αιδηψό ήταν οι Κουρήτες που έφεραν τη λατρεία του Δία. Προς τιμή του έκτισαν ναό, που μέσα σε αυτόν ανάθρεψαν το Δία και έγιναν οι φύλακές του.
Μετά τους Κουρήτες ήρθαν οι Αβαντες που κυριάρχησαν στην Εύβοια. Η Αιδηψός συμμετείχε υπό την Ιστιαία ή το Δίο στην άλωση της Τροίας.
Ο γεωγράφος Στράβων (63 π.Χ. - 24 μ.Χ.) χαρακτηρίζει τις πηγές των Λουτρών σαν Ελλοπικές, από τον Ελλοπα, το γιο του Ιωνα, που κατέλαβε όλη την περιοχή μαζί με την υπόλοιπη Ιστιαία. Ο ίδιος κάνει αναφορά στους σεισμούς της Αιδηψού, αναφέροντας ότι το περισσότερο μέρος των Λιχάδων νήσων και του Κηναίου ακρωτηρίου βυθίστηκε, καθώς και οι θέρμες της Αιδηψού.
Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης (384 - 322 π.Χ.), στα Μετεωρολογικά του, σε αναφορά τους στις πηγές των Λουτρών, αναφέρει ότι η θάλασσα σχηματίζει υπόγεια ποτάμια και από αυτή την αιτία δημιουργήθηκαν τα θερμά λουτρά της Αιδηψού.
Η περιοχή από τους παλαιότερους χρόνους ήταν γνωστή για τα χαλκουργεία της και ίσως αυτό δικαιολογεί το ότι ήταν από τις λίγες πόλεις που είχαν δικό τους νόμισμα. Το νόμισμα αυτό, που αναφέρει ο Ρήγας Φερραίος στη Χάρτα του, είχε χαραγμένο στη μία πλευρά κάβουρα και στην άλλη ένα ψάρι, συμβολίζοντας το θαλάσσιο πλούτο της περιοχής.
Ο Στ. Βυζάντιος αναφέρεται στα μεταλλεία χαλκού κοντά στην Αιδηψό και στο περίφημο "αιδηψικόν ξίφος".
Ο ιστορικός Πλούταρχος (50 - 125 μ.Χ.) περιγράφει την κοινωνική ζωή που είχε αναπτυχθεί στην περιοχή, την ευχάριστη διαμονή στην πόλη και τις διασκεδάσεις τις, και τη λαμπρή διατροφή με τα άφθονα ψάρια και τα πτηνά της. Ο ιστορικός αναφέρει ακόμα ότι η Αιδηψός επί τέσσερις και πλέον αιώνες, από το βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονο μέχρι τους Ρωμαίους αυτοκράτορες Γέτα και Γορδιανό γνώρισε μεγάλη ακμή.
Σύμφωνα με μια ντόπια λαϊκή παράδοση, η Λειψώ (αρχαίο όνομα της Αιδηψού) δεν ήταν παρά τα βιβλικά Σόδομα και Γόμορα, η πόλη της αμαρτίας, εξαιτίας της αμαρτωλής ζωής που περνούσαν οι επισκέπτες εκεί, παραδίδεται ακόμα και η καταστροφή τους, μετά το αναποδογύρισμα και το βούλιαγμα της γης, καθώς και η μετέπειτα εμφάνιση των θερμών νερών. Η ίδια παράδοση λέει πως από τη βιβλική καταστροφή σώθηκε μόνο μια γυναίκα, η Ζαχάραινα ή Αγαθοσύνη, μαζί με τη γουρούνα της και τα γουρουνόπουλά της, τη μόνη της περιουσία, παράκουσε όμως τη θεία εντολή να μη γυρίσει να δει τα γεγονότα και τιμωρήθηκε με μαρμάρωμα στη θέση, που παρέμεινε ως τοπωνύμιο πάνω από το νεκροταφείο της Αιδηψού. Αλλη παράδοση, ταυτίζει, τέλος, την Αιδηψό με τη Βαβέλ.
Προϊστορικοί χρόνοι:
Η κατοίκηση στην περιοχή της Αιδηψού άρχισε αιώνες πριν την εγκατάσταση γύρω από τις θερμές πηγές και την ανάδειξη της περιοχής για υδροθεραπεία.
