13ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας - Τάξεις: Α1, Ε1, ΣΤ3

"Ενέργεια"

«Η περιβαλλοντική εκπαίδευση επιτακτική ανάγκη των καιρών μας. Η εφαρμογή της ελπίδας για ένα άλλο εκπαιδευτικό σύστημα, για την προστασία του περιβάλλοντος για άλλη μια αντιμετώπιση της φύσης, για μια άλλη σχέση ανθρώπου με άνθρωπο».

Εδώ και τέσσερα χρόνια το σχολείο μας βρίσκεται κοντά σ' αυτό το νέο εκπαιδευτικό σύστημα με μια συνεχόμενη ανοδική πορεία.

Ξεκινήσαμε με τη συνεργασία με την Helmepa, την ελληνική ένωση θαλάσσιου περιβάλλοντος και ασχοληθήκαμε με τη θάλασσα.

Στη συνέχεια ακολούθησαν τα προγράμματα «τα παιδία παίζει ανακύκλωση...», «Υγρότοποι - πηγή ενέργειας» και φέτος το πρόγραμμα "Οικολογικά Σχολεία" με υπόθεμα την ενέργεια.

Επιλογή θέματος
Το φετινό μας θέμα επιλέχτηκε σε συνεργασία με την Υπεύθυνη της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κα Θάλεια Καλαμπαλίκη - Μπάου και την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης. Το θέμα του ευρωπαϊκού προγράμματος «Οικολογικά - Σχολεία» ήταν η Ενέργεια.

Η επεξεργασία του θέματος έγινε από τρία τμήματα το Στ3, το Ε2 και το Α1. Χωρίστηκε στις εξής ενότητες:

• α) Περιβαλλοντικά Προβλήματα
• β) Ανανεώσιμες μορφές ενέργειας
• γ) Εξοικονόμηση ενέργειας
• δ) Ρυπογόνες μορφές ενέργειας

Στόχοι του προγράμματος

• Να αυξηθεί η συνεργασία των μαθητών.
• Να αποκτήσουν την ικανότητα να ανατρέχουν σε βιβλιογραφία ώστε να αντλούν πληροφορίες.
• Να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν για το θέμα της ενέργειας.
• Να καταστήσουν το σχολείο γέφυρα με τη ζωή και την κοινωνία.
• Να καλλιεργήσουν την ευαισθησία των μαθητών & των οικογενειών τους για την εξοικονόμηση ενέργειας.
• Να αναλάβουν πρωτοβουλίες και δράση για εξοικονόμηση ενέργειας.

Πορεία του προγράμματος

Τάξη Α1 - Δραστηριότητες
Στα μαθήματα της Γλώσσας και του "Εμείς και ο κόσμος" εντοπίσαμε αναφορές στην ενέργεια.

Συγκεκριμένα τα μαθήματα είναι τα εξής.

Γλώσσα: «Τι ώρα είναι», «Συνεργείο τηλεόρασης», «Το τρέξιμο», «Ο σιδηρόδρομος», «Το κομπιουτεράκι».

"Εμείς και ο κόσμος": «Η μέρα της οικογένειας», «Το ταξίδι του ήλιου», «Το ταξίδι του νερού», «Πώς ταξιδεύουμε», «Πώς θα έχουμε πάντα αυτά που χρειαζόμαστε», «Με τι κινούνται οι μηχανές», «Πώς μετράμε το χρόνο», «Το ρολόι μας δείχνει την ώρα».

Αρχικά επειδή τα παιδιά δεν είχαν εξοικειωθεί με το περιβάλλον και τα περιβαλλοντικά θέματα ξεκινήσαμε με το περιβάλλον της τάξης, της οικογένειας, της γειτονιάς, της πόλης και ευρύτερα του πλανήτη γη. Σ' αυτό βοήθησαν τα τετράδια εργασίας της Αλκηστις «Το σώμα μου», «Η οικογένεια», «Οι πλανήτες και τ' αστέρια». Η ευαισθητοποίηση για τον όρο οικολογία έγινε με τη θαυμάσια έκδοση «της Μαργαρίτας» «Ο γαλαξίας πλανήτης». Γνώρισαν το σχήμα της γης, τη θέση της στο σύμπαν, για τα βουνά, τα ποτάμια της, τις ομορφιές της. Έπρεπε ν' αντιληφθούν πως το φυσικό περιβάλλον είναι ένα πολύπλοκο σύστημα όπου πετρώματα, νερό, αέρας, ζώα και φυτά συνυπάρχουν χάρη σε μια σοφή ισορροπία.

