Πασχαλινά έθιμα στην Εύβοια

Στο νησί μας, εκτός από όλα τα άλλα έθιμα, που υπάρχουν και σε ολόκληρη την Ελλάδα, επικρατούν και ορισμένα τοπικά, που είναι ωραιότατα και πολύ γραφικά.

"Τα Λαζαράκια"

Τα Πασχαλινά Έθιμα, αρχίζουν στην Βόρεια Εύβοια, με τα "Λαζαράκια".

Τα μικρά κοριτσάκια, τις προηγούμενες από την Μεγάλη Εβδομάδα ημέρες, παίρνουν δύο ξύλα, τα δένουν σταυρωτά, και επάνω εκεί, με διάφορα κουρέλια και κλωστές, σχηματίζουν μία μεγάλη κούκλα, με τα χέρια τεντωμένα στα πλάγια.

Μετά, την ντύνουν με μωρουδίστικο φορεματάκι και κρατώντας στο άλλο χέρι ένα καλαθάκι με αγριολούλουδα, παραμονή του Λαζάρου, βγαίνουν έξω και πηγαίνουν στα σπίτια και λένε τον "Λάζαρο".

Κάτι, σαν Πασχαλιάτικα Κάλαντα, δηλαδή.

Κουνώντας συνέχεια το "Λαζαράκι" τους, λένε:

Ξύπνα Λάζαρη κι μην κοιμάσι,
τώρα μέρα σου, τώρα χαρά σου,
τώρα που ΄ρθαμι στην αφεντιά σου.
Τα κουτάκια σας αβγά γεννούν΄ι
κι οι φουλίτσις σας δεν τα χουρούν΄ι
δόστι μας κι μας τα να χαρούμι.
Δόμ΄ αφέντη μου λίγου νεράκι
πουν΄ τα χ΄λάκια μου πικρό φαρμάκι.

Το φίλεμα πού παίρνουν είναι αυγά, τα οποία βάφουν την Μεγάλη Πέμπτη και τα τσουγκρίζουν την Ανάσταση.

Το κερί της αρραβωνιαστικιάς
Ένα άλλο όμορφο έθιμο, που επικρατεί σε ορισμένες περιοχές της Εύβοιας, είναι το "κερί της αρραβωνιαστικιάς".

Τις παραμονές του Πάσχα, ο αρραβωνιαστικός στέλνει στο σπίτι της καλής του, ένα χειροποίητο κερί, βάρους 2 περίπου κιλών και ύψους 2 οργιών. Στη βάση του κεριού αυτού και στις στροφές του κρεμάει φλουριά και χρυσά νομίσματα, για να δείξει στην αρραβωνιαστικιά του και στους δικούς της, ότι έχει παράδες μπόλικους.

Το κερί αυτό η μέλλουσα νύφη το κρατάει και καμαρώνει, χωρίς να το ανάβει, το βράδυ στην Ανάσταση και την Κυριακή στη λειτουργία της Αγάπης.

Αυτό το κερί δεν ανάβεται μέχρι να γίνει ο γάμος.

Στους Καθενούς, το βράδυ της Ανάστασης κλείνουν τον παπά έξω από την εκκλησία.

Μετά το "Χριστός Ανέστη", που λέει ο ιερέας το βράδυ της Ανάστασης στο προαύλιο, επιστρέφοντας βρίσκει τις πόρτες κλειστές.

Ακολουθείται, λοιπόν, η παρακάτω τελετουργία.

Ο παπάς, απ΄ έξω, φωνάζει σε αυτούς που είναι μέσα:

"Αρατε πύλας άρχοντες ημών
και εισελεύσεται ο βασιλεύς της Δόξης".
Οι από μέσα άρχοντες ρωτάνε:
"Και τις εστί ο βασιλεύς της Δόξης;"

Τότε ο λειτουργός του Υψίστου, κοπανάει μία στη πόρτα, την ανοίγει βίαια και μπαίνει θριαμβευτικά μέσα στο Ναό, λέγοντας:

"Κύριος δυνατός και κραταιός,
ούτος εστίν ο βασιλεύς της Δόξης".

Τις ημέρες της Λαμπρής (έτσι λένε το Πάσχα σε πολλά μέρη της Εύβοιας) βρίσκουν ευκαιρία οι ξενιτεμένοι σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, αλλά και του κόσμου ολόκληρου Ευβοείς να επισκεφθούν την ιδιαίτερή τους πατρίδα.

Παρέα με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, ξαναζούν τα ωραία αυτά έθιμα, που δίνουν περιεχόμενο και λαμπρότητα στη γιορτή.

Έτσι, ανάμεσα στους δικούς τους, χαίρονται και ξεχνούν, έστω και για λίγο, τα βάσανα της ξενιτιά τους.

Για χάρη τους, οι ντόπιοι κάτοικοι, τραγουδούν:

Έρχονται μέρες οι καλές
και οι λαμπροφορεμένες.
Τώρα και οι ξένοι συνάζουνται,
στα σπίτια τους να πάνε.

Αγνωστος είναι ο αριθμός των εθίμων που επικρατούν σε ολόκληρη την Ελλάδα και ξαναζωντανεύουν κάθε χρόνο, τέτοια εποχή.

Εκδηλώσεις που κάθε μία κρύβει και από μία εσωτερική ανάγκη του πιστού.

Από το σταύρωμα του κατωφλιού των σπιτιών με το κερί της Ανάστασης, μέχρι το σκόρπισμα των ψίχουλων του Πασχαλινού τραπεζιού στους κήπους, για να έχει το σπίτι όλα τα καλά, ο άνθρωπος προσπαθεί να διώξει το κακό από τον τόπο του, ώστε χωρίς δυσκολίες και βάσανα, να ζήσει ευτυχισμένος.

Χρόνια Πολλά!
Σπύρος Βεκίνης
Εκπαιδευτικός