Αγία Παρασκευή
Γεωγραφικές συντεταγμένες: 38°27'36.82"N - 23°35'28.84"E
Περιγραφή:
Η Αγία Παρασκευή είναι η προστάτιδα της Χαλκίδας, της οποίας κάθε χρόνο στις 26 Ιουλίου τιμάται πανηγυρικά η μνήμη της.
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είναι ένα σημαντικό βυζαντινό μνημείο. Είναι ξυλόστεγος Βασιλική του 5ου ή 8ου αιώνα.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στη "Φόνισσα" την περιγράφει "ως ψηλό και άκομψο ναό".
Η τρίκλιτη βασιλική της Αγίας Παρασκευής, παρά το μεγάλο μέγεθός της, με μέγιστο μήκος 38,40 μέτρων και πλάτος 19,90 μέτρων, παρουσιάζει μια ιδιαίτερα λιτή εικόνα.
Ο κύριος ναός αποτελείται από τρία ξυλόστεγα κλίτη, που τα διαχωρίζουν οι δύο όμοιες μεταξύ τους κιονοστοιχίες. Οι τελευταίες πάλι δεν είναι ομοιόμορφες, αλλά αποτελούνται από ένα δυτικότερο τμήμα και ένα ανατολικότερο, που τα χωρίζει μεγάλος πεσσός. Το δυτικότερο τμήμα της τοξοστοιχίας είναι διώροφο. Στη χαμηλότερη ζώνη, πάνω στους τρεις κίονες με τους ισχυρούς κυλινδρικούς κορμούς και τα ποικίλα παλαιοχριστιανικά κιονόκρανα, στηρίζονται ελαφρώς οξυκόρυφα τόξα, ενώ στην ανώτερη στάθμη η τοιχοποιία, που υποβαστάζει την κεντρική δίρριχτη στέγη, διατρυπάται από τέσσερα τοξωτά ανοίγματα. Αντίθετα, τα ανατολικότερα μέρη των τοξοστοιχιών δίνουν την εντύπωση εγκάρσιου κλίτους, αφού δεν παρουσιάζουν διμερή καθ' ύψος διάταξη, αλλά αποτελούνται από ζεύγη οξυκόρυφων τόξων, που στηρίζονται σε ραδινούς μαρμάρινους κίονες, με κορινθιακά κιονόκρανα, κορμούς με ατελείς γλυφές και βάση ιωνική απολαξευμένη, ο ένας, ενώ ο άλλος αντί για βάση στηρίζεται σε σφόνδυλο μεγαλύτερης διαμέτρου.
Ευρύς, ξύλινος γυναικωνίτης ή υπερώρο προσκολλημένο στο δυτικό τοίχο, με άνετα κλιμακοστάσια στα πλάγια κλίτη, εκτείνεται σε όλο το πλάτος του ναού. Για τη στήριξη του υπερώου έχουν προστεθεί δύο ογκώδεις πεσσοί μεταξύ των δυτικότερων κιόνων, καθώς και δύο παραστάδες στο δυτικό τοίχο, στοιχεία που συνδυαζόμενα με τους δυο εξωτερικούς κίονες της δυτικής όψης, αποδεικνύουν ότι ο δυτικός τοίχος είναι πράγματι μεταγενέστερη κατασκευή, και ότι η βασιλική αρχικά προεκτεινόταν προς τα δυτικά.
Η ανατολική περιοχή της βασιλικής είναι θολοσκέπασταη και αποτελείται από το ιερό και τα δύο παρεκκλήσια από τα οποίο το βόρειο είναι τετράγωνο και αποτελεί το ισόγειο μεγάλου κωδωνοστασίου, ενώ το νότιο είναι επιμήκες.
Κάτω από τα παρεκκλήσια έχουν ταφεί Ενετοί ηγεμόνες. Το αριστερό παρεκκλήσι είναι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου πίσω από το οποίο υπάρχει το κωδωνοστάσιο. Και εδώ συναντάμε τα χαρακτηριστικά της δυτικής τέχνης. Οξυκόρυφα τόξα που καταλήγουν σε δίδυμους κιονίσκους διακοσμούν τους τοίχους. Η οροφή καλύπτεται από σταυροθόλια με εξέχουσες νευρώσεις, τα οποία καταλήγουν σε γλυπτά κοσμήματα. Αυτά απεικονίζουν αλυσοειδή πλέγματα, αμπελόφυλλα και σταφύλια. Στο παρεκκλήσι αυτό φυλάγεται μια πλάκα επιταφίου του 14ου αιώνα, με το οικόσημο του ηγεμόνος Πέτρου Lippamano. Πάνω από την πλάκα έχει τοποθετηθεί μια γυναικεία προτομή με ύψος 39 εκατοστά. Σύμφωνα με το Γερμανό βυζαντινολόγο, Strzygowski, πρέπει να είναι σύγχρονο της πρώτης οικοδομής της Βασιλικής και η θέση του ήταν στο τέμπλο ή στο Αγιο Βήμα ή κάτω από την ωραία Πύλη.
