Η Βντάνα

Κάτι σημαντικό που γράφει ο ιστορικός του Ελυμνίου Ν. Μπελλάρας και που η εξήγηση ανήκει στον ιστορημένο πλοίαρχο Γιάννη Βρυσιώτη, αναφέρει ότι - κατά μία παράδοση - υπήρχε στην περιοχή του Πανωρέμα πηγή ποσίμου ύδατος με την ονομασία Βντάνα. Διευκρινιστικά (και για όσους δεν είναι γνώστες της περιοχής) πρέπει να πούμε πως η περιοχή Πανωρέμας βρίσκεται στην κεντροδυτική πλευρά της Λίμνης. Παλιότερα ήταν χείμαρρος που οι πηγές του βρίσκονταν στην πιο βορεινή περιοχή Στενούρας - Καστριών και που πολλές φορές η δράση του ήταν δυναμική και καταστροφική - όταν "κατέβαζε"... Η σημερινή μορφή του είναι ο αμαξιτός δρόμος, που αρχίζοντας από το δημόσιο ανηφορίζει σχηματιζόμενος ανάμεσα στο πρανές του λόφου του προφήτη Ηλία από την μία και του επιμηκή πετρώδους βράχου της κεντρικής εκκλησίας μας από την άλλη. Αξίζει να σημειωθεί ότι και η συνοικία η παράλληλη με το χείμαρρο είχε παλιότερα το ίδιο όνομα: Πανωρέμας.

Ο Βρυσιώτης αποδίδει την ονομαστική προέλευση της Βντάνας στην ενετική λέξη FONTANA (ΦΟΝΤΑΝΑ) που σημαίνει πηγή, κρήνη, βρυσίτσα. Η διασωθείσα αυτή ενετική ονομασία της Φοντάνας (έστω και παραποιημένης σε Βντάνα), είναι σημαντικό στοιχείο και υπόλειμμα της χρόνια στο Ελύμνιο Ενετικής και Φράγκικης κυριαρχίας. Για τον λόγο ακόμη ότι και άλλα ίσως παραποιημένα υπολείμματα προχωρημένων εποχών μπορούσαν να εντοπισθούν από την έρευνα και να βοηθηθεί η ντόπια ιστορία μας.

Ο πλοίαρχος Γιάννης Βρυσιώτης λέει ότι "το άσμα της Βντάνας ήτο εν Ελύμνιω πηγή ακένωτος διστίχων προσαρμοζόμενων το εν κατόπιν του άλλου εις το άσμα τούτο". Έτσι καθώς το τρίτο τραγούδι της Καμάρας που, όπως γράφει ο ιστορικός μας "φαίνεται ότι παρήγαγε η μούσα του Ελυμνίου", η ίδια κι εδώ Ελύμνια μούσα κανοναρχούσε και διηύθυνε τα αυθόρμητα των κοριτσιών τραγούδια, που ο λαός δεν τραγουδά έντεχνα αλλά αυθόρμητα. Ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας Νίκος Πολίτης θα γράψει: "Εξαίρετον αναντιρρήτως θέσιν μεταξύ των μνημείων του λόγου του ημετέρου λαού κατέχουν τα τραγούδια...ως ισχυρώς κινούντα την ψυχήν δια το απέριττον κάλλος, την αβίαστον απλότητα, την πρωτοτυπίαν και τη φραστικήν δύναμιν και ενάργειαν" για να συμπληρώσει πως τα τραγούδια "εγκατοπτρίζουν πιστώς και τελείως τον βίον και τα ήθη, τα συναισθήματα και τη διανόηση του Ελληνικού λαού και εξωραϊζοντα...τας αναμνήσεις των εθνικών περιπετειών". Τα τραγούδια της Βντάνας ήτανε δύο ειδών: το ένα είδος επιτραπέζιο,το άλλο για το χορό και σύμφωνα με τον ιστορικό μας τραγουδιόντουσαν στη Σάμο, το Κουσάντασι και τα Σώκια με τον ίδιο σκοπό (και καθώς τα είχε καταγραμμένα μουσικά ο μακαρίτης συμπατριώτης μας Ι. Μαργαζιώτης, καθηγητής του ωδείου Αθηνών).

Σήμερα μέσα στον Πανωρέμα δε βρίσκεται τίποτα από αυτά. Καινούρια κτίρια από μπετό, έχτισαν βαθιά την παράδοση που θάφτηκε στα τσιμεντένια θεμέλια, η ίδια όπως η θρυλική γυναίκα του πρωτομάστορα κάτω από το γεφύρι...κι ίσως μονάχα τις νύχτες ίσως κάποιος αλαφροϊσκιωτος (που χάθηκε κι αυτός) να ακούσει κάποιες παλιές νεράιδες της νύχτας να στήνουν χορό στο φεγγάρι και να τραγουδούν μαγικά, παλιούς Λιμνιώτικους θρύλους και παραμύθια που χάθηκαν για πάντα. Όπως χάθηκε κι η βρυσούλα της Φοντάνας. Που έγινε τραγούδι: Η Βντάνα. Που έγινε χορός. Που έγινε παράδοση. Που την ξεχάσαμε!!!

Βαγγελίτσα Αλεξίου