Κατσαρώνι

Ιστορία - περιγραφή της περιοχής
Στη βόρεια πλευρά της Καρύστου και σε απόσταση μόλις 6 χιλιόμετρα βρίσκεται το χωριό Κατσαρώνι, κτισμένο στη βόρεια πλευρά του βουνού Όχη. Αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Μαρμαρίου.

Το όνομα του χωριού δόθηκε -κατά μια εκδοχή- από τον Πασά της Καρύστου, ο οποίος ανεβαίνοντας προς τα εκεί για να γνωρίσει την περιοχή σταμάτησε στο Χωνί (τοποθεσία του Κατσαρωνίου που μοιάζει με χωνί) για να πάρει καθαρό αέρα. Έβγαλε το σαρίκι του να δροσιστεί το κεφάλι του, αλλά φυσούσε τόσος αέρας που του ανακάτωσε τα μαλλιά κάνοντάς του κατσαρά "βρε, εδώ έχει τόσο αέρα που σου κατσαρώνει τα μαλλιά" είπε. Έμεινε από τότε το όνομα στο χωριό Κατσαρώνι.

Όπως όμως λένε οι γεροντότεροι, το χωριό παλιότερα είχε άλλη ονομασία. Φαίνεται όμως ότι το δυνατό βορινό ανεμοβρόχι, έσπασε την πλάκα που είχε στηθεί στην είσοδό του και έτσι το πάτησαν οι Τούρκοι. Μαζί με τα άλλα που έχασε ξεχάστηκε και το όνομά του.

Μια περιοχή του χωριού ονομάζεται Μαμαλιά όνομα που το πήρε από την κόρη κάποιου Μπέη (μία εκδοχή κι αυτή) ή από κάποιον χωρικό που πήγε στον Τούρκο δικαστή να παραπονεθεί για το φάγωμα κάποιας ελιάς από συγχωριανό του. Επειδή όμως δε γνώριζε τα τουρκικά, έδωσε στον Τούρκο να καταλάβει με νοήματα λέγοντας: "Κατσίκα του Γ... εμένα μαμ ελιά" και ο Τούρκος: "Τι Μαμαλιά και Μαμαλιά τσαμπουνάς ορέ γκιαούρη; Πες ότι σου έφαγε την ελιά." Έμεινε και αυτό με τουρκική ονομασία και παρά τα χρόνια που πέρασαν δεν κατορθώθηκε να αλλαχτεί η ονομασία και έμεινε να θυμίζει εκείνα τα μαύρα χρόνια της τούρκικης σκλαβιάς.

Δημοτικό Σχολείο Κατσαρωνίου
Το σχολείο του Κατσαρωνίου, αρχίζει να λειτουργεί από το έτος 1915-1916 σαν μονοθέσιο. Το αρχείο έχει καταστραφεί και δεν υπάρχει ΦΕΚ ιδρύσεως για να διαπιστωθεί το έτος ιδρύσεώς του.

Σε ένα ημικατεστραμμένο μαθητολόγιο που βρέθηκε, φέρεται όμως, ότι το σχολείο λειτούργησε από το έτος 1903 με την ονομασία "Γραμματείον Κατσαρωνίου" και αναφέρεται το όνομα Ελευθ. Τσιμπούκη, σαν Γραμματοδιδάσκαλου και ιερά του χωριού. Μετά το έτος 1912-13 μέχρι και το 1915, αλλάζει η ονομασία του και λειτουργεί σαν "Κοινόν Δημοτικό Σχολείον Κασαρωνίου".

Ονομάστηκε "Κοινόν" επειδή φοιτούσαν και μαθητές από τα γειτονικά χωριά Μπεζάνους, Φρύγανι και Αλέξι.

Το σχολείο βρισκόταν στη μέση του χωριού και το οικόπεδο ήταν δωρεά της κας Κούλας Βασιλείου Σακλιά.

Το κτίριο που στεγάστηκε το σχολείο κτίστηκε το 1927. Επειδή όμως είχε διάφορα μειονεκτήματα έγινε ανακατασκευή του κτιρίου κατά το 1948. Το σχολείο είχε μία αίθουσα, ένα προθάλαμο και ένα γραφείο. Επίσης μπροστά από το σχολείο υπήρχε και ελεύθερος χώρος 225 τ.μ. (αυλή του σχολείου).

Μέσα στην αυλή του σχολείου υπήρχε και μια κατοικία του δασκάλου, που αποτελείτο από ένα δωμάτιο, χωλ και κουζίνα. Αυτή η κατοικία τελείωσε κατά το 1962.

Σύμφωνα με στοιχεία που υπάρχουν στα αρχεία της Α/θμιας εκπ/σης Καρύστου στο 1/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Κατσαρωνίου υπηρέτησαν οι εξής δάσκαλοι:

Τσολάκης Ιωάννης. Κατά το έτος 1912-1913 ο οποίος υπογράφει σαν υποδιδάσκαλος, Παπαδόπουλος Η. Παναγιώτης, Τσολάκης Ιωάννης. Από το σχολικό έτος 1917-1918 ως και το σχολικό έτος 1934-1935 ως γραμματοδιδάσκαλος. Ο γραμματοδιδάσκαλος Τσολάκης υπηρετεί και στο "Γραμματείον" κατά τα έτη 1904-1912, πιθανώς σε αντικατάσταση του παπά-Τσιμπούκη. Γιαννικώστα (δασκάλα), Τσουρουκτσόγλου Δώρα. Από το σχολικό έτος 1938 ως και 1950. Επί των ημερών της κάνει την εμφάνισή του στο σχολείο και ο επιθεωρητής Γκόλφης Γεώργιος. Κουλούρη Χρ. (δασκάλα), Ντογιάκου Α. (δασκάλα), Βογιατζή Α. (δασκάλα), Μαχαίρας Αντώνιος, Πιλάτης Θεμιστοκλής, Γιαννιάς Θεόδωρος, Κοραής Γεώργιος, Λιναρδάτος Γεράσιμος, Νανούσης Μιχαήλ.

Αυτή ήταν και η τελευταία σχολική χρονιά που λειτούργησε το Δημοτικό Σχολείο του Κατσαρωνίου.

Όμως μας λεν οι γεροντότεροι, στο σχολείο υπηρέτησαν και οι: Βούλγαρης, Μπάνου, Α. Κουκουράκη, άγνωστο όμως ποιο έτος.

Μέχρι το 1970 το σχολείο λειτουργούσε με διακεκομμένο ωράριο εργασίας, δηλαδή πρωί και απόγευμα. Από το 1970 και μετά λειτούργησε όπως και τα υπόλοιπα σχολεία της χώρας με συνεχές πρωινό ωράριο εργασίας.

Σήμερα το σχολικό κτίριο έχει παραχωρηθεί και χρησιμοποιείται από το δήμο.