Ολυμπιονίκες που έμειναν στην ιστορία

Σπύρος Λούης
Ο μαραθώνιος δρόμος κέρδισε το ενδιαφέρον των θεατών στους Αγώνες του 1896. Αμαξες παρατεταγμένες περίμεναν τους αθλητές. Το προσωπικό ασφαλείας και οι ιππείς με δυσκολία κρατούσαν τους δρόμους ανοιχτούς. Ο ενθουσιασμός του πλήθους ήταν μεγάλος. Στο στάδιο, ωστόσο, έντονη ήταν η ανησυχία των 100.000 θεατών που είχαν συγκεντρωθεί μέσα και έξω από αυτό, όταν απλώθηκε η φήμη ότι προηγείται ο Αυστραλός δρομέας Φλακ. Σύντομα, όμως, μια νέα φήμη έφερνε Έλληνα τον προπορευόμενο της διαδρομής. Αυτό που ακολούθησε δύσκολα περιγράφεται. Οι 100.000 θεατές στο Στάδιο και στους γύρω λόφους ζητωκραύγαζαν γεμάτοι χαρά και ενθουσιασμό. Λίγο αργότερα μπήκε στο Στάδιο, ντυμένος στα λευκά, με τον αριθμό 17, ο Σπύρος Λούης. Οι θεατές ζητωκραύγαζαν και φώναζαν το όνομα του θριαμβευτή. Δάκρυα χαράς πλημμύρισαν τα μάτια των θεατών, μαντίλια, καπέλα και σημαίες ανέμιζαν στον αέρα. Η Ελληνική σημαία αναρτήθηκε στον ιστό ενώ ακουγόταν ο Εθνικός Ύμνος. Γεννήθηκε το 1872 στο Μαρούσι και ήταν αγρότης και νερουλάς. Πέθανε το 1940 στην Αθήνα.

Κωνσταντίνος Τσικλιτήρας
Γεννήθηκε το 1888 στην Πύλο. Αθλητής του Πανελληνίου Γ.Σ., ήταν μια από τις μεγαλύτερες μορφές του Ελληνικού αθλητισμού. Διαθέτοντας ένα πραγματικά εντυπωσιακό σώμα και με ύψος 1,92 μ., ήταν «η τέλεια εικόνα αθλητή που θα μπορούσε να χρησιμεύσει και ως μοντέλο για γλύπτες της αρχαιότητας», όπως έγραφε ο ξένος τύπος της εποχής. Σε ηλικία 20 ετών έλαβε μέρος στην Ολυμπιάδα του Λονδίνου και κατέκτησε τη δεύτερη θέση στο άλμα εις ύψος άνευ φοράς με επίδοση 1,55μ. και τη δεύτερη θέση στο άλμα εις μήκος άνευ φοράς με επίδοση 3,21 μ. Στην Ολυμπιάδα της Στοκχάμης ο Τσικλητήρας ήταν σημαιοφόρος στην τελετή έναρξης. Κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο άλμα εις μήκος άνευ φοράς με άλμα στα 3,37μ., καθώς και το χάλκινο στο άλμα εις ύψος άνευ φοράς με επίδοση 1,55. Είναι ο μοναδικός ως τώρα Έλληνας Ολυμπιονίκης με 4 μετάλλια. Εκτός από τις επιδόσεις του στα άλματα διακρίθηκε και ως τερματοφύλακας αλλά και ως πολίστας με τα χρώματα του συλλόγου του. Το 1912 κατετάγη αμέσως για να υπηρετήσει την πατρίδα στους Βαλκανικούς Πολέμους. Προσβλήθηκε, όμως, από μηνιγγίτιδα και πέθανε σε ηλικία μόλις 25 ετών.

Τζιμ Θορπ
Γεννήθηκε στο Σόουνι της Οκλαχόμα το 1888. Ο πατέρας του, ένας Ινδιάνος της φυλής των Σακ-Φοξ, του έδωσε το όνομα Ουά-θο-Χακ («φωτεινό μονοπάτι»). Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1912 κέρδισε εύκολα τα χρυσά μετάλλια στο πένταθλο και στο δέκαθλο, ήρθε τέταρτος στο άλμα εις ύψος και έβδομος στο μήκος. Μετά τη διαπίστωση ότι, ως αθλητής του μπέιζμπολ, είχε εισπράξει αμοιβή, αναγκάστηκε να επιστρέψει τα μετάλλια του, τα οποία όμως αρνήθηκαν να δεχθούν οι νικητές της δεύτερης θέσης. Το 1973, η Αμερικανική Ένωση Ερασιτεχνικού Αθλητισμού δέχθηκε μία αίτηση, την οποία υπέγραφαν 400.000 άτομα, για την αποκατάσταση του. Τελικά αποκαταστάθηκε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή το 1982.