Η έννοια της ενέργειας αποτελεί μια από τις βασικότερες έννοιες των φυσικών επιστημών. Υπεισέρχεται σχεδόν σ' όλα τα φαινόμενα που συμβαίνουν στη φύση. Ο άνθρωπος έχει μάθει να αξιοποιεί την ενέργεια σε χίλιες δυο δραστηριότητες από το φωτισμό τη μαγειρική, την κίνηση μηχανών και εργαλείων ως τη μεταλλουργία, υαλουργία, δημιουργία οργανισμών.

Ο πρωτόγονος άνθρωπος κατανάλωνε 2.000 - 3.000 χιλιοθερμίδες την ημέρα ενώ ο σημερινός άνθρωπος της βιομηχανικής εποχής καταναλώνει 230.000 χιλιοθερμίδες την ημέρα.

Τα υπόγεια αποθέματα που χρησιμοποιούνται κυρίως για την παραγωγή διαφόρων μορφών ενέργειας όπως άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο οδηγούνται σε εξάντληση και βλάπτουν σοβαρά το περιβάλλον (φαινόμενο θερμοκηπίου, όξινη βροχή, αιθαλομίχλη - νέφος).

Η πυρηνική ενέργεια προκαλεί μακρόχρονη ραδιενεργή ρύπανση, ενώ ενέχει και κίνδυνο ατυχημάτων.

Μια άμεσα αποτελεσματική λύση για την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων είναι η εξοικονόμηση ενέργειας καθώς και η χρήση «εναλλακτικών μορφών ενέργειας» που δεν εξαντλούνται αλλά ανανεώνονται όπως η ηλιακή, αιολική κ.ά.

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να γίνει σε ατομικό επίπεδο, στο σπίτι μας, στο σχολείο μας και αυτός ήταν ο βασικός στόχος που ασχοληθήκαμε μ' αυτό το περιβαλλοντικό θέμα.

Στα παιδιά της Α' δημοτικού έγινε η προσπάθεια ν' αντιληφθούν την ενέργεια ως δράση, από το τρέξιμο ως τη λειτουργία των μηχανών, από το μαγείρεμα ως τη θέρμανση.

Να διαπιστώσουν πως η ενέργεια υπάρχει παντού γύρω μας και πως είναι στην πραγματικότητα η πρωταρχική αιτία όλων των φυσικών διεργασιών.
Ακόμα πως μπορεί ν' αλλάξει μορφές και όταν συμβαίνει αυτό έχουμε κατανάλωση ενέργειας.

Το ταξίδι του ήλιου
Αισθητοποίηση της ηλιακής ενέργειας, Ζωγραφική και κατασκευές για τον ήλιο, Ποίημα «Ήλιος» από το βιβλίο «Οι 24 φίλοι μου» εκδόσεις Σύγχρονη εποχή, Παραμύθι «Ο Ήλιος και το νερό» από το βιβλίο Αφρικάνικα παραμύθια, Εκδόσεις Πατάκη, Δραματοποίηση, Αναφορά στον ηλιακό θερμοσίφωνα, Το ταξίδι του ήλιου (πρωί - μεσημέρι - βράδυ), Η γη γυρίζει από τον εαυτό της.

Πώς θα έχουμε πάντα αυτά που χρειαζόμαστε;
Έννοια των φυσικών πόρων
Πρώτες ύλες
Από τι είναι φτιαγμένα τα αντικείμενα;
Τι είναι οι φυσικοί πόροι;
Οικονομία στους φυσικούς πόρους;

«Η μέρα της οικογένειας»
Έννοια του χρόνου σε γενικές γραμμές
Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας
Παρατήρηση του ρολογιού της Δ.Ε.Η.
Μέτρηση της ηλεκτρικής ενέργειας του σχολείου σε 1 ημέρα και σε 1 εβδομάδα.
Μετακίνηση από το σχολείο στο σπίτι και αντίστροφα

«Πώς μετράμε το χρόνο»
Ρολόι, χρονόμετρο
Χρονομέτρηση διαλείμματος
Γραμμή του χρόνου με φωτογραφίες των παιδιών από τη βρεφική τους ηλικία μέχρι τα επτά τους χρόνια.

