1ο Νηπιαγωγείο Βασιλικού

«Η αυλή μας και πώς μπορούμε να την ομορφύνουμε»

Κριτήρια επιλογής θέματος
Το θέμα επιλέχθηκε γιατί είναι πολύ κοντινό και προσιτό στα παιδιά, δεν απαιτεί πολλές και μακρινές μετακινήσεις, μπορεί να επεκταθεί σε πολλούς τομείς (δέντρα - φυτά, παρέμβαση σε τοίχους, κατασκευές και γωνίες στην αυλή, καιρικά φαινόμενα και επίδραση τους κ.λ.π.) και είχε από πριν απασχολήσει τα παιδιά. Επίσης επειδή οι υπεύθυνες του προγράμματος πιστεύουν πως σε αυτές τις ηλικίες η ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον πρέπει να ξεκινάει από τα πολύ κοντινά προς τα νήπια θέματα.

Στόχοι και σκοποί

• Να μάθουν τα νήπια να αντιμετωπίζουν κριτικά μια υπάρχουσα κατάσταση, να διαχωρίζουν τι τους αρέσει και τι όχι και να αποκτήσουν την κριτική ικανότητα ώστε να αποφασίζουν μόνα τους για το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα ήθελαν να ζουν.
• Να συνδέσουν το άμεσο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν με τη γενικότερη ποιότητα ζωής και να αντιληφθούν ότι μπορούν και αυτά να παρέμβουν ενεργητικά.
• Να αναπτύξουν την καλαισθησία, το αίσθημα συνεργασίας, υπευθυνότητας και καταμερισμού της εργασίας, να μάθουν να εργάζονται ομαδικά και ατομικά για έναν κοινό σκοπό.
• Να μάθουν ότι για κάθε θέμα και πρόβλημα υπάρχουν φορείς και ειδικοί στους οποίους μπορούν να στραφούν για βοήθεια και επίλυση αποριών.
• Να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση και να μάθουν να ενδιαφέρονται για το περιβάλλον.
• Να γνωρίσουν μέσα από το φύτεμα των λουλουδιών τον ρόλο και την σημασία των φυτών και των δέντρων στη ζωή μας, τον κύκλο ζωής του φυτού και την σύνδεση των φυτών με την ζωή γενικότερα.
• Να γνωρίσουν τα φυτά ως προς το χρώμα, τις ιδιότητες και χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και την χρησιμότητά τους, τους τρόπους πολλαπλασιασμού τους και μέσα από αυτά την σύνδεση φυτών, εντόμων, ζώων και ανθρώπων.
• Να εκφρασθούν αισθητικά με ποικίλους τρόπους και μέσα (παραμύθι, θεατρικά παιχνίδια, μιμήσεις, ζωγραφική κ.λ.π.), να μάθουν νέες τεχνικές και να αντιληφθούν την πολλαπλή όψη των αντικειμένων. Επίσης να περαστούν όλοι οι τομείς ανάπτυξης του νηπίου μέσα από το πρόγραμμα με τρόπο που να προκαλεί το ενδιαφέρον τους.
• Να μπορέσουν να εκφραστούν γλωσσικά, να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους και να μεταφράσουν σκέψεις και λόγια σε εικόνες και αντίστροφα.

Δραστηριότητες

- Συζητήσεις - επισκέψεις: Η αρχή του προγράμματος μας έγινε με παρατήρηση και συζήτηση στην αυλή. (Τι μας αρέσει, τι δεν μας αρέσει, τι θέλουμε, προτάσεις των παιδιών, απόρριψη ή αποδοχή κάποιων απ' αυτές, σχεδιασμός για το μέλλον). - Εκδρομή το Μάρτιο στην ύπαιθρο, παρατήρηση φυτών, συλλογή κάποιων από αυτά, διάκριση καλλιεργημένων σε κήπους και αγριόχορτων. - Επίσκεψη, τον Μάιο, του ίδιου χώρου, παρατήρηση και συζήτηση των διαφορών που βρήκαμε. - Επίσκεψη σε ανθοκήπιο, συζήτηση με τον ιδιοκτήτη. Στην επίσκεψη αυτή μας συνόδευε τεχνολόγος Γεωπονίας που απαντούσε στις απορίες των παιδιών και μας βοήθησε σ' όλη την διάρκεια του προγράμματος. - Φύτεμα σπόρων σε γλάστρες που πήραμε στο Νηπ/γείο.

- Εργασίες στην αυλή: - Φύτεμα διάφορων λουλουδιών από τα παιδιά. - Διαμόρφωση του χώρου της αμμοδόχου. - Βάψιμο και ζωγραφική των τοίχων της αυλής από τα παιδιά με ότι θέμα επέλεξε κάθε ομάδα. - Κλάδεμα και καθαρισμός των δέντρων που υπήρχαν ήδη. - Καθημερινή φροντίδα των λουλουδιών και καθαριότητα του χώρου της αυλής.

- Βιβλία, ιστορίες, παραμύθια: Διαβάστηκαν τα εξής παραμύθια: «Ένα δέντρο ζητάει αυλή», «Ένα μικρό μικρούτσικο τριανταφυλλάκι», «Ο βάτραχος Α-μπακακούλης», «Η μηλιά και ο Γιάννης», «Η ιστορία ενός σπόρου». Επίσης διαβάστηκαν και πολλά ποιήματα σχετικά με τα λουλούδια και τα δέντρα όπως «το πεύκο», «τριαντάφυλλο μικρό», «η πεταλούδα» κ.λ.π.