Στο ύψωμα Κουμπί, δύο χιλιόμετρα βόρεια των Λουτρών Αιδηψού, έχει ανακαλυφθεί κεραμική της αρχαιότερης νεολιθικής περιόδου και η ύπαρξη οικισμού της μεσοελλαδικής περιόδου, η κατοίκηση του οποίου ήταν συνεχής τουλάχιστον μέχρι τους πρώτους μυκηναϊκούς χρόνους.
Νεολιθικοί οικισμοί διαπιστώθηκαν στην περιοχή των Γιάλτρων και στο Καστέλι Γιάλτρων.
Εγκατάσταση των πρωτοελλαδικών χρόνων έχει διαπιστωθεί δυτικά του Αγιόκαμπου, στο λόφο Βίγλα ή Αλμυρή.
Ιστορικοί χρόνοι:
Τον 14ο αιώνα π.Χ. φαίνεται να διακόπτεται η κατοίκηση στο Κουμπί και μέχρι τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. δεν υπάρχουν στοιχεία.
Συνεχή κατοίκηση από τους προϊστορικούς έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους έχει διαπιστωθεί στο ύψωμα Καστέλι Γιάτρων, θέση που ταυτίζεται με την πόλη Αθήναι - Διάδαι.
Κατά τους κλασικούς χρόνους, παράλληλα με την Αιδηψό, ανάπτυξη παρουσιάζουν τα Γιάλτρα, στα οποία υπάρχουν επίσης θερμές πηγές δίπλα στη θάλασσα. Μαρμάρινες, επιτύμβιες στήλες με ανάγλυφες παραστάσεις που έχουν βρεθεί στην περιοχή μαρτυρούν την ύπαρξη μόνιμης εγκατάστασης πολύ κοντά στο σημερινό οικισμό των Γιάλτρων. Στην παραλία τους, δίπλα στο σημείο που αναβλύζουν σήμερα οι πηγές, είναι ορατοί τοίχοι κτιρίων των ρωμαϊκών χρόνων.
Κατά τους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους και κατά το μεγαλύτερο μέρος των ρωμαϊκών χρόνων, η Αιδηψός δεν αποτελούσε ξεχωριστό δήμο, αλλά υπαγόταν στο δήμο της Ιστιαίας. Η μεγάλη ακμή της τοποθετείται χρονικά στην εποχή της ρωμαιοκρατίας. Κατά τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους, η πόλη είχε επεκταθεί βόρεια του Θερμοποτάμου, ενός χειμάρρου που έχει καλυφθεί σήμερα από την ομώνυμη οδό.
Από τα τέλη του 3ου ή τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., η Αιδηψός αποτέλεσε ξεχωριστό δήμο. Η τελευταία περίοδος ακμής τοποθετείται στους 5ο και 6ο αιώνα π.Χ. στα χρόνια των αυτοκρατόρων Θεοδοσίου και Ιουστινιανού.
Εξαιτίας της φήμης της περιοχής ήταν πολλοί αυτοί που συνέρρεαν για λουτροθεραπεία, έτσι ώστε από εκείνη κιόλας την εποχή ζητούσαν από τους επισκέπτες να καταβάλουν τέλος διαμονής. Η περιοχή έζησε τη μεγάλη της ακμή κυρίως κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους, ιδιαίτερα τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Ο ιστορικός Πλούταρχος αναφέρει ότι η Αιδηψός ήταν ένας χώρος, όπου συναντιόνταν άνθρωποι από όλη την Ελλάδα για να κάνουν λουτρά, να ξεκουραστούν, να συζητήσουν και να διασκεδάσουν.
Χρήση των λουτρών έκανε ο Ρωμαίος στρατηγός Σύλλας. Σύμφωνα με τον ιστορικό Πλούταρχο, όταν ο Σύλλας αντιμετώπιζε πρόβλημα υγείας ερχόταν στα Λουτρά. Σήμερα σώζονται ερείπια λουτρών, που φέρουν την ονομασία "Λουτρά του Σύλλα".