Το δεύτερο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα. Είναι μεγαλύτερο από το προηγούμενο και ανάλογα διακοσμημένο. Γλυπτές παραστάσεις αμπέλου και σταφυλιών κοσμούν τις γωνίες του παρεκκλησίου, ενώ την κορυφή άνθη και κεφαλή λέοντος.
Ιστορία - Παράδοση:
Η εκκλησία, φέρεται, να είναι κτισμένη πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στο Δία.
Κατά τους βυζαντινούς χρόνους ήταν αφιερωμένη στην Παναγία την Περίβλεπτο. Κατά την Τουρκοκρατία είχε μετατραπεί σε τζαμί όπου τα τελευταία χρόνια οι Τούρκοι την χρησιμοποιούσαν για στρατώνα και αποθήκη.
Η χρονολογική τοποθέτηση του ναού είναι πολύ δύσκολη. Ο πρώτος που ασχολήθηκε με το πρόβλημα αυτό ήταν ο Γάλλος ιστορικός, A. Buchon, που διαχωρίζει τη γοτθική Αγία Παρασκευή από την Αγία Παναγία. Αργότερα ο βυζαντινολόγος (1854-1913) Γ. Λαμπάκης υποστήριξε ότι η Αγία Παρασκευή είναι φράγκικο κτίσμα του 13ου αιώνα, με κωδωνοστάσιο ρωμανικό και κρύπτη ευγενών κάτω από τον κυρίως ναό. Σύμφωνα με τη γνώμη του Αυστριακού ιστορικού τέχνης, J. Strzygowski ο ναός είναι οικοδόμημα παλαιοχριστιανικό και μάλιστα ιουστινιάνειο μνημείο, από το οποίο σώζεται το από την είσοδο μέχρι τους δύο πεσσούς του κυρίως ναού μέρος, ενώ το υπόλοιπο είναι μετασκευή φραγκική του 13ου αι. Υπέθεσε ακόμα, ότι μπορεί να είχε και υπερώο, ενώ οι δύο κίονες της πρόσοψης είναι καθαρά παλαιοχριστιανικοί. Η στέγη είναι μετά τον 13ο αιώνα και η πρόσοψη του ναού στολιζόταν με το γνωστό στις γοτθικές εκκλησίες ρόδακα. Ταυτίζει επίσης το γνωστό από τις πηγές ναό των Λατίνων του Αγίου Μάρκου με την Αγία Παρασκευή.
Ο Μ. Γιαννόπουλος ξεκινώντας από τα γλυπτά που βρήκε σκορπισμένα στο χώρο της εκκλησίας, ένα κορινθιάζον κιονόκρανο του 6ου αι., διάστυλα παλαιοχριστιανικά, δύο θεοδοσιανά κιονόκρανα 5ου αι., μιλάει πάλι για έργο ιουστινιάνειο και του αποδίδει τα γλυπτά. Ταυτίζει το ναό με την "Περίβλεπτο", όνομα που διατήρησαν οι Φράγκοι και που οφειλόταν, στο ανάγλυφο της Θεοτόκου.
Ο Ν. Καλογερόπουλος, στην αρχή παραδέχτηκε την ταύτιση με την "Περίβλεπτο", αλλά αργότερα άλλαξε γνώμη. Διέκρινε και μια Θεοδοσιανή φάση και διεχώρισε Αγία Παρασκευή και Παναγία Περίβλεπτο, στην οποία απέδωσε ορισμένα γλυπτά του Μουσείου Χαλκίδας. Ο ίδιος εξέφρασε την υποψία, μήπως η Αγία Παρασκευή καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς και ξαναχτίστηκε από τους Φράγκους. Αν η υπόθεσή του είναι σωστή, τότε ο ναός έμεινε τετρακόσια ολόκληρα χρόνια ερείπιο, κάτι που εξηγεί και τη μεγάλη διασπορά των αρχιτεκτονικών μελών που σημείωσε ο Γιαννόπουλος.
Ο Γ. Σωτηρίου, συνοψίζοντας, ανέφερε ότι από τον αρχικό ναό, τέλη 5ου/αρχές 6ου αιώνα, σώζονται οκτώ κίονες και τα κάτω τμήματα των μακρών τοιχών. Υπερώα δεν είχε. Ριζικές επισκευές έγιναν τον 13ο αιώνα από τους Φράγκους, οπότε πήρε τη σημερινή του μορφή το ιερό.
Εμπορική πανήγυρη της Αγίας Παρασκευής:
Με αφορμή τη γιορτή της πολιούχου της Χαλκίδας, Αγίας Παρασκευής, πραγματοποιείται εμπορική πανήγυρη κάθε χρόνο, στην περιοχή του Πάρκου Λαού της Χαλκίδας.
