Το Καστανοδάσος που χάνεται

Στους πρόποδες της Δίρφης, τόσο νότια, απ' την πλευρά της Στενής, όσο και βόρεια, πάνω από τους Στρόπωνες, σε έκταση 4500 στρεμμάτων περίπου, φύεται η Καστανιά. Σε χαμηλό υψόμετρο είναι σε μίξη με τη Χαλέπιο Πεύκη, ενώ υψηλότερα με την ελάτη.

Τμήμα της έκτασης καλύπτει την γεωμορφολογικά σχηματισμένη λεκάνη πάνω από τον οικισμό Στενής και αποτελεί το αισθητικό και προστατευμένο καστανοδάσος της Στενής.

Όλη αυτή η έκταση έχει ιδιαίτερη αισθητική, υγιεινή και τουριστική σημασία λόγω των φυσικών καλλονών που υπάρχουν στην περιοχή. Πλούσια και ποικίλη δασική βλάστηση, άφθονες πηγές, εξαίρετο φυσικό περιβάλλον, ιδανικές καιρικές συνθήκες (χιόνια τον χειμώνα, δροσιά το καλοκαίρι). Τον χειμώνα το χιονισμένο τοπίο, το κτίριο - καταφύγιο του ΕΟΣ, η χιονοπίστα προσελκύουν τους φίλους του χειμερινού σκι.

Το καλοκαίρι γίνονται παραδοσιακές δραστηριότητες αναψυχής, όπως περπάτημα, ορειβασία, ποδηλατοδρομία, παρατήρηση της φύσης (χλωρίδας και πανίδας) κλπ. Σ' όλη την έκταση υπάρχουν υπεραιωνόβιες καστανιές, δέντρα τα οποία πρέπει να διατηρηθούν ως μνημεία της φύσης.

Στο καστανοδάσος, από το έτος 1997, παρατηρήθηκαν νεκρώσεις κορυφών, κλαδιών, ακόμη και ολόκληρων δέντρων, λόγω προσβολής των από το έλκος της καστανιάς (μύκητας Endothia parasitica). Από αυτοψίες που πραγματοποιήθηκαν από το Δασαρχείο Χαλκίδας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσ/νίκης, διαπιστώθηκε ισχυρή προσβολή από τον μύκητα.

Το 80% των δέντρων φέρουν πολλαπλά έλκη, ενώ μεγάλος είναι ο αριθμός των νεκρών δέντρων. Αυτό έχει ως συνέπεια να κινδυνεύει να νεκρωθεί όλο το καστανοδάσος, καθ' όσον η ανωτέρω αρρώστια εξαπλώνεται με γοργό ρυθμό.

Οι ληστρικές επεμβάσεις στο παρελθόν με παράνομες υλοτομίες, συλλογή φυτοχώματος και καστανοχώματος, κλαδονομής, κ.ά. είχαν ως αποτέλεσμα την κακοποίηση του δάσους (πληγωμένα δέντρα), που το κατέστησαν πολύ πιο ευάλωτο στην προσβολή από τον μύκητα. Έτσι σήμερα η λήψη αναγκαίων μέτρων για την καταπολέμηση της ασθένειας καθίσταται επιτακτική. Τα μέτρα αυτά είναι:

α) Η υλοτομία των προσβεβλημένων και νεκρών δέντρων, σύρριζα με την επιφάνεια του εδάφους, είτε αυτά είναι μεμονωμένα είτε είναι σε μικρές ομάδες.

Ο τρόπος όμως αυτός καταπολέμησης εγκυμονεί τον κίνδυνο διάβρωσης του εδάφους, από τα διάκενα που θα δημιουργηθούν, κυρίως στις απότομες κλίσεις.

β) Βιολογική καταπολέμηση με την εισαγωγή ενός ιού του γένους Hypovitus, με εμβολιασμό των ελκών με μυκητικά απολυσματικά εμβόλια.

Η συνδυαστική εφαρμογή των παραπάνω μέτρων (όπου το έδαφος το επιτρέπει) θα έχει καλύτερα αποτελέσματα, όπως έγινε στο Αγιο Όρος και Πάρνωνα, όπου τα αποτελέσματα είναι αρκετά ικανοποιητικά και η ασθένεια άρχισε να υποχωρεί. Στην περίπτωση αυτή όμως θα έπρεπε να έχουμε υπ' όψη μας ότι το χρηματικό κόστος είναι μεγάλο.

Κάτι ανάλογο είναι άμεσα αναγκαίο να πραγματοποιηθεί και στην περιοχή μας για να σώσουμε το αισθητικό δάσος. Ήδη τόσο το Δασαρχείο Χαλκίδας, όσο και το Ι.Δ.Ε. Θεσ/νίκης έχουν ζητήσει την ένταξη του έργου στο Γ΄ Κ.Π.Σ. της Ε.Ε., προκειμένου να εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του.

Επειδή μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει πρόοδος, προτείνεται να ευαισθητοποιηθούν και άλλοι φορείς όπως π.χ. Ο.Τ.Α., Σύλλογοι, Σωματεία, Περιβαλλοντικές και Οικολογικές Οργανώσεις κ.ο.κ.

Θεόδωρος Μαργαρίτης - Δασολόγος, Δασαρχείο Χαλκίδας