Αφιέρωμα στο Γιώργο Σεφέρη

Ο πρώτος χρόνος της νέας χιλιετίας είναι αφιερωμένος στον ποιητή Γιώργο Σεφέρη, διπλωματικό υπάλληλο Γεωργίου Σεφεριάδου και άνθρωπο Γιώργο Σεφεριάδη, αυτά τα τρία ονόματα με τις τρεις διαφορετικές ιδιότητες, αντιπροσωπεύουν τη "μορφή" του κατεξοχήν εκπροσώπου της νέας ποίησης στην Ελλάδα.

Όταν το 1931 κυκλοφορούσε στην Αθήνα μια λιγοσέλιδη ποιητική συλλογή με τον τίτλο "Στροφή" κρίθηκε αρνητικά από τη λογοτεχνική "ανεπάρκεια" εκείνης της εποχής, το έργο, όμως έφερε κάτι καινούριο και επαναστατικό, αντίθετο από τα έως τότε καθιερωμένα. "...χωρίς προσωπικό ύφος και γεμάτο ασάφειες..." το χαρακτήρισε ο κριτικός "Αλκης Θρύλλος". Όμως ο Σεφέρης με τη "Στροφή" έγινε ο εισηγητής της νέας ποίησης στην Ελλάδα και θα χαρίσει το Νόμπελ για τη λογοτεχνία το 1963 (πριν είχε γνωρίσει την πρώτη διάκριση το 1946 με το έπαθλο ΠΑΛΑΜΑ) υστερότερα ήρθε η ονομασία ως επίτιμου διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο του CAMBRIGE 1960, επίτιμος διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, της Οξφόρδης, του PRINCETON και επίτιμος εταίρος της Αμερικάνικης Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.

Ο Γιώργος Σεφέρης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1900, το 1914 μαζί με τον πατέρα του ήρθε στην Αθήνα όπου τελείωσε το γυμνάσιο και συνέχισε τις σπουδές του (νομικά) στο Παρίσι (1918/1924), μετά από μια σύντομη επίσκεψη στην Αγγλία. Το 1925 επιστρέφει στην Αθήνα. Από τότε αρχίζει να κρατά κι ένα ημερολόγιο που θα γίνει σε μας γνωστό το 1975 με τον τίτλο "Μέρες" Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄, Ζ΄. Το 1926 μπαίνει στη διπλωματική υπηρεσία και θα σταδιοδρομήσει στην Αθήνα, Ιράκ, Λίβανο, Κάιρο, Ιορδανία, Αγκυρα και τέλος στο Λονδίνο οπότε και αποχωρεί και επιστρέφει οριστικά στην Αθήνα (1963) όπου και πεθαίνει το 1971, αφού πρώτα δημοσιεύσει μια επιστολή κατά της δικτατορίας. Η κηδεία του θα γίνει αφορμή μιας διαδήλωσης διαμαρτυρίας κατά του χουντικού καθεστώτος, όπως και του άλλου μας μεγάλου ποιητή ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ, κατά τη διάρκεια της κατοχής. (Φέτος απεβίωσε και η γυναίκα της ζωής του η οποία του συμπαραστάθηκε σε κάθε δύσκολη στιγμή της πολυτάραχης ζωής του. Την παντρεύτηκε το 1941 λίγο πριν επιβιβαστούν στο πλοίο, με τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης, για το Κάιρο).

Μετά τη "Στροφή" εκδίδει το 1932 τη "Στέρνα", όμως σημαντικότερος σταθμός του λογοτεχνικού του έργου είναι το "ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ" 1935, εγκαταλείπει το μέτρο και την ομοιοκαταληξία και δημιουργεί με τον ελεύθερο στίχο το δικό του προσωπικό ύφος. Το 1940 εκδίδει το "Ημερολόγιο καταστρώματος" και δημοσιεύει όλα τα ποιήματά του με τον τίτλο "Τετράδιο γυμνασμάτων". Το 1941 εκδίδει την επόμενη συλλογή "Ημερολόγιο καταστρώματος Β΄". Το 1946, στον Πόρο, γράφει το πιο αινιγματικό ίσως ποίημά του την "Κίχλη", το 1955 εκδίδει το ημερολόγιο καταστρώματος Γ΄. Αλλα έργα του "Έξι νύχτες στην Ακρόπολη", "Αντιγραφές" (ποιητικές μεταφράσεις ξένων ποιητών), τέλος "μετέγραψε" όπως ο ίδιος λέει την "ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ" από την αρχαΐζουσα στη δημοτική.

Η ποίηση του Σεφέρη δεν ήταν βέβαια χαρούμενη, ήταν απαισιόδοξη, μελαγχολική, όμως σε αντίθεση με τον Καρυωτάκη, δεν οδηγεί στην άρνηση και στην καταστροφή, αλλά στην πίστη που προστατεύει από την απελπισία και η αίσθηση (μορφή) προφυλάσσει από τη διάλυση και το μηδενισμό, έσπασε τον αρρωστημένο, στερεότυπο λόγο, ξεσκεπάζοντας τον μύθο που μέσω της κοινής γνώμης, ακόμα και σήμερα, καλύπτει ή απροσανατολίζει τις πραγματικές καταστροφές του Ελληνικού έθνους, όπως το 1922 η καταστροφή της Σμύρνης είχε πληγώσει πολύ τον ποιητή, όχι τόσο επειδή ήταν η γενέτειρά του αλλά γιατί η ελληνική στρατιά επέστρεψε από τη Μικρά Ασία νικημένη και μαζί της ξερίζωσε, τους εκεί εγκατεστημένους από την αρχαιότητα συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς, γεγονός που δεν είχε συμβεί ποτέ ως τότε, ούτε με την αλλόθρησκη οθωμανική παρουσία από τον 11ο αιώνα, ούτε και με τη άλωση της Κωνσταντινούπολης και τα 400 χρόνια σκλαβιάς που ακολούθησαν.

Κλείνουμε αυτό το μικρό αφιέρωμα διαβάζοντας μερικούς στίχους από τη συλλογή "Τρία κρυφά ποιήματα" για να δούμε πως ο λόγος αυτού του ανθρώπου έφερε τη λογοτεχνική ελευθερία στην έκφραση:

"Όπως τα πεύκα
κρατούνε τη μορφή του αγέρα
ενώ ο αγέρας έφυγε, δεν είναι εκεί
το ίδιο τα λόγια
φυλάγουν τη μορφή του ανθρώπου
κι ο άνθρωπος έφυγε, δεν είναι εκεί".