Πριν από 45 περίπου χρόνια, ένας δάσκαλος από τη Στενή, ωθούμενος από αγάπη για το περιβάλλον, έχτισε μια βρύση, αξιοποιώντας τα νερά μιας πηγής, στην είσοδο του Εθνικού Δρυμού, στο Στατόρι, πάνω από το γήπεδο.

Από την πρώτη στιγμή φάνηκε, ότι η ενέργειά του αυτή, είχε πολλαπλή χρησιμότητα. Είχε καθιερωθεί σαν πρωινός και απογευματινός περίπατος των τουριστών και των συνταξιούχων της Στενής και των θαμώνων των ξενοδοχείων. Ήταν ο τόπος συγκέντρωσης των νέων που πήγαιναν στο γήπεδο για να γυμναστούν και η αφετηρία για ορεινές διαδρομές και περιπάτους. Εκεί δροσίζονταν οι φίλαθλοι, οι οπαδοί και οι θεατές των ποδοσφαιρικών και αθλητικών αγώνων, οι προσκυνητές του Αγίου Κηρύκου, οι εκδρομείς των πούλμαν και ΙΧ αυτοκίνητων, οι περαστικοί κ.λ.π. Εξυπηρετούσε όμως και κοινωνικούς σκοπούς. Ήταν ο τόπος ξεκούρασης των βιοπαλαιστών υλοτόμων, ρετσινάδων, τσοπαναίων, μελισσοκόμων, νταμαρτζήδων κ.λ.π. Εκεί σφούγγιζαν τον ιδρώτα τους και μούσκευαν το ψωμί τους, για να φάνε το τυρί, την ντομάτα, την ελιά και το κρεμμύδι που είχαν στο ταγάρι τους. Αλλά και οι πιο φτωχοί εκδρομείς των πούλμαν που δεν είχαν την δυνατότητα να πάνε σε ταβέρνες εκεί κατέφευγαν να καθίσουν σταυροπόδι, να στρώσουν και να ανοίξουν «το κουμάντο τους» που είχαν φέρει από τα σπίτια τους, να φάνε, να χαρούν τη φύση και να δροσιστούν. Γενικά η βρύση αυτή ήταν ένα πρόσθετο φυσικό στολίδι, στην όμορφη περιοχή, στο στατόρι, που είναι πλέον πανελλήνια γνωστή, όπως διαπιστώνεται εξάλλου από το πλήθος των τουριστικών πούλμαν και ΙΧ αυτοκινήτων που την κατακλύζουν.

Για κάποιον άλλον όμως, αυτά ήταν περιττές πολυτέλειες χωρίς πρακτική αξία. Και αυτός ο άλλος, δεν ήταν ένα φυσικό πρόσωπο, αλλά ο θεματοφύλακας των νόμων της προστασίας του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων του δάσους, ο προστάτης της χλωρίδας και της πανίδας, το Δασαρχείο Χαλκίδας.

Στέρεψε και αχρήστεψε την πηγή, παίρνοντας το νερό για να υδροδοτήσει ένα κτίσμα που τυπικά ονομάζεται Δασοφυλάκειο, στην πραγματικότητα όμως είναι η κατοικία του δασικού υπαλλήλου.

Όπως είναι γνωστό η προστασία του περιβάλλοντος, δε διασφαλίζεται μόνο από τους νόμους του κράτους αλλά και από το Σύνταγμα.

Σύμφωνα με τη σχετική νομολογία, οι πηγές του δάσους σαν τμήμα του οικοσυστήματος, αποτελούν εθνικό πλούτο και θεωρούνται σαν τόποι αναψυχής του κοινωνικού συνόλου και απαγορεύεται η χρήση ή εκμετάλλευσή τους για άλλους σκοπούς από ιδιώτες και διάφορους φορείς. Ειδικότερα για τους Εθνικούς Δρυμούς, σύμφωνα με τις οδηγίες της παγκόσμιας οργάνωσης για την προστασία της φύσης και των φυσικών πόρων και της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης, οι όροι και οι προϋποθέσεις που διέπουν τις παρεμβάσεις στο οικοσύστημα είναι κατά πολύ πιο αυστηρότεροι και περιοριστικοί.