Η πανήγυρη καθιερώθηκε με βασιλικό διάταγμα της 9ης Ιανουαρίου 1864, η οποία διαρκεί από τις 26 έως τις 31 Ιουλίου. Η πανήγυρη, αρχικά, γινόταν στο χώρο της πλατείας της εβδομαδιαίας αγοράς, όπου στήνονταν πρόχειρα παραπήγματα για να φιλοξενήσουν τους εμπόρους.
Γενικά
Εύριπος
| Γέφυρα Ευρίπου Γέφυρα Ευρίπου (63) Μεσαιωνικό τείχος Χαλκίδας Μεσαιωνικό τείχος Χαλκίδας (36) Παλιρροϊκό φαινόμενο Ευρίπου | Πορθμός Ευρίπου (33) Πορθμός Ευρίπου Υψηλή γέφυρα (21) Υψηλή γέφυρα |
Ιεροί Ναοί
| Αγία Βαρβάρα (4) Αγία Παρασκευή Αγία Παρασκευή (7) Αγιος Δημήτριος (2) | Αγιος Νικόλαος (3) Αγιος Στέφανος (2) Ιεροί Ναοί Χαλκίδας |
Ιστορία
Ιστορικά κτίρια
Ιστορικοί χώροι
| Ιστορικοί χώροι Χαλκίδας Κακοκεφαλή (5) Μάνικα | Μάνικα (17) Ρωμαϊκό υδραγωγείο (1) |
Κάνηθος
| Κάνηθος Κάνηθος (18) Κάνηθος, Τάφος Σκαρίμπα (2) | Κάστρο Καράμπαμπα (44) Κάστρο Καράμπαμπα |
Μουσεία
| Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας (45) Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας | Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας (3) Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας |
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του περιεχομένου του παρόντος web site
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Χρήσιμα τηλέφωνα στην κατηγορία
"Δήμος Χαλκιδέων"
"Δήμος Χαλκιδέων"
Αυτοδιοίκηση:
• Δήμος Χαλκιδέων: 22210 22314
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας: 22210 25131
• Ιστορικά αρχεία Χαλκίδας: 22210 85295
• Μουσείο φίλων του Σκαρίμπα: 22210 80134
• Εστία της γνώσης (Κόκκινο Σπίτι): 22210 77599, 22210 87860
Μετακινήσεις:
• ΟΣΕ Χαλκίδας: 22210 22386
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163, Θεσ/νίκη: 2310 595409, Ιωάννινα: 26510 41248
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Χαλκίδας: 22210 83333, 22210 22100, 22210 89500, 22210 76135
• Τμήμα ασφαλείας Χαλκίδας: 22210 24574, 22210 74225, 22210 22384
• Τμήμα τροχαίας Χαλκίδας: 22210 21111, 22210 22513, 22210 27400
• Τμήμα τουριστικής αστυνομίας Χαλκίδας: 22210 77777
• Κεντρικό λιμεναρχείο Χαλκίδας: 22210 28888
• Πυροσβεστική υπηρεσία Χαλκίδας: 22210 80632, 22210 80631
Υγεία:
• Νοσοκομείο Χαλκίδας: 22210 21901-10
Διάφορα:
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: 22210 25230
• Δήμος Χαλκιδέων: 22210 22314
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας: 22210 25131
• Ιστορικά αρχεία Χαλκίδας: 22210 85295
• Μουσείο φίλων του Σκαρίμπα: 22210 80134
• Εστία της γνώσης (Κόκκινο Σπίτι): 22210 77599, 22210 87860
Μετακινήσεις:
• ΟΣΕ Χαλκίδας: 22210 22386
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163, Θεσ/νίκη: 2310 595409, Ιωάννινα: 26510 41248
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Χαλκίδας: 22210 83333, 22210 22100, 22210 89500, 22210 76135
• Τμήμα ασφαλείας Χαλκίδας: 22210 24574, 22210 74225, 22210 22384
• Τμήμα τροχαίας Χαλκίδας: 22210 21111, 22210 22513, 22210 27400
• Τμήμα τουριστικής αστυνομίας Χαλκίδας: 22210 77777
• Κεντρικό λιμεναρχείο Χαλκίδας: 22210 28888
• Πυροσβεστική υπηρεσία Χαλκίδας: 22210 80632, 22210 80631
Υγεία:
• Νοσοκομείο Χαλκίδας: 22210 21901-10
Διάφορα:
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: 22210 25230
Τα δημοφιλέστερα άρθρα στην κατηγορία
"Δήμος Χαλκιδέων"
"Δήμος Χαλκιδέων"
Οι δημοφιλέστερες φωτογραφίες
στην κατηγορία "Δήμος Χαλκιδέων"
στην κατηγορία "Δήμος Χαλκιδέων"