Νούρμπι Πάαβο
Γεννήθηκε το 1897 στο Τούρκου της Φιλανδίας. Στην αθλητική του καριέρα κατέρριψε 22 παγκόσμια ρεκόρ και κατέκτησε 9 χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια. Το απόγειο της αθλητικής του καριέρας ήρθε στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1924 στους οποίους κατέκτησε 5 χρυσά μετάλλια. Την ίδια μέρα κέρδισε χρυσά μετάλλια στα 1.500 και τα 5.000 μέτρα. Δύο μέρες αργότερα κατέκτησε την πρώτη θέση τόσο στο ατομικό όσο και στο ομαδικό αγώνισμα του ανώμαλου δρόμου και συμπλήρωσε τη συλλογή του με ένα ακόμη χρυσό στον ομαδικό δρόμο των 3.000 μέτρων. Ήταν ο τελευταίος λαμπαδηδρόμος στην Ολυμπιάδα του 1952 στο Ελσίνκι. Πέθανε το 1973.

Τζόνι Βαϊσμίλερ
Ο χρυσός νικητής των 100μ. ελεύθερο το 1924 και 1928, ο Αμερικανός Τζόνι Βαϊσμίλερ, υπήρξε ο πρώτος Ταρζάν στις ταινίες του Χόλιγουντ. Συνολικά τέσσερις αθλητές που μετείχαν σε Ολυμπιακούς Αγώνες έπαιξαν το ρόλο του Ταρζάν σε διάφορες ταινίες, αλλά ο Βαϊσμίλερ συμμετείχε στις περισσότερες (σε 11). Στο Παρίσι το 1924 στέφθηκε χρυσός ολυμπιονίκης στα 400μ. ελεύθερο, στα 4Χ200μ. ελεύθερο, ενώ κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο με την ομάδα πόλο των ΗΠΑ. Το 1928, στο Αμστερνταμ, ο Βαϊσμίλερ αύξησε κατά δύο τα χρυσά του μετάλλια. Το 1959, ο Βαϊσμίλερ -που σημειωτέον είχε κάνει 5 (!) γάμους- επισκέφθηκε την Κούβα, αλλά συνελήφθη από τους αντάρτες του Φιντέλ Κάστρο. Οι τελευταίοι όμως τον αναγνώρισαν αμέσως και οι φωνές «Ταρζάν, Ταρζάν, καλώς ήρθες στην Κούβα» ξεσήκωσαν τη ζούγκλα. Τελικά αφέθηκε ελεύθερος, όσο αυτός όσο και η παρέα του.

Τζέσε Όουενς
Γεννήθηκε το 1913 στην Αλαμπάμα και ήταν ένα από τα 8 παιδιά ενός βαμβακοσυλλέκτη. Το 1935, σε λιγότερο από μία ώρα, πέτυχε έναν από τους μεγαλύτερους άθλους του στίβου, καταρρίπτοντας 5 παγκόσμια ρεκόρ και ισοφαρίζοντας ένα ακόμα. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 κατόρθωσε να κερδίσει 4 χρυσά μετάλλια (100μ., 200μ., 4X100μ., μήκος). Το όνομα του έγινε θρύλος όταν με τις επιτυχίες του ανάγκασε τον Χίτλερ να εγκαταλείψει το Ολυμπιακό Στάδιο. Πέθανε το 1980.

Φάνι Μπλάνερς Κοέν
Γεννήθηκε στο Αμστερνταμ το 1918. θεωρείται η μεγαλύτερη αθλήτρια όλων των εποχών. Το 1936 σε ηλικία 18 ετών, πήρε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες χωρίς να καταφέρει να κατακτήσει κάποιο μετάλλιο. Σε όλη τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου συνέχισε να ασχολείται με τον αθλητισμό και να καταρρίπτει παγκόσμια ρεκόρ. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948, όταν πια ήταν 30 ετών και μητέρα δύο παιδιών, κατάφερε να κερδίσει 4 χρυσά μετάλλια (100 και 200μ., 80μ. εμπόδια και σκυταλοδρομία 4X100μ.), ρεκόρ μοναδικό για γυναίκα. Πέθανε πρόσφατα (Ιανουάριος 2004), έχοντας προλάβει να χαρεί την ανάδειξη της απ' την Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου (ΙΑΑΡ) ως κορυφαίας αθλήτριας στίβου του 20ου αιώνα.