Ειδικότερα για τη Δίρφη, η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, στην εισηγητική της έκθεση για την αναγνώρισή της σαν εθνικού δρυμού, την χαρακτηρίζει σαν περιοχή με ιδιαίτερη οικολογική αξία και θεωρεί επιτακτική την ανάγκη προστασίας της.

Με βάση τα παραπάνω αναφερόμενα, φαίνεται εκ πρώτης όψεως, ότι το Δασαρχείο Χαλκίδας παρανόμησε. Πιθανολογούμε όμως, ότι για την παρέμβαση αυτή σε κάποια διάταξη νόμου θα στηρίχτηκε, που του παρέχεται αυτή η δυνατότητα, με την προϋπόθεση όμως, η παρέμβαση αυτή να είναι υπέρ και όχι κατά του περιβάλλοντος. Αναφέρεται κυρίως σε απομακρυσμένες από κατοικημένους χώρους πηγές και δασοφυλάκεια, που δεν έχουν μεγάλη χρησιμότητα και δεν υπάρχει λόγος υδροδότησης, να γίνεται λελογισμένη χρήση που να επιβάλλεται για λόγους υπηρεσιακούς αλλά και ανθρωπιστικούς.

Για τη συγκεκριμένη όμως περίπτωση, κανένας από τους παραπάνω λόγους δεν ισχύει γιατί: α) Η πηγή είχε πολλαπλή χρησιμότητα, όπως προαναφέραμε. β) Υπήρχε δυνατότητα υδροδότησης του δασοφυλακείου από το κοινοτικό δίκτυο ύδρευσης, που ήταν και το ευκολότερο, αφού το δίκτυο φτάνει μέχρι τις εξοχικές ταβέρνες και το γήπεδο. γ) Δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να γίνει λελογισμένη ρήση, γιατί εξυπηρετεί τις ανάγκες πενταμελούς οικογένειας, με οικόσιτα ζώα και κηπευτικά δ) Δεν εξυπηρετεί ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά οικογενειακούς, ζωικούς και κηπευτικούς. ε) Δεν εξυπηρετεί υπηρεσιακές ανάγκες, γιατί το νερό είναι λιγοστό, με σχεδόν μηδαμινή πίεση, ενώ αντίθετα, η πίεση του κοινοτικού δικτύου, είναι επαρκής και πιο αποτελεσματική σε περίπτωση ενδεχόμενου κινδύνου (πυρκαγιάς).

Συνεπώς είναι φανερό, ότι πρόκειται όχι για ερμηνεία, αλλά για παρερμηνεία και στρέβλωση των απαραίτητων δεδομένων, με συνέπεια η παρέμβαση αυτή, αντί να λειτουργήσει υπέρ του περιβάλλοντος και του κοινωνικού συνόλου, λειτούργησε σε βάρος του περιβάλλοντος με κριτήρια συντεχνιακά. Δεν είμαι νομικός και δε γνωρίζει το βαθμό της ποινικής ευθύνης για την καταχρηστική και απαράδεκτη αυτή ενέργεια. Το βέβαιο πάντως είναι, ότι δείχνει παντελή έλλειψη οικολογικής ευαισθησίας. Αλλά μπορούμε να πούμε, ότι και ηθικά είναι απαράδεκτο και αποτελεί υπηρεσιακή υποκρισία το γεγονός, ότι αν την παρέμβαση αυτή την έκανε κανένας τσοπάνος για να πάει νερό στο μαντρί του, σίγουρα το Δασαρχείο θα τον είχε τυλίξει σε μια κόλλα χαρτί και θα τον έστελνε μέχρι τον Αρειο Πάγο.

