Γραμπιά

Ιστορία - περιγραφή της περιοχής
Η Γραμπιά είναι δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Καρύστου και συμπεριλαμβάνει και τα χωριά Μεκουνίδα, Κοκκάλοι και Ρούκλια. Τα χωριά Γραμπιά, Κοκκάλοι, Μεκουνίδα με την ανέγερση πολλών παραθεριστικών οικιών παρουσιάζονται ως ένας μεγάλος ενιαίος οικισμός.

Η Γραμπιά βρίσκεται κτισμένη βόρεια της Καρύστου στους πρόποδες του λόφου του Κάστρου και σε απόσταση 3 χλμ. περίπου. Μέσα από το χωριό Γραμπιά διήρχετο ο μεγάλος δρόμος (GRANDE VIA) προς το φρούριο. Μερικοί ισχυρίζονται ότι σ' αυτό οφείλει το όνομά της η Γραμπιά.

Στην κορυφή του λόφου του χωριού είναι κτισμένο το Κάστρο. Τα σπίτια που βρίσκονται στην κορυφή του χωριού εφάπτονται του εξωτερικού τείχους του Φρουρίου.

Το Κάστρο κτίστηκε από τους Λομβαρδούς στις αρχές του 13ου αιώνα περιήλθε στους Ενετούς και κατακτήθηκε από τους Τούρκους περίπου το 1470. Το όνομά του είναι Καστέλλο Ρόσσο στη φράγκικη ονομασία του Κόκκινο κάστρο στην ελληνική και Κιζέλ Χισάρ στην τουρκική γλώσσα.
Την περίοδο της ελληνικής επανάστασης έγιναν πολλές μάχες στην περιοχή του χωριού (Βουνακάκι, πέντε βρύσες, Καγιαλί Βράχια) με το Νεόφυτο, Κριεζώτη, Φαβιέρο).

Σώζονται επίσης στη βόρεια πλευρά, του φρουρίου "οι Καμάρες" όπου περνούσε το νερό για την ύδρευση από το Μοντοφόλι. Ναός από την περίοδο του Βυζαντίου είναι της Ζωοδόχου Πηγής στο Μοντοφόλι.

Στην πηγή της Αγ. Σοφίας υπάρχουν πέντε μαρμάρινες βρύσες για τους πέντε Έλληνες που σκοτώθηκαν στη μάχη με τους Τούρκους στο Βουνακάκι.

Ιστορία του σχολείου
Σχολείο λειτουργούσε και τον 19ο αιώνα στο χωριό, όπως έλεγαν οι γέροντες τη δεκαετία του 1950, έκλεισε το 1987.

Το σχολείο στεγάστηκε σε μισθωμένα οικήματα των Γλεντούς Ελευθ. Χατζηκωνσταντή, Παπαδημητρίου, Ντακούλη, Κων/νου Καλλιανιώτη, και στον Ιερό Ναό Αγ. Σοφίας. Το διδακτήριο άρχισε να κτίζεται το 1935 περίπου σε οικόπεδο που δώρισε ο Δημήτριος Πεζάς έκτασης 2.000 τ.μ. και 300 τ.μ. που δώρισε ο Κων/νος Καλλιανιώτης. Προβλέπετο και 2ος όροφος για δεύτερη αίθουσα, επειδή μειώθηκαν οι μαθητές δεν κτίστηκε. Με τον πόλεμο του 1940 και την κατοχή οι εργασίες διεκόπηκαν και τελείωσαν το 1955.

Στεγάστηκε το σχ. έτος 1955-56 στο δημόσιο διδακτήριο, αλλά η κατασκευή της στέγης ήτο κακή και τα νερά της βροχής την διαπερνούσαν και το σχολείο στεγάσθηκε στο ναό της Αγ. Σοφίας.

Πραγματοποιήθηκε επισκευή και από το σχολ. έτος 1956-57 στεγάσθηκε στο δημόσιο διδακτήριο. Σήμερα χρησιμοποιείται ως Γραφείο του Δημ. Διαμερίσματος Γραμπιάς και από τον πολιτιστικό σύλλογο Καστέλλο Ρόσσο.

Δάσκαλοι που υπηρέτησαν: Κα Ουρανία, Κα Ιουλία, Παπακοτρώζος (ιερέας), Παπακυριάκος Παπαδημητρίου, Ιωάννης Μπάκωσης, Κουμεσοπούλου Κλειώ, Ζαρμπούτης Ευάγγελος, Μάγγου Έλλη, Μαρκοπούλου Κυριακή, Σκαρλής Βασίλειος, Μπινιάρης Ελευθέριος, Μόσχος Κων/νος, Γιαννιάς Θεόδωρος, Κιούση Ευαγγελία, Βογιατζής Γεώργιος, Μάστορης Αναστάσιος, Καραμέτος Γεώργιος, Ορφανός Ευάγγελος, Νταλώσης Ιωάννης, Κουρτίνος Λάζαρος, Βασιλοπούλου Βασιλεία, Κεφαλά Αννα.