Εμίλ Ζατοπέκ
Γεννήθηκε το 1922 στο Κοπριβνιτσέ της Τσεχοσλοβακίας. Συνήθιζε να τρέχει κουνώντας το κεφάλι κι έδινε την εντύπωση ότι κάθε αναπνοή που έπαιρνε ήταν και η τελευταία. Το τρέξιμο του χαρακτήριζε ο σταθερός ρυθμός με ξαφνικές επιταχύνσεις που εξαντλούσαν τους αντιπάλους του. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1952, στο Ελσίνκι, πήρε τρία χρυσά μετάλλια στα 5.000μ., 10.000μ. και στο μαραθώνιο. Κατάφερε να πετύχει 18 παγκόσμια ρεκόρ. Για τελευταία φορά έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956 και τερμάτισε έκτος στο μαραθώνιο. Έγινε γνωστό ως «ο άνθρωπος ατμομηχανή».

Αλ Έρτερ
Γεννήθηκε το 1936 στην Αστόρια των ΗΠΑ και κατάφερε να στεφθεί χρυσός Ολυμπιονίκης στη δισκοβολία σε 4 συνεχόμενες Ολυμπιάδες. Ξεκίνησε το 1956 και συνέχισε να σημειώνει Ολυμπιακές νίκες μέχρι και το 1968. Συνέχισε να σημειώνει Ολυμπιακές νίκες μέχρι και το 1968. Συνέχισε να γυμνάζετε και ίσως συμμετείχε και στην Ολυμπιάδα της Μόσχας, αν οι Αμερικάνοι δεν απείχαν από τους Αγώνες. Παραμένει το σύμβολο του μεγάλου αθλητή και αγωνιστή.

Λαρίσα Λατινίνα
Η κοπέλα που άνοιξε το δρόμο στις σταρ της γυμναστικής ήταν αναμφισβήτητα η Σοβιετική Λάρισα Λατίνινα, η οποία κατέκτησε συνολικά στην καριέρα της τον απίστευτο αριθμό των 18 ολυμπιακών μεταλλίων (9 χρυσά, 5 αργυρά και 4 χάλκινα, συμμετέχοντας διαδοχικά στις Ολυμπιάδες του 1956, του 1960 και του 1964). Είναι μάλιστα η μοναδική σε όλα τα αθλήματα που έχει το συγκεκριμένο αριθμό μεταλλίων. Ταυτόχρονα ανήκει στην «ιερή τετράδα» των Ολυμπιονικών που έχουν κερδίσει εννέα χρυσά μετάλλια!

Βίλμα Ράντολφ
Γεννήθηκε το 1940 στο Κλάρκσβιλ του Τενεσί και ήταν το 17° από τα 19 παιδιά της οικογένειας της. Έζησε φτωχικά και δύσκολα παιδικά χρόνια. Το πόδι της ήταν παράλυτο μέχρι τα 11 χρόνια της. Το 1956 στην Ολυμπιάδα της Μελβούρνης, σε ηλικία 16 ετών, κατέκτησε χάλκινο μετάλλιο στη σκυταλοδρομία. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960, στη Ρώμη, κατέκτησε 3 χρυσά μετάλλια (100μ., 200μ. και σκυταλοδρομία 4X100μ.). Παρά το ύψος της (1.83 μ.), έτρεχε με πολύ μεγάλη χάρη και οι Ιταλοί την ονόμασαν «Μαύρη Γαζέλα». Εγκατέλειψε το στίβο σε ηλικία 21 ετών.

Αμπέμπε Μπικίλα
Γεννήθηκε το 1932 στην Αιθιοπία και ήταν ένας μαραθωνοδρόμος με απίστευτη θέληση. Συνήθιζε να τρέχει ξυπόλητος. Ήρθε πρώτος στο μαραθώνιο δρόμο στην Ολυμπιάδα του 1960, στη Ρώμη, και χάρισε έτσι το πρώτο χρυσό μετάλλιο σε αγώνες στίβου στη Μαύρη Ήπειρο. Ένα μήνα πριν από τους αγώνες του 1964 στο Τόκιο, είχε υποβληθεί σε εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας, κατάφερε όμως να στεφθεί και πάλι χρυσός Ολυμπιονίκης, πετυχαίνοντας μάλιστα και παγκόσμιο ρεκόρ. Το 1969 έπεσε θύμα αυτοκινητικού δυστυχήματος και έμεινε ανάπηρος για την υπόλοιπη ζωή του. Πέθανε το 1973.