Πραγματικά δεν μπορούμε να κατανοήσουμε αυτή την ενέργεια του Δασαρχείου, αφού υπήρχε ο πιο σωστός και ευκολότερος τρόπος υδροδότησης του Δασοφυλακείου από το κοινοτικό δίκτυο. Βέβαια είναι γεγονός ότι το νερό της πηγής είναι ποιοτικά καλύτερο του δικτύου ύδρευσης και χορηγείται αδάπανα, ενώ το νερό του δικτύου επιβαρύνεται με πάγιο 3.000 το χρόνο και να μη δικαιολογεί ο προϋπολογισμός αυτό το υπέρογκο ποσό. Αν επικράτησαν τέτοιες ταπεινές σκέψεις, εκτός του ότι δεν προσιδιάζουν σε δημόσιους λειτουργούς, δείχνουν δυστυχώς ότι οι δασικοί υπάλληλοι, έχουν παρερμηνεύσει εντελώς το ρόλο και την αποστολή τους. Δε θεωρούν τον εαυτό τους φύλακα και προστάτη του δάσους, όπως τους θέλει η πολιτεία και η κοινωνία, αλλά συμπεριφέρονται σαν ιδιοκτήτες και μάλιστα με την κακή πλευρά, γιατί και η επέμβαση στην ιδιοκτησία, διέπεται από ορισμένους κανόνες και περιορισμούς. Επειδή όμως αυτά είναι εικασίες τις αντιπαρερχόμαστε και ας δεχτούμε τον ισχυρισμό του υπευθύνου ύδρευσης του Δήμου, ότι υπήρχε αδυναμία υδροδότησης στο Στατόρι, από ανεπάρκεια της πίεσης του νερού του κοινοτικού δικτύου.

Αλλά και με αυτή την εκδοχή, πάλι δε δικαιολογείται αυτή η ενέργεια του δασαρχείου, γιατί θα έπρεπε σε συνεννόηση με την κοινότητα να βρουν λύση, αφού το θέμα δεν ήταν αξεπέραστο ή όταν αργότερα ξεπεράστηκε και πήρε νερό το γήπεδο, θα έπρεπε να υδροδοτηθεί και το δασοφυλάκειο.

Συνεπώς ο ισχυρισμός αυτός δεν ευσταθεί και είναι μάλλον προσχηματικός, ή αν δεν συμβαίνει αυτό και το θέμα ξεχάστηκε και ίσχυσε το «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού», δείχνει ότι και το Δασαρχείο έχει προσβληθεί από τη ραθυμία, τη γνωστή νόσο των δημοσίων υπηρεσιών. Όπως είναι γνωστό, με την επικείμενη ολοκλήρωση των αθλητικών ξενώνων και την υδροδότησή τους, ο αγωγός ύδρευσης θα περνάει έξω από την πόρτα του δασοφυλακείου. Και πάνω από τον αγωγό, οι ηρακλειδείς του δασαρχείου, με το ένα μάτι θα καιροφυλαχτούν να πιάσουν και να στείλουν στον εισαγγελέα αυτόν που θα τολμήσει να κόψει κανένα κλαρί για τη γίδα του και με το άλλο να αγναντεύουν αδιάφορα τη μουγκή βρύση που στέρεψε και αχρηστεύτηκε με δική τους υπαιτιότητα, χωρίς λόγο και αιτία. Παράξενα πράγματα, οικολογικά ανεπίτρεπτα και λογικά ακατανόητα.

Αλλά για να μην τα ρίχνουμε όλα στα δασαρχείο, ευθύνη έχει και η κοινότητα Στενής που δεν αντέδρασε και η ευθύνη είναι πολύ μεγαλύτερη σε περίπτωση που συμφώνησε και σιγοντάρισε την απαράδεκτη αυτή ενέργεια.

Δεν έχουν βέβαια ευθύνη, αλλά αμέλεια θα πρέπει να καταλογίσουμε και στους περιβαλλοντολογικούς συλλόγους της Στενής που δεν ασχολήθηκαν και πιθανόν να μην γνωρίζουν το θέμα. Αν όμως θέλουν να είναι πιο ουσιαστική η προσφορά τους, θα πρέπει να ασχολούνται περισσότερο με το περιβάλλον και λιγότερο να τυρβάζουν για άλλα θέματα, άσχετα με την αποστολή και το καταστατικό τους.