- Τραγούδια και παιχνίδια: Τα περισσότερα παραμύθια τα παιδιά τα δραματοποίησαν. Επίσης έμαθαν τα τραγούδια «ωραία πεταλούδα», «ο μικρός ο κηπουρός» της Μ. Κυνηγού, «τα παιδιά ζωγραφίζουν στον τοίχο», «τα δέντρα» της Μ. Κυνηγού κ.ά. Παίξαμε στην αυλή πολλά ρυθμικά όπως «περνά περνά η μέλισσα», «Η βροχή» της Μ. Κυνηγού, «που είναι η μαργαρίτα». Επίσης τα παιδιά δημιούργησαν πολλά συμβολικά παιχνίδια. Έπαιξαν τον κηπουρό, τον ανθοπώλη, τον μπογιατζή, τον μανάβη.

- Αλλες δραστηριότητες καλλιτεχνικής έκφρασης: ζωγραφική με θέμα «το ανθοκήπιο», ζωγραφική με θέμα «φάσεις της ανάπτυξης των φυτών», ζωγραφική από το παραμύθι «Ο Γιάννης και η Μηλιά», (φτιάξιμο των φάσεων της ιστορίας), ελεύθερη ζωγραφική με θέμα «Η αυλή μας», κολάζ με πλαστελίνη, κολάζ με θέμα «τα δέντρα ανθίζουν», λουλούδια και πεταλούδες με τεχνική κηρομπογιάς (στένσιλ), ομαδικές και ατομικές εργασίες με τυπώματα (σφουγγάρι, τεχνική θετικού - αρνητικού) και πηλού.

- Στο νοητικό τομέα χρησιμοποιώντας φύλλα, καρπούς, άνθη μπορέσαμε να κάνουμε πολλές δραστηριότητες για την όσφρηση, την αφή, το χρώμα, ασκήσεις ταξινομήσεων, ομαδοποιήσεων, αντιστοίχησης (π.χ. δέντρο-φύλλο, δέντρο-καρπός κ.λ.π.), πινακογράφηση.

- Στον γλωσσικό τομέα έγιναν δραστηριότητες που αφορούσαν τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου, σύνδεσης των αντικειμένων με τις λέξεις (π.χ. ένα γαρύφαλλο με την καρτέλα που έγραφε «γαρύφαλλο» κ.λ.π.) αφηγήσεις από τα παιδιά μικρών ιστοριών, φτιάξιμο σύνθετων λέξεων (π.χ. ανθόκηπος, νυχτολούλουδο), αντίθετων κ.λ.π.

- Εκδηλώσεις του τέλους του προγράμματος: Η γιορτή του τέλους συνδυάστηκε με το τέλος του προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Οργανώθηκε έκθεση έργων των παιδιών που είχαν σχέση με το πρόγραμμα, ομιλία προς τους γονείς για το πρόγραμμα και παρουσίαση απ' τα παιδιά δύο ρυθμικών με θέματα «Η ζωή της πεταλούδας» και «Το ταξίδι του καφέ».

- Φορείς που συνεργάστηκαν: Σ' αυτό το πρόγραμμα συνεργαστήκαμε με τον σύλλογο Γονέων του 1ου Νηπ/γείου Βασιλικού, τον Δήμο του Βασιλικού και την Τεχνολόγο Γεωπονίας κ. Φωτεινή Τουλούμη.

Αξιολόγηση του προγράμματος
Το πρόγραμμα μας κατάφερε να υλοποιήσει αρκετούς από τους στόχους που είχε θέσει. Βοήθησε τα νήπια να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι παθητικά στοιχεία ενός χώρου αλλά ενεργητικά μέλη που μπορούν να παρέμβουν και να διαμορφώσουν - αλλάξουν, τον χώρο που ζουν. Μάθανε να συνεργάζονται και να σέβονται τους κανόνες που τα ίδια είχαν επιβάλλει. Ανέλαβαν κάποιες υποχρεώσεις στις οποίες προσπάθησαν να είναι συνεπή. Συνεργάστηκαν και απευθύνθηκαν σε φορείς με ενθουσιασμό. Απόκτησαν γνώσεις γύρω από τα φυτά και την σημασία τους, χάρηκαν ιδιαίτερα με την ζωγραφική στους τοίχους και εκφράστηκαν με πολλούς τρόπους (τόσο αισθητικά όσο και γλωσσικά). Πιστεύουμε πως με το πρόγραμμα καταφέραμε να δραστηριοποιήσουμε τα νήπια σ' όλους τους τομείς του Αναλυτικού Προγράμματος ευχάριστα και χωρίς ιδιαίτερο κόπο για αυτά. Τα αρνητικά στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ήταν ο πολύ περιορισμένος χρόνος που διήρκησε και οι άσχημες καιρικές συνθήκες που μας εμπόδιζαν από την αρχή του Μάη να βγαίνουμε στην αυλή. Γι' αυτό το λόγο, κάποιες δραστηριότητες που είχαν προτείνει τα παιδιά, όπως η κατασκευή ενός μικρού ξύλινου σπιτιού ή το φύτεμα αναρριχητικών φυτών στους φράκτες δεν μπόρεσαν να υλοποιηθούν.

Νομίζουμε όμως πως η εμπειρία αυτών των τριών μηνών λειτούργησε, παρόλα τα προβλήματα, πολύ θετικά προς τα παιδιά αλλά και προς εμάς.

Μαρία Γιαμά, Βασιλική Πάττα