Την Αιδηψό επισκέφτηκαν ακόμα οι Αυτοκράτορες Ανδριανός, Μάρκος, Αυρήλιος Σεπτίμιος, Σεβήρος, Περτίνος με την αυτοκράτειρα Ιουλία Δόβνα. Στην πόλη βρέθηκαν βάθρα ανδριάντων του Μέγα Κωνσταντίνου του Βυζαντίου και του αυτοκράτορα Θεοδόσιου.
Με την πλήρη επικράτηση του Χριστιανισμού, άρχισε να εγκαταλείπεται η λουτροθεραπεία που είχε συνδεθεί με τα ρωμαϊκά ήθη και αποτελούσε ειδωλολατρική συνήθεια. Ο πληθυσμός συγκεντρώθηκε στην ενδοχώρα, στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής, κοντά στο σημερινό οικισμό της Αιδηψού, όχι μόνο για να αποφύγει τον τόπο της ακολασίας αλλά και τις επιδρομές των Σλάβων, των Αράβων και των πειρατών.
Μεσαιωνικοί χρόνοι:
Από τον 8ο μ.Χ. αιώνα, η Αιδηψός ήταν έδρα επισκοπής. Τον 10ο αιώνα υπήρχε ανατολικά των Λουτρών, κοντά στη σημερινή περιοχή Πλατάνια, μονή του Αγίου Γεωργίου, γνωστή ως "της Θέρμας".
Κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας την περιοχή κυβερνούσε τριτημόριος ή εκτημόριος βαρώνος. Κατά το διάστημα 1383-1410 αναφέρεται ως κυρά της Αιδηψού και των Λιχάδων ή Πετρονέλλα Τόκκο.
Παρά τη ρητή υπόσχεση που είχε δώσει ο Σουλτάνος να μην ενοχληθούν οι βενετσιάνικες αποικίες, γύρω στα 1414-1415, τουρκικά πλοία με άτακτα πληρώματα κατέλαβαν και κατέστρεψαν την Αιδηψό καθώς και όλη την περιοχή. Φεύγοντας πήραν μαζί τους και πολλούς σκλάβους. Οι εναπομείναντες κάτοικοι μετοίκησαν στο σημερινό οικισμό της Αιδηψού. Η περιοχή υπέκυψε στους Οθωμανούς μετά την άλωση της Χαλκίδας, το 1470, χωρίς να πολεμήσει.
Τουρκοκρατία:
Κατά την τουρκοκρατία αρχικά υπαγόταν στο Ναχιγιέ των Ωρεών και αργότερα στο Καζάν Ωρεών. Από το 1475 αποτελούσε ζευγολατιό μαζί με τα χωριά Γιάλτρα και Λιχάδα. Το 1783 ο Αχμέτ μπέης παραχώρησε το ζευγολατιό Αιδηψού στη θυγατέρα του Τουρκάλα Χαμπιμπέ Χανού, που ήταν σύζυγος του Μεχμέτ μπέη και αδελφή του Χασάν μπέη-Αχμέτ Παπαζαδέ.
Νεότεροι χρόνοι:
Η περιοχή πουλήθηκε το 1839 στους κατοίκους των οικισμών Αιδηψός, Γιάλτρα και Λιχάδα.
Οι κάτοικοι που ήθελαν να κάνουν τα λουτρά τους έστηναν καταλύματα στο συνοικισμό Πλατάνια των Λουτρών Αιδηψού, όπου υπήρχαν πηγές. Από το 1842 ο δήμος Αιδηψίων εισέπραττε λουτρικά δικαιώματα από τους λουόμενους και εστήθησαν παραπήγματα. Από το έτος 1875 με πρωτοβουλία του τότε Αρχιεπισκόπου Ευβοίας Καμπάνη, ανεγέρθηκε ο πρώτος οικίσκος και στη συνέχεια και άλλοι, για να φτάσουμε στην ανέγερση ξενοδοχείων.