Ανάμεσα στις δραστηριότητες για την Α' Δημοτικού έγινε κατασκευή «περίπτερο ηλεκτρικής ενέργειας» για ευαισθητοποίηση της έννοιας της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Κατασκευάστηκε από κόντρα πλακέ και φενιζόλ. Στην πρόσοψη ζωγραφίστηκαν ηλεκτρικές συσκευές λάμπες, πρίζες κ.λ.π.

Για την Α' όταν δεν ανάβει φως στην τάξη, «το μαγικό ρολόι» χαρίζει 2 πράσινα ξυλάκια. Με αναμμένες λάμπες το «μαγικό ρολόι» θυμώνει τους στέλνει στο περίπτερο ηλεκτρικής ενέργειας για ν' αφήσουν τα 2 πράσινα ξυλάκια και να πληρώσουν άλλα 2 ακόμα.

Γίνεται πειραματισμός για τη σκόπιμη ή άσκοπη κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος για κάποιες ώρες ή μέρες.

Ο δάσκαλος πειραματίζεται προς τη θετική κατεύθυνση κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος ώστε το «περίπτερο» να επιστρέψει το πρόστιμο και να επιβραβεύσει την τάξη που δούλεψε λιγότερες μονάδες ηλεκτρικού ρεύματος.

Αγγελική Φραντζεσκίδου

****

Συνεργασία - Τάξεις Ε1, Στ3

• Δήμος Χαλκιδέων: κ. Σίδερη ως εκπρόσωπος του Δήμου
• Δ.Ε.Η. Χαλκίδας: κ. Κουράκος αρμόδιος τεχνικών θεμάτων

Ενδεικτικές δραστηριότητες

• Επίσκεψη στη Δ.Ε.Η. Χαλκίδας στις 26/11/1997
• Επίσκεψη στο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο Αλιβερίου στις 3/12/1997
• Επίσκεψη στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.) Πικέρμι - Αττικής στις 26/11/1997
• Φωτογράφηση του χώρου της Δ.Ε.Η. Χαλκίδας, του εργοστασίου Αλιβερίου και του Κ.Α.Π.Ε. στο Πικέρμι Αττικής.
• Προβολή των ταινιών - κασετών.
  • α) Η θεία μου... η ενέργεια από το Κ.Α.Π.Ε. Πικερμίου
  • β) Εξοικονόμηση ενέργειας από τα μέσα μαζικής μεταφοράς: λεωφορεία, τρόλεϊ, τρένα κ.τ.λ.
• Έκδοση εντύπου με όλες τις δραστηριότητες της χρονιάς και με πλούσιο φωτογραφικό υλικό

Αξιολόγηση
Οι στόχοι επιτεύχθηκαν σε μεγάλο βαθμό, γιατί οι μαθητές κατανόησαν το ρόλο που παίζει η ηλεκτρική ενέργεια στη ζωή μας και συνειδητοποίησαν τη μεγάλη σημασία που έχει για το περιβάλλον η μείωση της σπατάλης της ηλεκτρικής ενέργειας.

Συμπέρασμα
Δεν πρέπει να κάνουμε άσκοπη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας.

Προτάσεις - Δράσεις των μαθητών

• Τα παιδιά μοίρασαν στην ευρύτερη περιοχή του σχολείου τους φυλλάδια με χρήσιμα συμπεράσματα όσον αφορά τρόπους μείωσης της κατανάλωσης ρεύματος.
• Οι μαθητές του σχολείου προτείνουν στους υπεύθυνους Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χαλκίδας την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στοιχείων στο 13ο Δημοτ. Σχολείο Χαλκίδας, για να έχουμε σε πειραματικό - αρχικό στάδιο εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας από την ηλιακή ενέργεια. Αυτό θα συμβεί εφ' όσον πρώτα γίνουν οι ανάλογες μελέτες από τους Τεχνικούς Επιστήμονες της Νομαρχιακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης Χαλκίδας.

Χρήστος Γαλάνης, Θεοδόσης Τζιούκας