Μπομπ Μπιμόν
Γεννήθηκε το 1946 στην Τζαμάικα. Στις 8 Οκτωβρίου του 1968, στο Μεξικό, κατάφερε να πετύχει ένα παγκόσμιο ρεκόρ-θρύλο. Το άλμα του στο μήκος έφτασε τα 8μ. 90 εκ. και χρειάστηκαν 23 ολόκληρα χρόνια για να καταρριφθεί. Με το πρώτο του κιόλας άλμα βελτίωσε το ρεκόρ κατά 55 ολόκληρα εκατοστά. Δυστυχώς δεν κατάφερε να πετύχει ανάλογα άλματα στη συνέχεια της καριέρας του.

Μαρκ Σπιτς
Έχει χαρακτηριστεί ο κορυφαίος κολυμβητής όλων των εποχών. Το 1972 στο Μόναχο, ο 22χρονος τότε Αμερικανός πέτυχε το μοναδικό ρεκόρ των επτά χρυσών ολυμπιακών μεταλλίων σε μια διοργάνωση. Ήταν πρώτος στα 100μ. και 200μ. ελεύθερο, στα 100μ. και 200μ. πεταλούδα και στα τρία ομαδικά αγωνίσματα (4X100μ. ελεύθερο, 4Χ200μ. ελεύθερο και 4X1 ΟΟμ. μεικτή). Όλα τα μετάλλια, στα οποία έβαλε την υπογραφή του ο θρύλος της κολύμβησης, συνδυάστηκαν με την επίτευξη νέων παγκοσμίων ρεκόρ. Ίσως όμως να μην έφτανε στον μοναδικό αυτό αριθμό των επτά χρυσών μεταλλίων, αν δεν τον πίεζε ο προπονητής του. τον χαρακτήρισε «κότα», όταν του ανακοίνωσε πως δεν θέλει να δοκιμάσει την τύχη του στα 100μ. ελεύθερο, καθώς φοβόταν ότι θα έχανε από τον συμπατριώτη του Τζέρι Χάιντριχ. Τελικά τα κατάφερε αιφνιδιάζοντας τον αντίπαλο του, με μια πολύ γρήγορη εκκίνηση. Ο Χάιντριχ τον πλησίασε αρκετά, λίγο πριν από τον τερματισμό, όμως ο Σπιτς διατήρησε το τέμπο του και τερμάτισε πρώτος. Αυτά βέβαια δεν είναι τα μοναδικά ολυμπιακά μετάλλια του εκπληκτικού Αμερικανού. Η πρώτη του ολυμπιακή εμφάνιση έγινε το 1968. Ο απολογισμός του ήταν 4 μετάλλια: δύο χρυσά με τις ΗΠΑ στα 4X100μ. και 4X200 ελεύθερο, ένα αργυρό στο 100μ. πεταλούδα κι ένα χάλκινο στα 100μ. ελεύθερο.

Νάντια Κομανέτσι
Γεννήθηκε στη Ρουμανία το 1961. Στην Ολυμπιάδα του Μόντρεαλ το 1976 μάγεψε όλη την ανθρωπότητα με τη χάρη και τα κατορθώματα της στην ενόργανη γυμναστική. Είναι η πρώτη αθλήτρια στην ιστορία του αγωνίσματος που βαθμολογήθηκε με άριστα και μάλιστα 6 φορές. Κέρδισε 3 χρυσά, 1 αργυρό και 1 χάλκινο μετάλλιο και πέρασε στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού ως η βασίλισσα της ενόργανης γυμναστικής. Σήμερα ζει στις ΗΠΑ.

Καρλ Λιούις
Το 1984, το επίτευγμα του Όουενς ισοφαρίστηκε από έναν άλλο Αμερικανό, τον Καρλ Λιούις. Στο Λος Αντζελες έκανε τους συμπατριώτες του να ... τρίβουν τα μάτια τους. Ο απολογισμός του ήταν χρυσό στα 10Ομ., 200μ., 4X100μ. και στο μήκος. Ακολούθησαν άλλα δώδεκα χρόνια ολυμπιακών μεταλλίων για το «βασιλιά». Στη Σεούλ πήρε δύο χρυσά μετάλλια, στο μήκος και στα 100 μ. και ένα αργυρό στα 200μ. Το χρυσό στα 100μ. του δόθηκε, αφού αφαιρέθηκε από τον Καναδό Μπεν Τζόνσον που είχε βρεθεί ντοπαρισμένος. Ακολούθησαν δύο πρωτιές στη Βαρκελώνη το 1992 (4X100μ., μήκος) και στην Ατλάντα, με το χρυσό στο μήκος, ισοφάρισε το ρεκόρ του Αλ Ερτέρ. Το ρεκόρ του Καρλ Λιούις και του Αλ Ερτέρ ίσως ισοφαρίσουν, φέτος στην Ολυμπιάδα της Αθήνας, δύο Έλληνες αρσιβαρίστες. Ο Πυρρός Δήμας και Κάχι Καχιασβίλι. Ο Κάχι Καχιασβίλι το 1992 αγωνίστηκε με τα χρώματα της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (πρώην Σοβ. Ένωση). Έχουν ήδη 3 χρυσά μετάλλια στις προηγούμενες ολυμπιάδες (1992 Βαρκελώνη, 1996 Ατλάντα και 2000 Σίδνέι) και στοχεύουν στο 4° χρυσό σε 4 συνεχόμενες ολυμπιάδες. Τους ευχόμαστε να το καταφέρουν.