Τα Λουτρά της Αιδηψού άρχισαν να κατοικούνται μόνιμα από το 1900 και μετά. Μέχρι το 1907 δεν απογραφόταν κανένας κάτοικος, γιατί τα Λουτρά χρησιμοποιούνταν μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όσο διαρκούσε η λουτροθεραπεία.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, η περιοχή της Αιδηψού δέχεται τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, που θα δώσουν νέα ώθηση στην ανάπτυξη, στους τομείς της αλιείας, γεωργίας και του εμπορίου. Σ' αυτό το διάστημα κατασκευάζονται στα Λουτρά Αιδηψού εκτός από το ξενοδοχείο "Θέρμαι Σύλλα", που είναι ήδη κτισμένο, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, όπως το "Ηράκλειον", "Στάδιος", "Ιστιαία", "Αίγλη", "Αύρα" και άλλα. Επίσης δημιουργούνται ιδιωτικά υδροθεραπευτήρια για να καλύψουν τις ανάγκες των λουομένων και ταυτόχρονα άλλες μορφές επιχειρήσεων, όπως πολυτελή κέντρα διασκέδασης με ζωντανή μουσική και φημισμένα ορχηστρικά συγκροτήματα.
Το τουριστικό πρόσωπο των Λουτρών Αιδηψού είναι πλέον γεγονός. Επώνυμοι εφοπλιστές βιομήχανοι, πολιτικοί και καλλιτέχνες τα επισκέπτονται. Εδώ πέρασαν στιγμές ξεκούρασης ο Ελευθέριος Βενιζέλος, η Μαρίκα Κοτοπούλη, ο Κωστής Παλαμάς και πολλοί άλλοι.
Στις 16 και 18 Απριλίου του 1941, γερμανικά στούκας βομβάρδισαν ευβοϊκές πόλεις, ανάμεσά τους και τα Λουτρά Αιδηψού.
Τα χρόνια της γερμανικής κατοχής έρχονται και τα σύννεφα του πολέμου που σκεπάζουν όλη την Ελλάδα θα ρίξουν τη σκιά τους και στην κοσμοπολίτικη περιοχή της Αιδηψό. Η περιοχή στάθηκε τυχερή, μια και ο κατοχικός στρατός χρησιμοποίησε τα ξενοδοχειακά της καταλύματα για την υποδοχή τραυματιών, με αποτέλεσμα να γλιτώσει ακόμη μια καταστροφή.
Τα Λουτρά της Αιδηψού με τη λήξη του πολέμου γίνονται και πάλι τόπος έλξης χιλιάδων επισκεπτών, όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από τη μακρινή ακμάζουσα Αίγυπτο και Κύπρο, όπως επίσης και από την Ευρώπη και Αμερική. Πολλοί άνθρωποι της πολιτικής, της τέχνης και του πλούτου, όπως ο Τσώρτσιλ, ο Ωνάσης, η Γκρέτα Γκάρμπο, η Μαρία Κάλλας και άλλοι, περνούν ευχάριστες ώρες διαμονής και διασκέδασης, ενώ ο λογοτέχνης Μενέλαος Λουντέμης διανύει την εφηβεία του εδώ, εργαζόμενος, και γράφοντας το έργο του "Καληνύχτα Ζωή".