Εδώ θα πρέπει να κάνουμε ορισμένες διευκρινίσεις, γιατί θα ήταν άδικο να γενικευτούν οι δυσμενείς εντυπώσεις σε βάρος του δασαρχείου. Οι επικρίσεις αυτές, το κατηγορητήριο, η αυστηρή κριτική ή όπως αλλιώς θα μπορέσει κανείς να χαρακτηρίσει τα παραπάνω κατά του Δασαρχείου αναφέρονται μόνο για τη συγκεκριμένη ενέργεια, χωρίς να παραγνωρίζουμε και τις θετικές παρεμβάσεις τους για το δάσος και το περιβάλλον. Θετική παρέμβαση είχε κάνει πριν από αρκετά χρόνια και για τη συγκεκριμένη πηγή, διαμορφώνοντας με λιθόστρωμα το δρομίσκο από τον Αγιο Κηρύκο μέχρι τη βρύση. Θεώρησε δε χρέος να ενημερώσει γι' αυτή την ενέργεια και τους απογόνους του κτήτορα της βρύσης, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο, εκτός από οικολογική και ιστορική ευαισθησία.

Επίσης θα πρέπει να λάβουμε υπ' όψη μας, την υπηρεσιακή υποχρέωση επιφυλακής κατά την θερινή περίοδο, πιθανόν δε και την αγωνία των δασικών υπαλλήλων για την πρόληψη και καταστολή ενδεχομένων υπηρεσιών.

Για το λόγο αυτό, δε δημοσιεύσαμε το άρθρο στις αρχές του καλοκαιριού, που θα ήταν και πιο επίκαιρο, αλλά τώρα, που πέρασε ο εφιάλτης των πυρκαγιών, για να έχει τη δυνατότητα το Δασαρχείο, για να εξετάσει και να διορθώσει αυτό το οικολογικό ατόπημα. Θα πρέπει όμως να το εκτιμήσει αυτό το Δασαρχείο και να μην αποτελέσει αφορμή για δικαιολογίες και υπεκφυγές, αν με τις βροχοπτώσεις παρατηρηθεί κάποια σχετική ροή νερού στην πηγή. Δεν αναφερόμαστε στους καλοκαιρινούς ή έστω στους ανοιξιάτικους μήνες, αλλά στους καλοκαιρινούς και στους πρώτους φθινοπωρινούς, που στερεύει η βρύση εντελώς.

Αυτό είναι γνωστό σε όλους, αλλά μπορεί όμως να το βεβαιώσει και ο δασικός υπάλληλος της Στενής, εκτός βέβαια και θελήσει να προτάξει το ίδιον όφελος σε βάρος του κοινωνικού συνόλου, της αντικειμενικότητας και της αλήθειας.

Από όλα τα παραπάνω που αναφέραμε και για να κλείνουμε το θέμα, προκύπτει συνοπτικά, ότι η απαράδεκτη αυτή ενέργεια του Δασαρχείου, στηρίχθηκε σε κάποια ανεύθυνη και επιπόλαιη εισήγηση, σε αντίθεση με την προηγούμενη, που δείχνει σεβασμό και ευαισθησία για το περιβάλλον. Για όλα όμως τα θέματα υπάρχει λύση και για τη συγκεκριμένη περίπτωση, η λύση είναι πάρα πολύ εύκολη.

Να υδροδοτηθεί το Δασοφυλάκειο από το κοινοτικό δίκτυο ύδρευσης και να αφεθούν τα νερά ελεύθερα να αναβλύζουν. Εκεί, που εδώ και εκατοντάδες χρόνια είχε επιλέξει η φύση, να ακουστεί πάλι το κελάρυσμα της βρύσης, για να την απολαμβάνουν πάλι αυτοί που την στερήθηκαν σ' αυτό το χρονικό διάστημα και επί πλέον, οι αυριανοί υπεραθλητές που θα φιλοξενούνται στους αθλητικούς ξενώνες.

Ελπίζω να συμφωνήσει με την άποψη αυτή και το Δασαρχείο και να μη χρειαστεί να αναζητήσουμε σε υψηλότερα υπηρεσιακά κλιμάκια ή σε άλλες παρεμφερείς υπηρεσίες και φορείς μεγαλύτερη οικολογική συνείδηση και ευαισθησία.

Επίσης θα παρακαλέσουμε το Δασαρχείο Χαλκίδας, να μας γνωρίσει τις προθέσεις του και τις ενέργειές του για το θέμα αυτό, όπως επιβάλλεται εξάλλου από την υπηρεσιακή δεοντολογία, αλλά το απαιτεί κυρίως ο σεβασμός, για την ενημέρωση της κοινής γνώμης.
Κώστας Γιαννούκος

«  Προηγούμενo άρθρo