Φλόρενς Γκρίφιθ - Τζόινερ
Η περίφημη Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ, στα τέλη της δεκαετίας του '80, φρόντισε να βάλει... ταβάνι στις επιθυμίες όλων των σπρίντερ. Τα παγκόσμια ρεκόρ, που έχει σημειώσει στα δύο αυτά αγωνίσματα, ακόμα και σήμερα μοιάζουν ακατάρριπτα. Η Αμερικανίδα σπρίντερ, η οποία άφησε την τελευταία της πνοή το 1998 σε ηλικία μόλις 38 χρονών, πρωτοεμφανίστηκε στην κορυφαία των διοργανώσεων το 1984, στο Λος Αντζελες. Τότε ασχολήθηκαν μαζί της λιγότερο για το αργυρό μετάλλιο που απέκτησε στα 200μ. και περισσότερο για το περίεργο μανικιούρ της. Το 1988, στα τράιαλς για τη Σεούλ (τους αμερικανούς αγώνες, βάσει των οποίων καταρτίζεται η ομάδα των ΗΠΑ), πέτυχε παγκόσμιο ρεκόρ στα 100μ. με 10.49! Κατά τη διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων στην Κορέα, «έσπασε» δύο φορές το ολυμπιακό ρεκόρ στα 100μ. (10.54) και -φυσικά- στέφθηκε χρυσή ολυμπιονίκης. Τέσσερις μέρες μετά τη νίκη της στα 100μ., σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ στα ημιτελικά των 200μ. Μία ώρα και 40 λεπτά αργότερα, στον τελικό της κούρσας, κατέρριψε ξανά το ρεκόρ, το οποίο κατέβασε στο 21.34. Η «Φλο Τζο» πρόσθεσε κατόπιν στη συλλογή της ένα χρυσό στα 4X100μ.

Μάριον Τζόουνς
Η Μάριον Τζόουνς προσπάθησε να σπάσει στο Σίδνεϊ, το 2000, το ρεκόρ των τεσσάρων χρυσών ολυμπιακών μεταλλίων της Κόεν. Στο... παρά ένα δεν τα κατάφερε. Ο απολογισμός της Αμερικανίδας ήταν τρία χρυσά (100μ., 200μ., 4Χ400μ.) και 2 χάλκινα (μήκος, 4X100μ.). Η Τζόουνς θα μπορούσε να είχε αγωνιστεί και το 1992 στη Βαρκελώνη, σε ηλικία 16 χρονών, καθώς είχε προκριθεί από τα τράιαλς των ΗΠΑ στην ομάδα που αγωνιζόταν στα 4X100μ. Η ομάδα των γυναικών της Αμερικής κατέκτησε τότε την πρωτιά. Στα 20 της χρόνια, η Τζόουνς θα μπορούσε -επίσης- να μετάσχει και στους Ολυμπιακούς της Ατλάντα, όμως κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης βρισκόταν σε στάδιο αποθεραπείας, έπειτα από κάταγμα που υπέστη στο πόδι της. Τα όνειρα της Τζόουνς για τέσσερα ή .. .ακόμα και πέντε χρυσά ολυμπιακά μετάλλια ίσως πάρουν «σάρκα και οστά» φέτος (Αθήνα 2004). Η ίδια θα το επιδιώξει, γνωρίζοντας ότι μπορεί να πάρει το χρυσό στα 100μ. ή στα 200μ., αλλά στα συγκεκριμένα αγωνίσματα δεν τολμάει καν να ονειρευτεί την επίτευξη παγκοσμίου ρεκόρ.

Νικόλαος Αργάτης & Ευάγγελος Χαϊνάς - Γ΄ Γυμνασίου