Γενικά
| Απογραφή πληθυσμού Αρχαιολογικά ευρήματα Αιδηψού (4) Δήμος Αιδηψού | Διάφορα (4) Ιστορία του δήμου Αιδηψού |
Δ.Δ. Αγίου
| Αγιος (18) Αγιος Αγιόκαμπος Αγιόκαμπος (15) Βίγλα | Βαρβάρα Βαρβάρα (4) Πλατανιάς Σκεπαστή |
Δ.Δ. Γιάλτρων
| Αγιος Γεώργιος (15) Αγιος Γεώργιος Γιάλτρα (5) Γιάλτρα | Λουτρά Γιάλτρων Λουτρά Γιάλτρων (7) Λουτρά Γιάλτρων, Παραλία Μονογάι (1) Ροδοδάφνη |
Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του περιεχομένου του παρόντος web site
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Χρήσιμα τηλέφωνα στην κατηγορία
"Δήμος Αιδηψού"
"Δήμος Αιδηψού"
Αυτοδιοίκηση:
• Δήμος Αιδηψού: 22260 22262, 22260 23270
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Θρησκευτικοί χώροι:
• Μονή Αγίου Γεωργίου Ηλίων: 22260 22384
• Μονή Χρυσοβαλάντου: 22270 71215
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογική συλλογή Αιδηψού: 22260 22991
Μετακινήσεις:
• Φέρι μποτ Αγιόκαμπου: 22260 31680
• Φέρι μποτ Αιδηψού: 22260 23330
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Αιδηψός: 22620 60211, Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Αιδηψού: 22260 22456, 22260 23333
• Θερινός σταθμός τουριστικής αστυνομίας Αιδηψού: 22260 24655
• Λιμεναρχείο Λουτρών Αιδηψού: 22260 22464
• Λιμενικό φυλάκιο Αγιόκαμπου: 22260 31107
Υγεία:
• Περιφερειακό ιατρείο Αγίου: 22260 31239
• Δήμος Αιδηψού: 22260 22262, 22260 23270
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Θρησκευτικοί χώροι:
• Μονή Αγίου Γεωργίου Ηλίων: 22260 22384
• Μονή Χρυσοβαλάντου: 22270 71215
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογική συλλογή Αιδηψού: 22260 22991
Μετακινήσεις:
• Φέρι μποτ Αγιόκαμπου: 22260 31680
• Φέρι μποτ Αιδηψού: 22260 23330
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Αιδηψός: 22620 60211, Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Αιδηψού: 22260 22456, 22260 23333
• Θερινός σταθμός τουριστικής αστυνομίας Αιδηψού: 22260 24655
• Λιμεναρχείο Λουτρών Αιδηψού: 22260 22464
• Λιμενικό φυλάκιο Αγιόκαμπου: 22260 31107
Υγεία:
• Περιφερειακό ιατρείο Αγίου: 22260 31239
Χιλιομετρικές αποστάσεις
| Χαλκίδα | Έδρα δήμου | |
| Αγιόκαμπος | 118 | 12 |
| Αγιος | 114 | 9 |
| Αγιος Γεώργιος | 123 | 17 |
| Αιδηψός | 110 | 4 |
| Βαρβάρα | 113 | 7 |
| Γιάλτρα | 122 | 16 |
| Ήλια | 99 | 10 |
| Λουτρά Αιδηψού | 107 | - |
| Λουτρά Γιάλτρων | 124 | 18 |
| Μαούνης | 112 | 6 |
| Μονή Αγίου Γεωργίου Ηλίων | 107 | 18 |
| Μονή Χρυσοβαλάντου | 96 | 15 |
| Παραλία Αγίου Νικολάου | 111 | 4 |
| Πλατανιάς | 120 | 12 |
| Πολύλοφο | 119 | 12 |
| Ροδοδάφνη | 117 | 11 |
Τα δημοφιλέστερα άρθρα στην κατηγορία
"Δήμος Αιδηψού"
"Δήμος Αιδηψού"
1 Λουτρά Αιδηψού Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
2 Αγιόκαμπος Δ.Δ. Αγίου
3 Αιδηψός Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
4 Δήμος Αιδηψού Γενικά
5 Παραλία Αγίου Νικολάου Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
6 Αγιος Δ.Δ. Αγίου
7 Ήλια Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
8 Γιάλτρα Δ.Δ. Γιάλτρων
9 Λουτρά Γιάλτρων Δ.Δ. Γιάλτρων
10 Μονή Χρυσοβαλάντου Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
Οι δημοφιλέστερες φωτογραφίες
στην κατηγορία "Δήμος Αιδηψού"
στην κατηγορία "Δήμος Αιδηψού"
1 Αγιόκαμπος Δ.Δ. Αγίου
2 Λουτρά Αιδηψού Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
3 Ήλια Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
4 Γιάλτρα Δ.Δ. Γιάλτρων
5 Παραλία Αγίου Νικολάου Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
6 Αγιος Δ.Δ. Αγίου
7 Αγιος Γεώργιος Δ.Δ. Γιάλτρων
8 Λουτρά Αιδηψού, Υδροθ/τήριο ΕΟΤ Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού
9 Διάφορα Γενικά
10 Λουτρά Αιδηψού, Θέρμαι Σύλλα Δ.Δ. Λουτρών Αιδηψού